Shqipëria realisht nuk e ka as emrin te sakte. Ajo qe ju e quani Shqipëri, eshte Republika e Shqipërisë. Sepse, Shqipëria është dikush tjetër, ajo përfshin krahinat qe përbëjnë sot Republikën e Shqipërisë, Republikën e Kosovës, mbi 10 mijë kilometër katrorë në Greqi, mbi 15 mije kilometër katrorë në Maqedoni (FYROM), mbi 10 mijë kilometër katrorë në Serbi dhe mbi 3 mije kilometër katrorë në Mal të Zi, që bëjnë krejt jo me pak se 80 mijë kilometër katrorë. Pra te mësohemi qe kur te emërtojmë Shqipëria, te nënkuptojmë 80 mije kilometer kateror sipërfaqe qe ajo ka sot, pa pretenduar për se ç'ka patur më herët
Nga Kudusi Lama "Ne sot jemi dy shtete shqiptare, nuk eshte e larget dita kur do te jemi edhe tri shtete shqiptare, duan apo nuk duan armiqte tane. E pas kesaj do te vije edhe bashkimi i ketij kombi..."
SHQIPËRIA NE BE, E VETME APO ME KOSOVËN
Shqipëria ka qene qysh kur eshte krijuar andikapate, eshte mesuar me sakatllekun e saj, nuk i bene me pershtypje. Shqipëria eshte vertete invalide, por nuk po di e kujt. E punes jo, e luftes jo, e qendreses jo, e unitetit jo, nuk po di pse ajo eshte nje trup sakat. A duhet vertete respektuar ky sakatllek, qe ndoshta vjen nga nje veper e madhe? Nuk e di, me duket se jo. Keshtu qe askujt nuk duhet me i bere pershtypje pse Shqipëria po shkon e vetme ne Bashkimin Evropian.
Shqipëria realisht nuk e ka as emrin te sakte. Ajo qe ju e quani Shqipëri, eshte Republika e Shqipërisë. Sepse, Shqipëria është dikush tjetër, ajo përfshin krahinat qe përbëjnë sot Republikën e Shqipërisë, Republikën e Kosovës, mbi 10 mijë kilometër katrorë në Greqi, mbi 15 mije kilometër katrorë në Maqedoni (FYROM), mbi 10 mijë kilometër katrorë në Serbi dhe mbi 3 mije kilometër katrorë në Mal të Zi, që bëjnë krejt jo me pak se 80 mijë kilometër katrorë. Pra te mësohemi qe kur te emërtojmë Shqipëria, te nënkuptojmë 80 mije kilometer kateror sipërfaqe qe ajo ka sot, pa pretenduar për se ç'ka patur më herët.
Keshtu qe te shkoje Republika e Shqipërisë ne Evrope, duke u bere anëtare me te drejta te plota e Bashkimit Evropian, nese eshte nje levizje normale, nuk ka asnje problem, sepse keshtu do te ecin hapat drejte berjes se Shqipërisë, une nuk pretendoj se gjithecka do te behet per nje dite. Por cdo skene, ka edhe prapaskene. A ka prapaskene, ne rrugen e Republikes se Shqipërisë drejte Evropes? Ndoshta edhe ka. E them kete sepse ballafaqohem me dukuri te tilla, si agresiviteti serb ndaj Evropes dhe dashuria e Evropes ndaj Serbise. Kjo dukuri nuk me vjen per shtat, pasi kemi njohjen qe historikisht Evropa e ka perkdhelur Serbine, edhe kur ajo ka hedhur shqelma kunder Evropes.
Do te ishte mire qe Republika e Shqipërisë te ishte me prane vetevetes, para se te ishte prane te tjereve. Me duket se nuk ka shume pergjegjesi per Kosovën. Une shikoj se nuk ka asnje marrdhenje te vecante midis Republikes se Shqipërisë e Republikes se Kosovës, megjithese jane i njejti komb dhe kane te njejten gjuhe, duket sikur sillen midis tyre nje lloje si me shtetet e tjera. Kjo nuk me duket shenje e mire. Une do te kisha deshire qe te dy keto shtete shqiptare te ishin me nje marrdhenje te vecante, qe cdo program te jete thuajse i perbashket.
Por ketu shihet se politika e dites, qe vjene nepermjet personaliteteve qe kane drejtimin e shtetit ne te dy shtetet tona, shkojne me frike se mos bijen nen ndikimin e njeri tjetrit, pasi sic duket, me shume ka rendesi qenja e tyre ne pushtet se sa interesi i neserëm i kombit dhe i atdheut.
Dikush ndoshta mendon se duke e pranuar Republiken e Shqipërisë ne Bashkimin Evropian, do te mundesohet qe shume shqiptare do te ikin nga vendi e do te behen refugjat ne Evrope. Ketu duhet ditur se gabojne. Ne kohen e para viteve '90, tek ne ka qarkulluar nje barselet, qe thuhej se: "Neqoftese do te hapen kufijte, ne Shkoder do te mbeten gjithesej 6 veta, Isa Boletini dhe Pese Herojte e Vigut". Por kjo nuk ndodhi megjithese u hapen kufijte, Shkodra eshte Shkoder, sic ka qene historikisht. Prandaj edhe nese dikush mendon se shqiptaret do te dobesohen duke i ndare ne nje fare menyre, gabon, shqiptaret e kane instiktin e te qenit, ata nuk gabojne, ata nuk shkojne kurre tek mosqenja, ata kan ne gen mbijetesen.
Sidoqofte, per tu kethyer edhe nje here ne fillimin e kesaj bisede, me duket se ka ardhur koha qe te themi hapur qe ta degjojne te gjithe, se nuk mund e nuk duam ta pranojme me gjymtimin e kombit e te atdheut. Kete sepse eshte pikerisht kjo Evrope, qe e ka bere kete gjymtim mbi kombin tone, mbi token e mbi atdheut tone. Ne a duhet t'i besojme asaj verberisht? Ne a duhet te shkojme vetem sipas kushteve te saj? Mendoj se duhet te jemi shume dinjitoz ne marrdhenjet me te tjeret. Por, po duket se ne kete plan, ne nuk kemi deshire ta ngreme fare zerin. Na duket shume interesant gjithecka qe thone e na rekomandojne te tjeret. Ashtu sikurse na duket shume interesant edhe fakti qe disa nga politikanet tane mendojne se jane ata te prere per te ditur si ndertohet kombi e atdheu, prandaj po duket se edhe nguten.
Ne perfundim, mund te themi se rruga drejte Evropes eshte rruge e mire. Por ajo eshte rruge e veshtire, sepse ka mjafte probleme. Ajo eshte rruge e veshtire sepse nuk mund te ndermerret pa percaktuar me pare interesat kombetare. Ndersa realisht ne po e marrim kete rruge kur as qe na shkon nder mend se cilat jane interesat kombetare shqiptare, cilat jane interesat e Shqipërisë dhe te shteteve shqiptare. Te gjithe flasin per interesa kombetare dhe asnje nuk ulet te hedh ne leter, cilat jane dhe cfare kerkohet nga ne qe te jemi korrekt me ruajtjen e tyre. Askush nuk vepron keshtu. Te tjeret kur eshte puna per interesat kombetare, nuk bejne asnje leshim. E interesi i pare kombetar duhet te jete mbrojtja e shqiptareve ne trojet e tyre dhe ruajtja e integritetit te teritoreve etnike qe popullojne aktualisht, si dhe kethimi i pronave te grabitura. Ky mendoj se duhet te jete kushti qe i duhet vene Evropes, Serbise, Greqise e Malit te Zi. Por jo ky kujdes duhet edhe per Maqedonine. Kjo sepse shqiptaret ne teritoret e Maqedonise duke qene maqedonasit e vertete, jane edhe shumice, keshtu qe nese ata nuk jane ne gjendje te tregojne se kush jane, dhe mund t'i eleminoje nje "shumice" bullgaresh, serbesh, turqish, romesh, vllehesh, egjyptianesh, etj, le t'i eleminoje. Por une e di se shqiptaret do te kuptojne shpejte se jane maqedonasit e vertete dhe do te dine te vene ne vendin qe u takon sllavomaqedonasit dhe te tjeret.
A PO NDAHEN SHQIPTARET?
Sinqerisht, me duket se nganjehere edhe une dyshoj tek ndarja, megjithese gjithe jeten ia kam kushtuar bashkimit te kombit dhe sa te rroj do te punoi me gjithe fuqite per bashkimin. Megjithate kam arsye te ju them se nuk duhet te shqetesoheni. Ju duhet te kuptoni qe per te ardhur deri ketu eshte dashur te luftohet pa nderprerje plote 100 vjete. Rruga e berjes kombetare eshte e veshtire. Idriz Seferi - qe mendoj se eshte luftetari qe ne gjithe historine shqiptare ka luftuar me shume se cdo burr tjeter per atdheun, ne momentet e pleqerise se thelle ka thene: "Tan jeten luftova per me e ba Shqipenine, po keka zor bre." Pra nuk eshte lehte, vertete eshte zor, nuk mund te mendohet se arrihet ne nje kohe te shkurter ne nje rruge te gjate, sic eshte ajo e berjes se Shqipërisë.
Por, as qe duhet te mendojme se vertete mos po ndahen rruget e pjeseve te ndryshme te kombit, sic eshte ne rastin konkret Republika e Shqipërisë dhe ajo e Kosovës.
Megjithate ne duhet te kemi parasysh se armiqte tane mendojne edhe per kete. Duhet ditur se jemi nje komb qe kemi prishur shume interesa superfuqishe e shume interesa te shteteve dhe kombeve ekspansioniste e revanshiste. Kur e shohim situaten me kete sy, duhet te mbajme ne konsiderate se ka mjafte te interesuar qe vertete kombin shqiptar te mos e lene te bashkohet, qofte edhe duke sajuar ndarje te tilla, si kjo e futjes se Republikes se Shqipërisë ne Bashkimin Evropian dhe e lenjes se Republikes se Kosovës jashte tij. Ne e dime mire se kemi prishur interesat serbe, malazeze, sllavomaqedonase, bullgare dhe greke e per rrjedhoje nuk e kemi as dashamiresine e atyre qe si rrace, per interesa apo per ideologji mbeshtesin keto kombe, sic jane ruset, ukrahinasit, kinezet e te tjere ne Evrope, pse jo edhe gjermanet, francezet, aneglezet etj.
Pra, duke e marre ceshtjen ne kompleks, nuk mund te mendohet se ka mundesi qe te arrihet nje ndarje perfundimtare e shqiptareve. Ne sot jemi dy shtete shqiptare, nuk eshte e larget dita kur do te jemi edhe tri shtete shqiptare, duan apo nuk duan armiqte tane. E pas kesaj do te vije edhe bashkimi i ketij kombi te lashte per te arritur deri tek marrja e statusit qe i takon si kombi me i lashte i Evropes e themelues i kultures boterore.
BASHKIM KOMBETAR APO BASHKIM EVROPIAN?
Ç'ka dua une eshte tjeter e c'ka po ndodhe eshte tjeter. Realisht detyra e cdo shqiptari eshte qe te punoi pa nderprerje per ceshtjen e bashkimit kombetar. Eshte obligim te ecet me intensitet ne kete rruge. Por nuk duket se njerezit sot kane deshire ne bllok, si nje moral, qe te marrin pergjegjesi te tilla te medha mbi supet e tyre per te ndryshuar fatin e kombit.
Bashikimi Kombetar i perket periudhes se bashkimit te kombeve, sepse nuk mjafton te jesh i identifikuar dhe i evidentuar si komb. Duhet te jesh i bashkuar qe te mund te japish kontributin qe duhet ne shoqerine e kombeve. Ne i kemi te gjitha mundesite te jemi te tille. Por ne kohen tone kjo ceshtje eshte marre lehte. Duket sikur jemi dhene shume pas interesit personal dhe kerkojme te kemi thjeshte mireqenje.
Nuk eshte gjithecka te kesh pasuri. Mbi te gjitha eshte vlere te punosh per kombin. Shqiptaret vertete kane punuar dhe punojne per kombin, por duhet edhe shume pune. Te mendosh per integrimin evropian nuk do te thote se duhet te lëshë jashtë vemendjes integrimin kombetar. Duke u integruar nderkombetarisht nuk do te thote se duhet te lihen nen pushtim pjese te kombit, sic jane ne fakt pjese te kombit tone nen Serbi, nen Malin e Zi e nen Greqi.
Ne mjafte raste te japesh mendimin per keto ceshtje duhet te behet nje vleresim i hollesishem i situates dhe i ecurise se saj. Te shikosh me vemendje drejtimin e levizjes se zhvillimit te shoqerise, do te thote te mund te percaktosh se cila do te jete rrjedha ne te cilen do te perplasesh ne kete rruge. Por te mendosh se kjo rruge eshte e vetmja, perfundimtare dhe e pa ndryshueshme eshte miopi. Ne e njohim edhe Bashkimin Evropian si nje fuqi qe ne rrjedhen historike, po paraqitet si nje perandori qe po merr gradualisht fuqi. Ky bashkim ka vlere per jeten shoqerore edhe per shqiptaret. Por ky bashkim nuk duhet konsideruar si nje vullnet i perendise. Ai duhet konsideruar si nje vullnet i interesave njerezore. Ku njerezit bashkohen qe te bejne fuqi. Evropa po tenton qe ne kushtet e ndeshjes se fuqive per te vazhduar me tej sundimin e botes, te jete edhe ajo faktor qe te marre pjese ne vendimemarrjen per ecjen e metejshme te kesaj bote.
Pra, duket se Evropa po tenton te bashkohet ne kerkim te fuqise. Po ne si Komb? A nuk kemi te drejte te kerkojme fuqine tone? A nuk duhet edhe ne te jemi faktor? A nuk duhet edhe ne qe te marrim pjese ne vendimemarrjen per zhvillimin e rajonit tone dhe te Evropes e me gjere? Si ne mund te jemi te tille kur nuk mund te jemi nje komb i bashkuar?
Prandaj edhe ne, pa e mohuar intergimin dhe vlerat e tij per rritjen e fuqise evropiane, duhet te kethejme syte edhe nga integrimi kombetar, sepse keshtu do te jemi me te fuqishem me zerin tone ne kete vellazeri evuropiane. Te mos harrojme se kemi qene 500 vjete te interguar ne nje fuqi qe e ka patur emerin Perandoria Osmane, por asnje dite nuk qeme faktor, vetem se na ishte mohuar e drejta e qenjes komb. 298 vjet shqiptaret kane udhehequr kete perandori, por askush nuk na e njeh per vlere, sepse nuk kemi udhehequr veteveten. Prandaj do te kerkoja, nga te gjithe ata qe kane mundesi te vene nje gur ne keshtjellen e bashkimit kombetar, te punojne, pa e zevendesuar bashkimin kombetar me bashkimin evropian. Ata jane krejt larg njera tjetres. Por njekohesisht bashkimi kombetar nuk i ben asnje dem bashkimit evropian.
BASHKIMI KOMBETAR, VIZION I SE ARDHMES
Nuk jane bere shume gjera e pritet te behen shume te tjera. Po kur dhe kush, si dhe me se? Ketu qendron problemi. Sot te ngresh zerin per ceshtjen e Bashkimit Kombetar te konsiderojne politike te vjeter, megjithese nuk e thone me ze te larte. Sot konsiderohet politike e re te besh si thone te tjeret, se ata jane me "modern". Sot kemi njerez ne politike qe kan merzi te flasin shqip, se u duket si nje rrobe e vjeter, pasi mendojne se qe te jesh bashkekohor dhe modern duhet te flasish ne gjuhte e huaja. Bile, jo vetem anglisht, qe tashme eshte bere norme, por ne cdo gjuhe te atij me te cilin takohesh. Mua me duket se mjafte politikane, kur kane takime me te huajte me shume shqetesohen te mesojne disa fjale ne gjuhen e atij qe vjene, per t'i folur ne gjuhen e tij, se sa te shqetesohen, se cilat do te jene qendrimet kombetare, qe do te mbahen e cilat do te jene ceshtjet qe do te trajtohen, si dhe ne cfare menyre do te organizohet nje takim sa me dinjitoz kombetarisht.
Pra, Bashimi Kombetar, fillon sic duket tek respekti per gjuhen tende. Ky respekt po bje me te madhe. Shikoni te gjithe ata qe kane ikur si emigrant ne Itali e Greqi, pa folur per ata qe jane larguar me larg, asnje nuk u ka mesuar femijeve gjuhen shqipe, megjithese ne pergjithesi te gjithe emigrantet grate i mbajne ne shtepi pa pune.
Sot edhe ne Republiken e Shqipërisë, ne Republiken e Kosovës, te gjithe tentojne te jene njohes te gjuheve te huaja, por nese do te behej nje test per gjuhen shqipe per fat te keq te gjitha vleresimet do te ishin negative. Sot shqiptaret nuk dine te shkruane shqip. Ata qe na sollen deri ketu kishin nje dashuri te madhe per gjuhen shqipe. Po ne a e duam ate gjuhe perendie?
Problemi tjeter qe duhet mbajtur ne konsiderate e vemendje, eshte njohja e trojeve shqiptare dhe moslejimi ne asnje menyre i tjetersimit te tyre. Sot, ne Tirane e ne gjithe trojet shqiptare, po flitet se shteti shqiptar i paska dhene nje sasi siperfaqeje detare Greqise. A mund te jete veprim normal i nje qeverie kombetare ky, neqoftese eshte i vertete? Mendoj qe jo. Ne ne Greqi kemi shume e shume toke shqiptare e det shqiptar, ne duhet te jemi shume serioz, per te punuar per marrjen e asaj toke e deti qe eshte prone e jona. Ose edhe fakti qe ne konferencen per shtyp, qe beri kryeministri i Republikes se Shqipërisë me kryeministrin e Greqise ne takimin e fundit ne Tirane, kryeministri yne deklaroi se "ne nuk kemi asnje problem pezull me Greqine". Dhe kjo thuhej kur çamet ishin ne proteste per tokat e tyre ne Greqi. Kjo thuhej kur dihet se ne Greqi askush nuk mund te thote se jam shqiptar. Kjo thuhej kur ne Greqi thuren te gjitha planet antishqiptare, duke identifikuar deri fene orthodokse me Greqine.
Prandaj, duhet te kuptojme nje fakt, qe historikisht ne trojet shqiptare, idealizmi kombetar nuk ka arritur te depertoje ne politiken legale. Idealizmi kombetar ka ardhur gjithnje ne rruge ilegale. Dhe si per çudi sapo eshte ngjitur ky idealizem ne kolltukun e politikes legale eshte zbutur.
Edhe ne nje periudhe kohe qe behej nje politike idealiste kombetare per nje pjese te trojeve tona, sic ishte Republika e Shqipërisë ne periudhen 1944 - 1991, edhe ajo veshi nje kostum komunizmi, qe duke e kombinuar me internacionalizmin nderkombetar, nuk u duk sa e si duhet dhe per rrjedhoje arriti te ruaj nje statukuo, por jo ta zhvilloje ceshtjen kombetare me tej, sic vertete mund te bente, nese do te ishte fokusuar vetem tek ajo.
Ndersa sot ne duhet te nderojme djemte e vajzat shqiptare qe u inkuadruan dhe luftuan ne radhet e Ushtrise Çlirimtare te Kosovës, te Ushtrise Çlirimtare te Presheves - Metvegjes e Bujanoves dhe te Ushtrise Çlirimtare Kombetare, te cilet me vepren e tyre bene qe ceshtja kombetare shqiptare te vendoset ne llogoret e luftes e te kethehet edhe nje here ne dyerte e fuqive boterore. Por, edhe ne kete rast zgjidhja erdhi ne rruget e politikes ilegale, pasi politika legale ishte robe e modernizmit politik, rrobe pa te cilen sot nuk mund te konsiderohesh politikane.
Une nuk kam deshire te akuzoj asnjeri per qendrimet qe mban. Por kur vjen puna tek ceshtja kombetare, mund te konsiderohet se ne momente te caktuara vihen interesat e te tjereve mbi interesat kombetare, vetem per t'u dukur interesant ne syt e botes, vetem per t'u dukur modern. Kjo nuk eshte mire dhe nuk mund te konsiderohet vlere kombetare.
SHQIPËRIA NE NATO, KONTINUITET I ALEANCAVE SHQIPTARE
Nuk eshte hera e pare qe ne jemi prestare aleancash. Aleancat jane politika e forces. Ato ndertohen sipas interesave. Sot jemi te interesuar te jemi ne NATO, mire. Ne kemi qene shteti i madh i ilirise, para se te themelohej perandoria e Romes. Kur ajo u be force, ne ishim pjese e kesaj alenace. Kur u krijua perandoria e Bizantit, ne prap ishim pjese e kesaj alenace. Ne mesjete Skenderbeu, u be prijes i aleances evropiane kunder osmaneve, anipse Evropa dergoi ose forca modeste, ose pak para per t'u bere pjese e kesaj alenace per shpetimin e vete asaj. Ne perandorine Osmane ishim pjese e saj me gjithe forcat e mjetet. Ne Luften e Dyte Boterore ishim pjese e alenaces me te madhe qe ka pare historia njerezore, me alenacen antifashiste, aleance e cila ndryshoi rrjedhen e historise boterore dhe qe kombin shqiptar e rreshtoi me fitimtaret, me mbi 120 mije luftetare. Pas kesaj Republika e Shqipërisë ka qene ne aleancen e Traktatit te Varshaves, nje aleance qe per nga kapaciteti dhe moderniteti nuk ka qene ne nivele me te uleta se ato te NATO-s. Dhe ne kete aleance Ministri i Mbrojtjes i Republikes se Shqipërisë Beqir Balluku ka qene zevendes komandant i pergjithshem i aleances.
Keshtu, pranimi na NATO, mua nuk me duket ndonje risi e re, dicka e pa njohur ne arenen e politikes se forces qe kane bere shqiptaret nder kohera. Sot ajo eshte nje fuqi. Ajo ka edhe vleren se u be bashke me shqiptaret ne fundin e shekullit te 20-te, duke i bere ndere vetes ne radhe te pare, por edhe neve, qe vertete kishim nevoje per ndihmen e saj. Keshtu qe une nuk e shoh me dyshim futjen e shtetit shqiptar ne NATO, por as nuk entusiazmohem se as nuk u perkas atyre shqiptareve qe kane frike, as nuk eshte dicka e pa njohur per mua si risi. Neser kur nje aleance tjeter te dale ne fushen e historise, pa tjeter shqiptaret do te jene pjese e saj, sepse i perkasin Evropes dhe duan s'duan jane ne kryqezimin e rrugeve te zhvillimit boteror.
Ajo qe mua me bene qe te mos me duket shume e embel kjo levizje ne interes te shtetit shqiptar, eshte fakti se me duket sikur kemi ardhur ne nje moment kur eshte tentuar te ringrihet ai kufiri ndershqiptar, qe luftetaret e fundshekullit te kaluar dhe te fillimshekullit te ri, kerkuan ta zhdukin. Me duket sikur behet nje politike evropiane, per te bere nje ndarje duke vendosur Republiken e Shqipërisë brenda NATO-s e Republiken e Kosovës jashte saj, mos qofte i sakte ky dyshim i imi.
SHQIPTARET PERBALL GLOBALIZIMIT
Une veten e mendoj dhe e shikoj tek globalizmi i rruges. Neqoftese e ndertojme mire rrugen tone kombetare, mund te jemi te sigurte ne ate globalizmin e pergjithshem.
Ne Republiken e Shqipërisë, para vitit 1990, kishim nje shtet shume te fuqishem. Vertete shume te fuqishem, qe bente karshillek si shtet ne mardhenjet me shtetet e tjera dhe ne ishim krenar per kete. Por kishim nje popull shume te varfer. Kjo sepse gjithe celsat e zhvillimit ekonomik te vendit ishin ne duarte e shtetit. Ai ishte nismetari dhe udheheqesi i cdo zhvillimi. Ai ishte institucioni qe caktonte ate qe do te hanin qytetaret.
Globalizmi - cfare ndryshimi ka nga ky rregull, kur dihet se cdo levizjes behet vetem qe te centralizohet cdo gje per te rritur fuqine e institucionit qendror? A mund te mendohet se duke ndertuar nje shoqeri ekonomiko - financiare globaliste do te mund te zhvillojme veteveten? A duhet konsideruar normale sot te degjosh qe nuk mund te merresh me biznes neqoftese nuk i ke marre parate ne banka ose ne shoqerite shumekombeshe? A nuk eshte ky varjanti me i sofistikuar i pushtimit?
Une mendoj se globalizmi eshte nje rruge pa krye, si nje elemente i atyre firmave piramidale qe kishim ne ne vitin 1996 - 1997. Pra asgje te mire nuk shikoj, ne kete ndermarrje, pervec faktit qe nje dite edhe une te jeme prone e dikujt qe ne kuader te globalizmit te me kete shitur shteti shqiptar.
Menyra si e shtroni pyetjen Ju me duket pak e veshtire per ta detajuar, pasi une kuptoj se globalizimi i paqes dhe globalizimi i rreziqeve, jane i njejti element, e njejta strukture dhe te dyja jane jashte mundesive te globalizmit. Nuk ka paqe globale. Askush nuk merr pergjegjesi per te siguruar paqe ne rrumbullaksine e tokes. Te gjithe mendojne sot per sot. Edhe ata shkencetare qe mendojne per neser, te jeni te sigurte, se nuk lihen te lire ne boten e tyre, por shfrytezohen dhe kethehen sipas interesave te atyre qe investojne, per t'i mbajtur ata ne aktivitet.
Paqe eshte kur askund nuk ka rrezik per askend. Sot gjithkund ka rrezik per gjithkend. Askush nuk mund te konsiderohet i sigurte. Nese do te kishte siguri, do te dilnin drejtuesit shteterore pa roje, do te ishin burgjet bosh, do te ishin femijte e shkollave te sigurte, do te kishte kenaqesi per te gjithe. Ne Tirane nuk do te arrestohej nga shteti Rremzi Hoxha e te zhdukej pa gjurme, sikur t'a kishin rrembyer banditet, sikur te ishte marre nga mafia e te ishte mbytur ne ndonje pus, apo shpelle.
Sot me shume duhet menduar per globalizimin e pasigurise. Levizja e madhe e njerezve, mosnjohja e gjendjes si rrjedhoje e zvogelimit te botes, rritja e shpejtesise se levizjes, informatizimi i proceseve te punes, informatizimi i komunikimit, rritja e deshires per pasuri, mungesa e deshires per te punuar, indiferentizmi si dukuri morale e shoqerise njerezore, prishja e familjes dhe ne pergjithesi renja e vleres se saj, vleresimi edhe i ndjenjes se dashurise si veprim interesi, rritja e urrejtjes ndernjerezore, etj etj, jane elemente qe duhen mbajtur ne konsiderate, para se te mendohet se globalizmi do te jete parajsa e botes tone.
Ne ne Republiken e Shqipërisë, por edhe ne pergjithesi shoqeria e ka provuar globalizmin ne frymen e internacionalizmit proletar, te instaluar nga i ashtuquajturi sistem komunist.
Ne kemi nevoje te ndertojme portretin tone. Ky duhet te jete ne radhe te pare globalizmi yne. Jashte ketij portreti nuk mund te kete interes per asgje. Jashte ketij portreti nuk mund te kete zhvillim dhe vleresim.
Sidoqofte, globalizimi i paqes dhe globalizimi i rreziqeve, mund te shikohen edhe ne nje kend tjeter veshtrimi. Pa marre pergjegjesine te beje analizen e kesaj ceshtje, se do te duhej te behej nje material i vecante, dua te theksoj: Une e dua paqen, por ate e shoh si nje proces midis te barabarteve, jo si nje proces te pushtimit, pavaresisht nga forma qe mund t'i jepet e nga kostumi qe mund t'i vishet. Une e dua paqen, por e dua si pergjegjesi te perbashket te te gjitheve per te gjithe. Cdo paqe e imponuar nuk eshte e sigurte dhe nuk eshte e perhereshme. Une e dua paqen, si vlere te shoqerise dhe si rruge te te ardhmes, por jo si kusht per te jetuar sipas standarteve te me te fuqishmeve. Une e dua paqen, por kur e fitoi vete, jo kur ma bejne dhurate. Kush premton dhurata paqeje mashtron.
Njekohesisht nuk mund te flitet per paqe kur shtohen cdo dite rreziqet dhe per te cilat nuk ka me kufije shtetesh. Sidoqofte le te jemi bashkudhetar serioz te ketij procesi, por gjithnje vigjilent dhe serioz.
SHQIPTARET NE LUFTE KUDO, KRAH PER KRAH ME ALEATET
Bashke me te tjeret. Ne nuk jemi fshehur kurre kur ka qene puna per te marre mbi vete rrezikun, gjithnje kemi dale atje ku na kane pare. Gjithe historia jone eshte e mbushur me portrete e histori lavdie te shqiptareve neper bote. Ndermarrja e veprimeve te bashkepunimit ushtarak, nuk eshte dukuri e re per shqiptaret. Edhe ne kushtet aktuale ne ditem te jemi bashkepunues. A nuk ishim ne bashkepunues ne Luften e NATO-s ne vitin 1999 kunder Serbise? A nuk ishte Ushtria Çlirimtare e Kosovës ne fakt forca tokesore e NATO-s? A nuk ishte ajo ushtri qe me forcen e saj fitoi kete bashkepunim? Keshtu qe ne kemi dhene prova ne kohet e vjetra dhe te reja se dime te jemi bashkepunues dhe te bejme figure shume te mire ne mardhenjet ushtarake me te tjeret.
Edhe forcat e ushtrise se Republikes se Shqipërisë, qe po kryejne misionet neper bote ne bashkepunim me ushtrite me moderne te kohes, po bejne figure shume te mire, megjithese shperblimi i tyre eshte minimal krahasuar me ushtrite bashkepunuese. Ne prej vitit 1995, kemi bashkepunuar me ushtrine gjermane ne Bosnje, pastaj me ushtrine turke e italiane ne Afganistan, me ushtrine e SHBA-ve ne Irak, e aktualisht edhe ne Çad. Eshte vertete nje pervoje e spikatur, kur merr ne konsiderate qe ne te gjitha keto bashkepunime, efektivat tona jane respektuar e vleresuar maksimalisht per vlerat qe kane transmetuar, si ne fushen profesionale, te trimerise, te komunikimit, te respektit, te qytetarise, te unitetit, te seriozitetit etj.
Megjithate nuk mund te pretendohet se mund te arrihet larg vetem me trupa misionesh. Eshte e domosdoshme qe te gjitha trupat qe i duhen vendit per tu mbrojtur te jene ne nivelin me te larte operacional, si ne pikepamje profesionale, ne pikepamje organizative, te lidershipit, te bashkepunimit, te plotesimit teknik, te vleresimit te punes dhe shperblimit te efektivave etj. Sepse mund te kemi trupa elite per misione, por nese kete lloje trupe nuk e kethejme ne tradite ne vend, nuk mund te pretendojme se kemi siguruar te ardhme per keta trupa dhe per sigurine e vendit.
Po keshtu, duhet te mbajme ne konsiderate qe, neqoftese ne pretendojme se meqenese kemi trupa ne operacionet paqeruajtese ne bote, po te rrezikohet liria jone, do te vijne te tjeret te na mbrojne, do te mendonim krejt gabim. Askush nuk na mbron. Ne duhet te mbrohemi vete nese na rrezikohet liria. Per kete duhet te kete programe te posacme mbrojtese.
SFIDAT E SIGURISE KOMBETARE
Sfidat i mendoj te shumta. Por edhe shqiptaret e di se do te jene te fuqishem.
Se pari, do te theksoj se mendsia serbe dhe greke per shqiptaret e trojet e tyre, edhe per 50 vjete nuk ndryshon. Ai do te mbetet zhvleftesues dhe agresiv. Ai do te mbetet armiqesor dhe keqedashes. Keshtu qe shqiptaret e kane per detyre te punojne pa nderprerje te forcojne veten per te qene te gatshem t'i pergjigjen cdo lloje sulmi qe mund te ndermerret ndaj tyre prej ketyre dy fqinjeve qe aq sa duan gjembin ne sy, aq duan te shikojne shqiptare te gjalle. Per kete kane dhene prova dhe ne e kemi te provuar ne gjak. Edhe une e kam provuar deri tek familja ime e ngushte dhe e di qe ky lloje rreziku eshte ne cdo kohe prezent jo vetem per mua, por per cdo shqiptar.
Se dyti, ne jemi ne rrugen drejte integrimit euroatllantik dhe evropian, integrime te cilat mbeten te veshtira, sepse ne nuk mund dhe nuk duam te jemi skllevrit e Evropes, as thjeshte ushtaret euroatllantik, por duam te jemi qytetaret e denje te Evropes dhe ushtaraket kurajoz per aleancen euroatllantike. Kete e kemi te veshtire per ta arritur per faktin se nuk eshte deshira e mire per te vleresuar vleren e shqiptareve ne historine e kultures evropiane. Pa kete vleresim, asnjehere nuk do te mund te marrim ate qe na takon dhe te jemi ne vendin qe meritojme.
Se treti, shqiptaret duhet te mesohen ta shikojne atdheun e tyre me syte e ish luftetareve te ushtrive tona clirimtare, qe te mund ta shikojne se sa i vecante eshte atdheu yne, sa shume vlere ka dhe sa shume sakrifica e kemi per detyre te bejme per te. Qenja shqiptar eshte vlere. Qenja shqiptar eshte levizje drejte te ardhmes me dinjitet.
Te mos harrojme se shqiptari eshte i zgjuar. Ai ka tru universal. Shqiptari nuk eshte tipi i kalit te karroces, sic duan ta trajtojne ne mjafte raste. Ketu qendron edhe kontradikta kryesore, pasi shqiptaret nuk durojne dot askend qe te mundohet t'i trajtoje si qytetare te rendomte. Ata kerkojne ate trajtim, sic thoshte Fan S. Noli "si flori 24 karatesh".
Se katerti, nje gjeneral amerikan ne vitin 2004 me ka thene se ne ne amerike vetem nje keshtjelle te kishim, sic keni ju shqiptaret do te dinim si ti tregonim vlerat tona, ndersa ju qe keni me dhjetra e qindra tilla, duhet pa tjeter te jeni dy here krenar per historine tuaj, per kulturen tuaj, per thellesine tuaj kombetare, per transmetimin jetesor etj. Pra duket se kemi mjafte per te bere per te evidentuar, treguar dhe mbrojtur vlerat kulturore kombetare, vlerat historike dhe vlerat e jeteses dhe te mbijeteses, ndeshjeve e luftrave, perballjeve e fitoreve.
Se pesti, duhet te mesohemi te ndeshemi me te gjitha te keqijat e kohes tone dhe ti mposhtim ato e te mbrojme te ardhmen tone perballe te keqes se madhe qe behet prezent ne boten e sotme.
Se gjashti, te mbrojme familjen tone. Te mbrojme rinine nga degjenerimi. Te mbrojme jeten nga rreziqet e kohes, si droga, prostitucioni, krimi, semundjet, etj.
Se shtati, te zhvillojme vendin tone, duke vene mbi token tone ekonomine e mundeshme moderne, qe ky vend me terrenin me te bukur ne bote, me klimen me te mire e me te shendeteshme ne bote, me miresine me madhore ne bote, me miqesine me te gjere ne bote, me dashurine me te paster ne bote, me vullnetin me te madh ne bote, te behet ai qe duhet te jete. "Shqipëria nje zonje e rende, qe burrat e dheut, t'i therrasin nene".
A U BE KOSOVA SHTET ME PAKON E AHTISARIT
Kosova eshte bere shtet pa pakon. Pakua eshte ushqim per konsum provizor. Askush nuk duhet te mendoje e aq me pak qytetaret e Kosovës, se jane pakot apo avionet qe i japin liri e shtetesi Kosovës. Kosova e ka fituar shtetin e saj me lufte. Ajo ka derdhur gjak per te arritur deri tek liria. Ajo ka dhene djemte dhe vajzat me te mira per t'i patur garant te lirise se saj, per t'i patur garant te shkeputjes perfundimtare nga kolonizimi serbosllav. Dhe ia ka arritur qellimit.
Cdo mendim se Kosova e merr lirine si dhurate pakosh, as qe duhet marre ne konsiderate. Politika do te beje rrugen e saj. Politika detyre te pare te saj ka te thote: "ketu sundoj une". Pikerisht kete ka bere edhe Evropa apo Bota ne angazhimin me Kosovën. Te jeni te sigurte qe ata kane qene ketu edhe para 100 vjetesh, edhe para 50 vjetesh, por nuk e moren mundimin te ngrene nje kashte nga toka per interes te shqiptareve.
Vetem kur filloi lufta, ata e kuptuan se tashme nuk ka kethim prapa. Une seriozisht qeshi me deklaratat qe bejne politikane te ndryshem "pavaresia e Kosovës eshte nje proces i pa kethyeshem". Une nuk di kush ka fuqi ta ketheje? Le te bejne nje prove ta kethejne. Le te bejne nje prove te sjellin nje polic apo ushtare serb ne Kosovë, le te provojne te vendosin administraten serbe ne Kosovë. Ç'jane keto shaka?
Serbia e di edhe vete qe per Kosovën ka vdekur. As qe mund te mendohet pervec se nga ndonje i cmendur se mund te sundoje edhe me tej Serbia ne Kosovë. Te jeni te sigurte, Serbia nuk do ti sundoje dot shqiptaret as ne trojet e tyre ne Kosovën Lindore, as ne vendet e tjera ku ata jetojne. Pa folur qe do te detyrohet te ketheje te gjitha pronat e grabitura gjate procesit te zhdukjes se shqiptareve.
