"Në demokraci gjërat ndërtohen përmes politikës. Së pari, PD bën sikur nuk po ndodh asgjë dhe nuk prodhon politikë sa duhet. Ndërsa PS, që i jep një rëndësi të paqenë aksionit të vet, dhe ajo me të vërtetë nuk prodhon politikë. Pra, ne gjendemi në një situatë ku nuk prodhohet politikë, ose prodhohet pak politikë, ose prodhohet politikë e keqe. Në demokraci gjërat jashtë politike nuk mund të zgjidhen, ose nuk është më demokraci. Shqetësimi im i parë dhe kryesor, është fakti se duke mos prodhuar politikë, cenohet thelbi i demokracisë. Ky është një ngërç, të cilin nuk mund ta zgjidhë vetëm njëra palë, pavarësisht se nuk shohim vullnet të mjaftueshëm as nga mazhoranca, e cila është gjithsesi në pozita më komode për të prodhuar politikë" INTERVISTA/ Politikani dhe shkrimtari i njohur Besnik Mustafaj, flet në një intervistë dhënë kryeredaktorit të gazetës "Koha Jonë", mbi angazhimet e tij aktuale. Ndalet në pjesëmarrjen aktive te Forumi Anna Lindh, por flet dhe për zhvillimet më të fundit politike në vend. Kritikon kryeministrin dhe kreun e opozitës si dy njerëz që sipas tij, nuk dinë të bëjnë politikëZoti Mustafaj, ne jemi në Forumin "Anna Lindh". Fillimisht përshkruani shkurtimisht për lexuesit se çfarë është ky Forum që po zhvillohet në Barcelonë, i cili, për herë të parë ka marrë përmasa kaq të mëdha pasi marrin pjesë përfaqësues nga 43 shtete. Mund të na thoni diçka mbi këtë forum? Dua të ndaj dy gjëra. Kemi fondacionin "Anna Lindh", i cili është është Formacioni Euro-mesdhetar për Dialogun Ndërkulturor. Nuk është një OJQ, është një organizatë ndërqeveritare e krijuar nga Komisioni Evropian, që financohet nga Komisioni Evropian dhe nga vendet anëtare. E mban emrin "Anna Lindh", e cila është vrarë në një atentat të shëmtuar nga një serb. Anna Lindh ka qenë një ithtare e madhe e bashkëpunimit euro-mesdhetar. Fondacioni "Anna Lindh" vepron prej dy vjetësh, unë jam anëtar i bordit i këtij fondacioni. Janë 43 vende anëtare, 27 vende anëtare të BE, kurse vendet e tjera janë Shqipëria, Kroacia dhe disa të tjera që nuk janë vende anëtare të BE, por që janë anëtare të fondacionit "Anna Lindh", pra të Unionit Euro-Mesdhetar. Fondacioni, në 2-vjetorin e tij organizoi këtë forum, që është një forum i shoqërisë civile, në bashkëpunim me qeverinë spanjolle dhe që është absolutisht forumi i madh i shoqërisë civile i organizuar ndonjëherë në Evropë, pasi janë mbi 900 organizata që marrin pjesë. Është fantastike kur njerëz të shoqërisë civile mblidhen, flasin, vendosin, ndërtojnë projekte, ëndrra mund të thuhet, për bashkëpunimin euro-mesdhetar.Mendoni se ka ndikuar fakti që Spanja ka Presidencën e radhës të BE në një pjesëmarrje kaq të gjerë, në një organizim kaq të madh? Ka ndikuar në çështjen e rëndësishme financiare, pasi Spanja duke pasur presidencën e radhës të BE, ka vendosur një buxhet më të rëndësishëm për të përballuar me sukses. Të ftosh mbi 900 veta, përveç një pune të jashtëzakonshme organizative është edhe një buxhet i rëndësishëm. Në këtë kuptim, Spanja ka treguar se ka një fuqi organizative, ka një vullnet për të punuar në drejtim të bashkëpunimit euro-mesdhetar. Unë mendoj se Spanja duhet parë si një dritë interesante, të paktën për ne në Shqipëri sepse ne jemi një vend mesdhetar, jemi një vend i ardhur vonë dhe që do të vijmë vonë, nga të fundit në Bashkimin Evropian. Pra, detyrimisht për ne, është me interes edhe pikëpamja diplomatike, edhe nga pikëpamja ekonomike, të shohim më shumë drejt Mesdheut ndaj unë mendoj se është një rast i mirë për Shqipërinë. Në kuadrin e forumit "Anna Lindh" këtu po zhvillohet edhe një panair i gjerë ku marrin pjesë shumë organizata joqeveritare, mes tyre disa shqiptare. A mund të na thoni diçka përreth këtij panairi dhe pjesëmarrjen e Shqipërisë në të? Shqipëria është anëtare e fondacionit "Anna Lindh". Një kemi rrjet OJQ-sh që bashkëpunojnë me fondacionin "Anna Lindh". Organizata që drejtoj unë, që quhet "Forumi Shqiptar për Aleancën e Qytetërimeve" është kryesja e rrjetit shqiptar. Jemi 18-19 organizata, nga këto 5 përfaqësues janë këtu, çka është shumë e rëndësishme në raport në numrin e vendit tonë. Italia numëron mbi 300 organizata partnere të Fondacionit "Anna Lindh" dhe janë pak më shumë se ne. Pra, në këtë kuptim, Shqipëria është e përfaqësuar shumë mirë dhe dëshmon prezencën e saj shumë të mirë. Ju drejtuat dhe një sesion të posaçëm, ku ishit President i tij. Mund të ndalemi mbi tematikën që u zhvillua tek ky seksion? Ky është një sesion i rëndësishëm që përfaqëson rolin e shoqërisë civile në dialogun ndërfetar dhe kishte shumë rëndësi për arsimin, dhe mësimi i fesë në shoqërinë pluraliste. Pra, në këtë kuptim unë mendoj se Shqipëria ka një eksperiencë fantastike, eksperiencë që nga trashëgimia, por që unë jam i bindur se trashëgimia nuk është kurrë e mjaftueshme. Mendoj se duhet të punojmë për ta ushqyer, pasi në kontekstin global këtu ka informacione që të vijnë nga të gjitha anët. Mendoj se shtresa shqiptare është një nga asetet më të rëndësishme për sa i përket bashkëjetesës fetare dhe harmonisë ndërinstitucionale që kemi ne. Është një aset shumë i rëndësishëm që ne mund ta eksportojmë. Por, kjo nuk do të thotë që ne nuk duhet të punojmë për ta ushqyer. Pra, unë si president i asaj seance, isha i armatosur mirë me trashëgiminë shqiptare, por nuk isha i armatosur mirë me çfarë bëhet sot, sepse ne ende nuk kemi një kuadër ligjor për ta ushqyer këtë gjë, ende shteti bën shumë pak, ose pamjaftueshëm le të themi, për t'i shërbyer laicitetit, mësimit të fesë në shkollë etj., për të mos hyrë në detaje të tjera. Por, nga ana tjetër, gjithsesi isha superior si shqiptar ndaj të tjerëve që kanë problematika shumë më të mëdha. Në këtë kuptim, unë u përpoqa gjatë drejtimit të sesionit që të servir eksperiencën shqiptare, të ndërtoj problematikën globale dhe të arrij në konkluzionet që i shërbejnë të gjithëve. Ky është interesi i një forumi të tillë, të arrijë në konkluzionet që t'i shërbejë të gjithëve. Dhe fakti që Shqipëria ka një prezencë të rëndësishme, thelbësore, të konfirmuar, më bën të ndihem mirë duke menduar se edhe këtu mund të shërbej si formatin e një roli të Shqipërisë në unionin euro-mesdhetar.Të mbetemi në aspektin fetar, ta lidhim pak me Shqipërinë. Tek vendimi i qeverisë për regjistrimin e popullsisë, ka ngjallur replika nga OJQ dhe subjektet fetare, pika që lidhet me deklarimin e etnicitetit dhe fesë. Si e vlerësoni ju, a duhet realizuar kjo nismë? Ky është një vendim i Qeverisë për të bërë regjistrimin e ri ku merret parasysh regjistrimi sipas përkatësisë fetare dhe etnisë. Mendoj se qeveria ka bërë një hap mbrapa, por gjithsesi ka respektuar disa konventa ndërkombëtare dhe kushtetuese, që deklarimi i përkatësisë fetare nuk është i detyrueshëm. Pra, nuk mund t'i detyrosh shqiptarët në shoqërinë moderne, sidomos në shoqërinë laike si Shqipëria, të deklarojë përkatësinë fetare. Unë nuk kam arritur ta kuptoj akoma arsyen e thellë pse është marrë kjo iniciativë e tillë. Shpresoj që Qeveria ka bërë mirë prognozën e rezultateve që mund të sjellë një regjistrim i tillë. Kam besim te shoqëria shqiptare, që nuk është provokative në deklarimin e tij zyrtar. Duhen parë rezultatet, gjithsesi pyetësori nuk është i përfunduar dhe unë shpresoj që Qeveria në formulimin e pyetjeve do të marrë parasysh nevojën që ka Shqipëria për stabilitet dhe jo për destabilitet. Shumë njerëz besojnë se më në fund do të merret vesh se si është e ndarë përkatësia fetare në Shqipëri. Por vetë fakti se deklarimi do të jetë fakultativ, si mendoni, sa i besueshëm do të jetë rezultati? Nëse respektojmë standardet ndërkombëtare, konkretisht kartën e Kopenhagenit, atëherë kjo duhet të jetë fakultative. Po ashtu, edhe në Kushtetutën e Shqipërisë nuk është e detyruar deklarimi i përkatësisë fetare dhe përkatësisë etnike. Në asnjë rrethanë, nëse Berisha respekton standardet ndërkombëtare dhe ato kushtetuese, rezultati nuk do të jetë i besueshëm. Kjo pasi shumë njerëz nuk do të mund ta deklarojnë fenë për arsye që ata i dinë, por duke mos qenë i detyrueshëm atëherë mund të mos arrihet një rezultat i përgjithshëm mbi një deklarim të pjesshëm. Në fillim të intervistës ju u shprehët për hyrjen e Shqipërisë në BE, që thatë se do të jetë ndër vendet e fundit të procesit. Kur mendoni ju se do të vijë gjithsesi kjo hyrje? Po kaloj një jetë të gjatë në diplomaci, por akoma nuk është vendosur kalendari.Në fakt është thënë se ka një datë, qeveria greke në bashkëpunim me atë amerikane, kanë folur për qershorin e vitit 2014, në kuadër të përvjetorit të Luftës së Parë Botërore. E besoni ju këtë? Nuk e di këtë kalendar, kam dëgjuar kështu në ajër. Më duhet të kujtoj që SHBA nuk është anëtare e BE, ndaj mund të them se vendimi i saj nuk është shumë i rëndësishëm. Kurse qeveria greke është anëtari më problematik në BE, pra përsëri vendimi i saj është shumë i diskutueshëm.Të ndalemi në aktualitetin në Shqipëri. Si e shihni aktualisht këtë krizë politike, ndërsa PD thotë se nuk ka krizë, nga ana tjetër PS këmbëngul se ka një bllokim për shkak të moszgjidhjes së problemit që sipas saj vjen nga hapja e kutive. Si i shihni ju këto zhvillime? Unë jam ithtar i demokracisë. Unë besoj tek demokracia. Në demokraci gjërat ndërtohen përmes politikës. Së pari, PD bën sikur nuk po ndodh asgjë dhe nuk prodhon politikë sa duhet. Ndërsa PS, që i jep një rëndësi të paqenë aksionit të vet, dhe ajo me të vërtetë nuk prodhon politikë. Pra, ne gjendemi në një situatë ku nuk prodhohet politikë, ose prodhohet pak politikë, ose prodhohet politikë e keqe. Në demokraci gjërat jashtë politike nuk mund të zgjidhen, ose nuk është më demokraci. Shqetësimi im i parë dhe kryesor, është fakti se duke mos prodhuar politikë, cenohet thelbi i demokracisë. Ky është një ngërç, të cilin nuk mund ta zgjidhë vetëm njëra palë, pavarësisht se nuk shohim vullnet të mjaftueshëm as nga mazhoranca, e cila është gjithsesi në pozita më komode për të prodhuar politikë. Mendoni se hapja e kutive do të ishte zgjidhje për t'i dhënë fund këtij debati politik? Po të hyhet në politikë, atëherë politika gjithmonë ka zgjidhje. Një nga filozofët më të mëdhenj të shekullit të XX, Hajdeger, thotë se arritja më e madhe është kompromisi. Unë shoh që Edi Rama nuk është i gatshëm për kompromis, Berisha, pak i gatshëm, por gjithsesi ka një eksperiencë pozitive për kompromis. Por, gjithsesi, siç thoshin dikur, për të bërë një martesë duhet të jenë dakord dy vetë. Ne ndodhemi në një situatë ngërçi, e cila nuk i shërben Shqipërisë. Si do të ishte zgjidhja sipas jush? Të fillohet loja e politikës.Disa zyrtarë të Parlamentit Evropian dhe BE, kanë përmendur rrezikun e pengimit të liberalizimit të vizave, për shkak të krizës politike. Mendoni se rreziku është evident? Në asnjë rrethanë situata problematike e marrëdhënieve mazhorancë-opozitë nuk mundet teorikisht të ketë influencë mbi marrëveshjen për vizat. Marrëveshja për vizat është një marrëveshje jo e karakterit politik, është një marrëveshje e karakterit juridik, të sigurisë, diplomatik. Shqipëria i prodhon të trija këto dimensione. Ka një vullnet politik për bashkëpunim të ngushtë me Bashkimin Evropian dhe ka stabilitet politik të mjaftueshëm për të prodhuar siguri në vend. Pra, në këtë kuptim, mua më duket joserioze nga ana e atyre që thonë se nëse nuk është Edi Rama në Parlament nuk japim vizat.Vitet e fundit jeni larguar nga jeta aktive politike dhe shohim se po merreni aktivisht me përpjekjen për zhvillimet sociale. Mendoni se është më e frytshme se jeta politike e mëparshme? Çdo njeri mendon se si ta bëjë jetën më mirë. Unë mendoj se e kam bërë një rrugë të gjatë në politikë, kam arritur të bëj disa veprime të rëndësishme për Shqipërinë, aq sa e kam mundësinë. Tani unë jam kthyer tek librat e mi. Merrem edhe me shoqërinë civile, aq sa mundem.
