Përveç rëndësisë ekonomike, Trepça e ka edhe një rëndësi tjetër për Kosovën. Kjo është e natyrës politike dhe ndërlidhet me sovranitetin dhe integritetin territorial. Rëndësia e Trepçës në integrimi e veriut të Kosovës është e pazëvendësueshme. Prandaj, edhe për këtë arsye, Trepça duhet doemos të jetë në pronës publike në Kosovës. Çfarëdo tjetër aranzhimi në lidhje me pronësinë e saj na dëmton
Nga Vetëvendosje*
Vizita e Princit anglez të Kentit, Michael, u raportua të ketë edhe një qëllim të fshehtë. Sipas gazetës Express Princi kishte ardhur në Kosovë për ta kërkuar Trepçën, bazuar në marrëveshjen për koncesion të cilën anglezët e kishin arritur në vitet 1920 me qeverinë e atëhershme të Nikolla Pashiqit, një prej antishqiptarëve të theksuar të establishmentit politik të Serbisë, apo më saktësisht me djalin e Nikolla Pashiqit.
Asgjë e çuditshme këtu: një pasuri që nuk dekolonizohet, është e pakuptimtë të mos kolonizohet. Dhe Trepça në shumë aspekte është shëmbëlltyrë e nevojës së madhe që ka Kosova për dekolonizim. Kosovës i nevojitet, si asgjë më shumë, kontrolli sovran mbi resurset natyrore dhe kapacitetet zhvillimore, në mënyrë që ta kemi të mundur zhvillimin. Pa këto e kemi të sigurt varfërimin. Se po qe se nuk përfitojmë ne nga pasuritë tona, do të përfitojë dikush tjetër. Qeveria e Kosovës, por edhe ato të kaluarat, nuk janë, e as që kanë qenë, të interesuara që pasuritë e Kosovës të vihen në shërbim të popullit. Dhe është e pritshme që, pasi filluan t’ia japin ato me koncesion, atëherë në tavolinë shumë lehtë do të vendosen kërkesa tjera për koncesione shtesë. Ndërkohë që mostrajtimi i çështjes së kolonizimit të Kosovës nga Serbia, dhe përmes saj, do të na kthejë në vazhdimin e zbatimit të vendimeve jo vetëm të Millosheviqit, por, tash po shihet, edhe Pashiqit.
Prej vitit 1999 e tutje në Kosovë ka filluar të trumbetohet një perceptim i ndryshëm për Trepçën. Prej se ekziston ajo si ndërmarrje dhe miniera, të gjithë në Kosovë e kanë ditur se Trepça ka pasuri dhe potencial të madh ekonomik. Mirëpo pas 1999 nga pushteti na paraqitej një tregim tjetër – na thuhej se Trepça megjithatë nuk është e pasur. Pra fshihej e vërteta për të, për të na e zbrapsur vullnetin që ta mbrojmë atë. Por ja që doli kjo kërkesë e Princit Michael që e ktheu të vërtetën në dritë. Po të mos kishte qenë e pasur dhe me potencial, pse do të interesoheshin anglezët për të, dhe për ta kthyer në vepër një marrëveshje të vitit 1926? A do t’i kishin hyrë këtij problemi anglezët pa pasur përfitime? Natyrisht se jo. Dhe kjo kërkesë nuk vjen nga qielli i hapur, ajo vjen pas shumë hulumtimeve gjeologjike të cilat i ka pikërisht një kompani angleze në Trepçpë. Kërkesa tash dhe në këtë kohë nuk është e rastësishme.
Përveç rëndësisë ekonomike, Trepça e ka edhe një rëndësi tjetër për Kosovën. Kjo është e natyrës politike dhe ndërlidhet me sovranitetin dhe integritetin territorial. Rëndësia e Trepçës në integrimi e veriut të Kosovës është e pazëvendësueshme. Prandaj, edhe për këtë arsye, Trepça duhet doemos të jetë në pronës publike në Kosovës. Çfarëdo tjetër aranzhimi në lidhje me pronësinë e saj na dëmton.
(*) Komiteti për ekonomi, Lëvizja Vetëvendosje!, Prishtinë, 8 qershor 2010
