Bruksel, 4 Shtator – Në Evropë jetojnë gjithsej deri në dymbëdhjetë milionë romë. Qëkurse Rumania dhe Bullgaria janë anëtare të BE-së, shumë romë nga këto vende e kërkojnë fatin e tyre në Francë. Por atje ata janë të padëshiruar.
Jo vetëm Franca, por kudo në Evropë po intensifikohen konfliktet për romët. Romët bien në sy me traditat e tyre, me mënyrën e tyre të jetesës dhe me pamjen e tyre.
Pikërisht për këtë arsye ato përdoren si pretekst për të gjitha problemet e mundshme sociale, ndaj të cilave nuk ka zgjidhje të shpejtë, kështu ndodh edhe në Francë.
Të pretendosh që vetëm pak mijë romë janë problemi më i madh social në Francë, kjo nuk ka asnjë bazë serioze. Qeveria franceze e di që dëbimet e ndërmarra prej saj nuk janë në përputhje me të drejtën e BE-së. Vetëm për këtë arsye, përmes ofertave me para në dorë i hidhet manteli i vullnetit të lirë largimit të menjëhershëm të romëve drejt Rumanisë apo Bullgarisë.
Romët mund të lëvizin pa viza
Është naivitet shpresa se me këtë zgjidhen të gjitha problemet e atyre komunave franceze, të cilat nuk duan t' i pranojnë romët dhe që ndaj vatrave të krizës në zonën e qytetit të tyre reagojnë me përforcimin e masave të izolimit të tyre. Shumica e të dëbuarve, siç e tregon e kaluara, shumë shpejt kthehen, sepse ata janë të mësuar me diskriminimin.
Por si qytetarë rumunë dhe bullgarë atyre nuk u duhet vizë. Ata nuk janë qytetarë të BE-së të klasit të dytë, paçka se i bëjnë si të tillë. Askush nuk mund t'i pengojë ata që të shfrytëzojnë të drejtën e tyre të zgjedhjes së lirë të vendbanimit. Madje edhe legjitimiteti i masave franceze kundër kampeve ilegale të romëve është i diskutueshëm dhe aktualisht objekt i një hetimi të Komisionit të BE-së.
Edhe për këtë arsye do të ishte mirë që të luftohen kufizimet kundër romëve në mendjet e shumicës së shoqërisë. Romët dallohen për vlerat dhe mënyrën e tyre të jetesës, por ata i bashkon i njëjti fat. Ata janë të spostuar në skajet e shoqërisë edhe atje, ku përbëjnë dhjetë për qind të popullsisë - në Rumani.
Problemi nuk zgjidhet me para’
Integrim para së gjithash do të thotë që të çahet qarku i mbyllur i diskriminimit. Deri më sot kjo nuk është arritur. Shumë miliarda euro ka vënë BE-ja në dispozicion tetë vitet e fundit për projekte nga më të ndryshmet për romët. Por tek shumica e njerëzve s' ka mbërritur më shumë se sa lëmoshë.
Ky problem nuk mund të zgjidhet vetëm me para. Shpesh herë mungon tek të dyja palët vullneti dhe gatishmëria për t' i hapur ndaj njëri-tjetrit botët e izoluara, ku ata jetojnë. Nëse askush nuk do të kujdeset për rininë, nëse askush nuk nxit arsimin dhe kualifikimin, ky është natyrisht edhe një problem për bashkësinë e romëve. Nëse në fund askush nuk dëshiron t' i punësojë romët qofshin edhe me kualifikimin më të mirë apo t' u japë atyre një banesë normale jashtë slume-ve, ku ata jetojnë, atëherë ky është një problem i të gjithëve.
E ky problem nuk mund të zgjidhet me më shumë para të BE-së, të cilat tek e fundit përdoren vetëm që romët të mos e shqetësojnë Evropën.
Deutsche Welle
