Koha ikën, ndërkaq motmotet ndërrohen, e në jetën shqiptare, ndodhin pak risi pozitive. Ai pret. Pret një Babadimër të transfiguruar në figurë politike, që t’ia rregulloi sadopak jetën e tij, që karakterizohet me mungesa, me pamundësi, më nëpërkëmbje, me dhembje
Ndue
Ukaj
I kredhur në labirintet e kohës, e cila ikën shpejt,
nën qiellin e trazuar ballkanik, ku acari ka ngrirë çdo gjë, kartolina e
shqiptarëve, edhe këtë fundvit është e mbushur me shpresa të shumta dhe me
mundësi të pakta. Njeriu i nënqiellit shqiptar, nën ankthet e panumërta, në
regjistrin e dëshirave të tij, shënon ato të vjetrat, identiket, ato që janë
kalitur dhe bë shenja të ekzistencës së tij. Dëshira për një jetë të lirë, me
një mirëqenie solide, është ajo dhembja që e sflit atë, tashmë disa dekada e
shekuj. Koha ikën, ndërkaq motmotet ndërrohen, e në jetën shqiptare, ndodhin
pak risi pozitive. Ai pret. Pret një Babadimër të transfiguruar në figurë
politike, që t’ia rregulloi sadopak jetën e tij, që karakterizohet me mungesa,
me pamundësi, më nëpërkëmbje, me dhembje.
Ekziston një prirje veçantë brenda çdo qenia njerëzore, me refuzuar atë që ka.
Me kërkua atë që është më e pamundur. Veçse kjo dëshirë zhuritëse e njeriut, e
cila është mishëruar në fe, mite e dije të shumta humane, nuk e ka prek akoma
shqiptarin. Ai dëshirat i ka të reduktuara në elemente esenciale për jetë,
sikur të rronte në një planet tjetër, e jo në Europën e mirëqenies së madhe. Ai
nuk ka ujë, rrymë, përkujdesje shëndetësore, i duhet një punë, çfarëdoqoftë
ajo. Atij i duhen këto. Një ekzistencë. Dhe kaq. Ndërsa agonia vazhdon, e
dhimbshme, sfiduese, e pashpresë. Kjo agoni e përgjithshme që vazhdon, në këtë
fundvit, kur bëhen zakonisht bilancet, duhet me na prek ndërgjegjen e fjetur
dhe me kuptuar, ku ndodhemi dhe për më tepër, pse ndodhemi këtu?
Mitet e lashta, na tregojnë se Pandora hapi kutinë e fshehtësisë, edhe pse e
parandjeu rrezikun. Ndërkaq Promethue, për t’i dhurua njeriut liri, u ndëshkua
vetë, pranoi flijimin, që t’iu jap njerëzve zjarrin, simbolin e dritës, jetës,
urtisë.
Këto shembuj në flasin se kauzat e mëdha, idealet e mëdha, janë ato virtyte që
i kanë shoqëruar gjithmonë individët, shoqëritë dhe i kanë cytur drejtë vlerave
më sublime, më të pasosura.
Bota jonë shqiptare, është në një botë e vogël kaotike. Prandaj lypset ideale,
me organizua këtë kaos të brendshëm, siç thoshin dijetarë shqiptarët e viteve
të 30-ta, këtë kaos që është bë tanimë normë shoqërore.
A do të jenë me vitin tjetër, urimet e njëjta për jetën shqiptare? Gjasat janë
po, madje pa asnjë hamendësim. Të njëjta. Për pak dritë, për ujë, bukë, për
punë dhe elemente themelore jete. Assesi më shumë. Tjerat urime i bëjnë
njerëzit e politikës, jo për popullin, por për vete. Si të menaxhojnë më mirë
me lirinë e popullit, si ta instrumentalizojnë më mirë atë, pikërisht për
qejfet dhe qëllimet e tyre.
Shqiptarët janë tmerrësisht të dekurajuar nga çdo gjë. Ata janë të trazuar,
madje, më shumë se para një viti. Ata shajnë, shajnë natë e ditë, nëpër kafe
dhe zyre, nëpër vende pune dhe sheshe, çdo gjë dhe çdo kënd. Shajnë politikën.
Thonë atë që duhet dhe atë që nuk duhet. Ata shpresat i kanë varur aty ku
sorollaten sharaltantë që kanë përkthyer çdo gjë me matematikën e menaxhimit,
jo të shtetit, por të popullit të nënshtruar. Aty ku liria është një instrument
për fjalë, e jo një mundësi jete.
Kombi shqiptar bashkëjeton me korrupsionin, degradimet dhe, detyrimisht i
përjeton, i pranon në heshtje dhe lutet që në vitin tjetër, sadopak, jeta e tij
të merr kahe me normale. Këtë lutje e bënë me shekuj e dekada. Dhe në këtë
dëshpërim, peripecitë dhe shpresat për diçka më ndryshe, asnjëherë s’i janë
shuar. Ai pret. Si askush rreth tij. Ai shpreson, edhe kur e kupton se shpresat
e tij janë të ngujuara, aty ku duhet të bëhen zgjidhjet, te politika, e cila
verbërisht po e shkatërron këtë komb, tamam ashtu siç thoshte dijetari i madh
shqiptar para disa dekadave, Faik Konica.
Gjuha, si tipari i fundamental që përçon mesazhe, si mjeti i vetëm i
komunikimit njerëzor, shpreh dhembjet, dëshirat, mallkimet, lutjet,
dëshpërimin, zhgënjimin, dekurajimet. Jetën tonë kombëtare, gjuha publike,
është ajo që vetëm shpreh dhembjet e pafundme që e karakterizojnë jetën tonë.
Janë trishtuese skenat politike shqiptare, ku hyjnë dhe dalin, njerëz që çdo
gjë e matin me kutin e interesave farefisnore, grupore, ideologjike, e jo
assesi të përgjithshme. Kur dëgjojmë si flasin politikanët tanë, nuk ka sesi
mos të trazohet njeriu dhe të pyet, ku jetojmë ne? Kronikat e pafundme flasin
se në temperatura minus 12 e më tepër, në gjinekologji s’ka ngrohje, në X
pjesën e qytetit me vite nuk ka ujë, në Y rajonin s’ka rrymë. Mjerimi nuk ka
brirë. Madje ky mjerimi ynë është më trishtues se i kohës së Migjenit, kur
krahasojmë me rrethin ku jetojmë dhe me trendët e zhvillimeve në botë.
Është dimër i acartë, ashtu siç dinë të jenë dimrat ballkanik. Janë aso dimrash
të cilët sikur pëlcasin nga dhembjet, të cilat i ngrijnë edhe fjalët më të
ngrohta. Ka diçka misterioze në këtë. Ka diçka që ndihmon mendjen me shpjeguar
kontekstin tonë shoqëror.
Festat e Krishtlindjeve, janë momentet më madhështore në botën perëndimore, që
pasohen nga ndërrimi i motmoteve, me bë bilancet e vitit që iku. Dhe me shpreh
urimet më të mira për vitin tjetër.
Çfarë bëjmë dhe ku jemi ne?
Inteligjencia shqiptare, vazhdon të jetë e mjegullt dhe ashtu nëpër atë mjegull,
mbetet pjesa më e nëpërkëmbur e kombit tonë. Ajo çuditërisht, i përkund
degradimet dhe i pranon, qoftë në heshtje, kur si struci gjen strehe për vetën.
Elita kombëtare e ka humbur lirinë dhe e ka shitur atë për ndonjë darkë,
shpërblim të vogël, prandaj del të jetë e paaftë me orientua drejtë këtë komb.
E kush është shkaktar për këtë krizë morale dhe sa është e aftë, e guximshme
ajo pjesa e ndërgjegjshme e kombit me dal me qëndrime të mençura dhe
frytdhënëse kundruall zhvillimeve degraduese që çdo ditë e më tepër, ngjiten në
trupin e dërmuar kombëtar? Pikërisht në këtë fundvit, duhet me meditua për
këtë. Në të vërtetë, kjo është çështje që kërkon analiza dhe shpjegime të
shumëfishta. Mirëpo, na trishton ndërgjegjja e fjetur e një elite të sajuar, e
cila sorollatet para këtyre degradimeve dhe klithmave të pafundme.
Thuhet, aty këtu, me të drejtë se elitat janë bërë oborrtarët më të
instrumentalizuar të pushteteve tona të degraduar, të pushteteve që ekzistojnë
vetëm për vete dhe qejfet e tyre. Prandaj edhe zëri i tyre është i shuar. Është
zë i politikës, me ngjyrë, zë i verbuar, që s’sheh jashta ideologjive të
caktuara e përcaktimeve farefisnore, klanore, fetare, që po i zënë frymën kësaj
shoqërie. Nuk është zë i inteligjencies, i asaj inteligjencie që merr jetë me
ndjeshmet e popullit, përcjell shqetësimet e popullit dhe reflekton sensin e
përgjegjësisë për fatin e kombit.
Dhe në këtë fund vit, shqiptarët lutën, për një politikë që lukset e saja t’ i
ndërlidh me lukset e popullit. Shqiptarët lutën që të organizohet ky kaos dhe
vitin tjetër t’mos na trishtojnë dhe tmerrojnë kronikat e pafundme që shfaqin
mjerimin tonë. Shqiptarët lutën, për një shtet të gjithëve. Luten që aty ku
duhet bëhen zgjidhjet, të mendohet sinqerisht për popull. Dhe përfundimisht,
shqiptarët nuk duhet me prit Babadimin që ai t’iu sjell lirinë, mirëqenin dhe
demokracinë.
Kartolina shqiptare për Vitin e ri, që vite të tëra, vazhdon të jetë e njëjta
dhe me dëshira identike. Instinkti i njeriut është me refuzuar këtë.
