Tiranë, 15 Gusht 2011 NOA/ Albana Qehajaj - Kryeministri Sali Berisha përshëndeti sonte raportin e OSBEODIHR për zgjedhjet e 8 majit dhe e cilësoi atë si objektiv dhe frymëzues për zgjedhjet e ardhshme. Kurse ka ftuar kreun e opozitës, Edi Rama që të punojnë së bashku.
Ndiqni pyetje-përgjigjet e zbardhura:
A mund të nënkuptohen edhe ndryshimet kushtetuese në raportin e nxjerrë nga OSBE/ODIHR?
Raporti nuk përmend në asnjë rresht dhe në asnjë vend probleme të Kushtetutës dhe ndryshimeve të saj. Kushtetuta e këtij vendi është thellësisht demokratike. Raporti ka një sugjerim kur thotë mund të konsiderohet ndryshimi i përbërjes së KQZ-së. Unë jam këtu për të deklaruar se pranoj pikë për pikë të gjitha rekomandimet si të vitit 2009, ashtu edhe të vitit 2011. Ftoj zotin Rama, Partinë Socialiste e partitë e tjera t’i përgjigjen me të njëjtën frymë, pasi një gjë është e sigurt, se këto rekomandime, absolutisht nuk kanë asnjë lloj anësimi partiak, por kanë si qëllim kryesor konsolidimin e standardeve ndërkombëtare të zgjedhjeve të lira e të ndershme në këtë vend.
Duke iu referuar vendimeve të KQZ-së pas 8 majit, në Tiranë, ku thuhet në raport se KQZ nuk ka ndjekur procedurat duke iu referuar Kodit Elektoral, përsa i përket numërimit të fletëve në kutitë e gabuara dhe se dy partitë e mëdha politike nuk i përmbushën detyrimet e tyre, në raport me procesin zgjedhor, çka nënkuptohet me sa kemi lexuar, me faktin për të implikuar në institucionet e pavarura?
Ju lutem lexojeni të plotë raportin për të dy partitë, se çfarë thotë ai në pikën e parë të rekomandimeve, pikërisht për këtë që ju thoni. U përgatit një aktmarrëveshje, thotë raporti, e cila u firmos nga të gjitha forcat politike, përveç Partisë Socialiste të Shqipërisë. Çfarë mund të bëja më shumë. Unë nuk them se Partia Demokratike ishte e përsosur në të gjitha aspektet, por në këtë çështje raporti e ka të shkruar të zezë mbi të bardhë. Së dyti, të jemi realistë, vendimi i KQZ-së për të përfshirë në rezultatet votat e hedhura në kutinë gabim nuk kishte një dokument të shkruar mbi këto vota, por as KQZ-ja, as gjykatat, as kurrkush nuk mund t’i përjashtojë këto vota. Ndaj një nga rekomandimet është që të amendohet Kodi dhe të përcaktohet rruga e numërimit, vlerësimit e administrimit të këtyre votave. Pra, nuk diskutohet validiteti i tyre. Në rastin konkret, po ta lexoni më tej raportin, ai thotë se dy kolegjet zgjedhore i dhanë të drejtë Komisionit Qendror të Zgjedhjeve në vendimin e tij. Pra, raporti nuk thotë tamam ashtu siç thatë ju, ka shprehjen se baza për ne është e paqartë, por kur vjen te çështja thotë se gjykata mbështet vendimin e KQZ-së, sikundër thotë se gjykata rrëzoi dy vendime të KQZ-së që kishin të bënin me median a diçka të kësaj natyre. Aty ku lindi diskutimi për vendimin e KQZ, përgjigjen përfundimtare e dha gjykata dhe ODIHR-i nuk thotë të bëhet ligj për të përjashtuar këto vota, por të bëhet ligj për të përfshirë këto vota, pra, është krejt e ndryshme. Këto vota nuk mund të përjashtohen. KQZ-ja është një instancë. Këtu dua të theksoj një moment. Më frekuent se kudo, fenomeni i votave të hedhura gabim mund të jetë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, për shkak të votave me postë që kanë një destinacion në një kuti postare dhe përfundojnë në një kuti tjetër. Por në të gjitha rastet ato numërohen. Pavarësisht nga kjo praktikë dhjetëra vjeçare që ekziston në këtë vend për këtë çështje, askush nuk i ndalon dhe në mënyrën më të zakonshme kandidatët i drejtohen gjykatave dhe kërkojnë që këto vota të mos e ndryshojnë rezultatin, por e kërkojnë pa sukses. Ashtu si tha gjykatësi Marc Fisher: “Nuk mund të përjashtoj këto vota, sepse për të drejtën e votës njerëzit kanë derdhur gjak e kanë sakrifikuar jetë”. Kjo ka mbetur si një sentencë historike midis etikës dhe të drejtës. Kjo është historia e tyre. Natyrisht, në qoftë se do të kishte patur një rregullore do të ishte më mirë, por në mungesë të rregullores prevalon parimi, i cili u respektua. Partia Socialiste pretendon se u shkelën rregullat e lojës, por cilët rregulla u shkelën kur nuk ka rregulla. Parimet predominojnë. Megjithatë nuk dua të hyj në specifika dhe të them se këto zgjedhje ishin të përsosura, por siç e thotë ky raport, këto ishin zgjedhjet më të mira në historinë e këtij vendi. Dhe këto zgjedhje patën risi qartësisht pozitive. Për shembull, kam konstatuar se kritikat, dhe jua them realisht se për mua ka qenë të drejta, në vitin 2009 kishin të bënin me problemet e angazhimit të resurseve të administratës publike në zgjedhje, qoftë nga qeveria, qoftë nga kryetarët e bashkive në zgjedhjet e përgjithshme. Kjo është shumë e rëndë, sepse shkel rregullat, thellon pabarazinë midis subjekteve politike, ç’të garojë një parti që nuk është në pushtet qendror dhe lokal. Dhe ky problem u adresua për herë të parë në këto zgjedhje. Ashtu siç u tha se pati presion mbi punonjësit, mbi të dyja anët, dhe kjo nuk mohohet. Kryeministri qëndroi thotë raporti. Në dijeni time, ka pasur dy- tre raste, të paktën sa kam pasur informacion, si transferimi i një arsimtari, të cilin unë po e ndjek nëse ka qenë apo jo për këtë motiv dhe absolutisht, në çdo rast unë kam qëndruar në anën e punonjësit, por kanë ndërhyrjet kanë qenë më minimale se në çdo garë tjetër. Sërish do të ketë garë në të ardhmen dhe unë sërish do t’i bëj thirrje punonjësve të administratës të shkojnë në çdo miting që duan, të votojnë kë të duan, të bëjnë komisionerin e cilësdo forcë që duan dhe askush nuk do mund t’i intimidojë dhe t’u bëjë presione.
Ju garantuat opozitën për vullnet, për të bashkëpunuar për reformën zgjedhore. Zoti kryeministër, a mendoni se duhet të ekzistojë i njëjti vullnet për ndryshimet kushtetuese, siç ndodhi në prillin e vitit 2008?
Ju garantoj se nuk do të kishte asgjë më qesharake dhe jo serioze në këtë vend, sesa të ndryshojë Kushtetuta çdo tre vjet, siç mendon ai që i vjen për shtat. Nuk po e personalizoj aspak çështjen me zotin Edi Rama, por e them për cilindo kush mund të jetë ky person dhe çfarëdo të jetë. Kurrë, Kushtetuta nuk mund të ndryshojë në këtë mënyrë dhe nuk do të ishte më qesharake dhe jo serioze për një vend, në qoftë se do të tallej me themelet e shtetit të vet në këtë mënyrë. Përse duhet të ndryshojë Kushtetuta? Do të thoni që të ndryshojë për zgjedhjen e Presidentit, pasi e kishim më mirë. Njerëzit duhet të jenë të vetëdijshëm se ai ishte një nen krize për Shqipërinë. Çfarë ndodhi në vendin nga Kushtetuta e të cilit u mor ky nen, dhe ky nen është në Kushtetutën greke. Deri para dy vitesh kishte funksionuar. Por para dy vitesh, opozita i tha qeverisë se do ta votonte presidentin që është sot, pasi të shkohej në zgjedhje, e kështu qeveria u detyrua të shkojë në zgjedhje. Pas zgjedhjeve u votua po ky president. Kush e qortoi? Askush, sepse kjo ishte një mundësi për ta çuar vendin në zgjedhje. Pra, ky mekanizëm prodhon vetëm krizë e zgjedhje të përsëritura, ndërkohë që mekanizmi tjetër, ai që kemi vendosur, të cilin e kanë edhe italianët, gjermanët, hungarezët, çekët, nuk të çon në zgjedhje. Imagjinoni në Shqipëri ndodh ajo që nuk ndodh në asnjë vend. Presidenti nuk lihet i qetë as dy vjet e gjysmë në karrigen e tij, sepse sa kalojnë dy vjet e gjysmë fillojmë të ndryshojmë Kushtetutën, të diskutojmë të vëmë këtë apo atë, dhe fillon kështu një debat që është absolutisht i padrejtë. Institucioni është institucion. Kushtetuta përcakton se kur fillon procesi zgjedhor i presidentit. Ndaj është kapitull i mbyllur të paktën për sa kohë që të ekzistojë forca politike e qendrës së djathtë, partia demokratike. Nuk bëhet fjalë ndonjëherë që ajo të pranojë të vendosë një nen në Kushtetutë që të çojë vendin në zgjedhje, sa herë t’i teket te tjerëve për të mos votuar. Së dyti, kam njëzet vjet që marr pjesë në samite. Nuk më ka rastisur kurrë të shoh president të zgjedhur nga parlamenti që të shtyhet në foton familjare me kryeministrin e vendit të tij. Këtë e kam parë me ata që zgjidhen nga populli, ndonëse simbolikë. Unë nuk jam as për zgjedhjen nga populli. Presidenti do të zgjidhet nga parlamenti në një republikë parlamentare. Nuk ka nevojë që të shkojnë të shtyjnë njëri –tjetrin.
Ju folët për raportin duke e cilësuar si një raport që shërben si bazë për progres...
Raporti thotë anët pozitive të këtyre zgjedhjeve, që shërbejnë si bazë për progres të ardhshëm. Po ta përkthejmë me gjuhën tuaj, nëse ishte një hap para apo prapa, ishte një hap para. Kur zgjedhjet janë transparente, kur janë konkurruese janë zgjedhje të cilat nderojnë vendin që i zhvillon. Natyrisht, patën teknikalitet dhe probleme. Unë jam këtu të ftoj opozitën të angazhohemi seriozisht në një reformë zgjedhore, të ftojmë ODIHR-in, Komisionin e Venecias dhe të çojmë më tej konsolidimin e standardeve ndërkombëtare të zgjedhjeve në Shqipëri.
Fund
