Fukushima, 19 gusht, NOA – Njerëzit në Japoni që jetojnë pranë centralit bërthamor Fukushima, tani janë të ekspozuar ndaj rreziqeve të rrezatimit. Një fakt të tillë e ka pohuar gjatë një interviste për “Der Spiegel”, eksperti japonez Shunichi Yamashita, i cili ka dhënë një kontribut të rëndësishëm në atë që është e njohur për efektet e rrezatimit radioaktiv. Ai ka studiuar të mbijetuarit e bombardimeve atomike të Luftës së Dytë Botërore në Nagasaki, si dhe pasojat e aksidentit nga reaktori i Çernobilit në vitin 1986, të cilat ai i ka vizituar rreth 100 herë. Aktualisht ai po studion efektet e katastrofës Fukushima, edhe pse përpjekjet e tij janë duke ndeshur rezistencë nga shumë prej banorëve lokalë. Si pjesë e studimit, ai shpreson të ekzaminojë efektet e katastrofës bërthamore, tek shëndeti i rreth 2 milionë njerëzve.
Qeveria e prefekturës në Fukushima ju ka ftuar për të informuar njerëzit në rajon në lidhje me rreziqet nga rrezatimi. "Efektet e rrezatimit nuk vijnë për njerëzit që janë të lumtur dhe të qeshur, ata vijnë për njerëzit që janë të dobët nga shpirti", keni deklaruar ju. Çfarë donit të thonit me këtë? - Kjo ishte më 20 mars, gjatë takimit të parë. Unë isha i tronditur me të vërtetë. Njerëzit ishin aq rëndë, saqë askush nuk qeshi.
Këta njerëz, jetojnë në qytetë dhe shtëpi të ndotura. Askush nuk i di rreziqet e padukshme. Çfarë prisni ju?
- Gjendja e popullit ishte në depresion të vërtetë. Nga eksperimentet në kafshë dhe minj ne qartë se ato do të jenë më të prekurat nga rrezatimi. Stresi nuk është i mirë për njerëzit që i janë nënshtruar rrezatimit. Përveç kësaj, për këtë arsye, ai mund të promovojë disa sëmundje të kancerit. Kjo është arsyeja pse ia kam thënë popullit, që ai të mbrohet.
Dhe për të ndihmuar njerëzit, ju thatë se doza prej 100 millisievert në vit do të jetë mirë? Ky është zakonisht limiti për punëtorët e termocentralit bërthamor në kushte emergjente. - Unë nuk them se 100 millisievert janë mirë dhe nuk ka arsye për t'u shqetësuar. Unë vetëm thashë se pragu nuk mund të provojë një rrezik të lartë për kancer. Kjo është prova nga kërkimet në Hiroshima, Nagasaki dhe Çernobil.
Por ju nuk e kuptoni se me këto që thoni do të bëni edhe më shumë njerëz të zemëruar dhe të frikësuar?
- Mendoj se me të vërtetë ka kontribuar në konfuzionin që qeveria japoneze vendosi në standarde për dozë vjetore maksimale në 20 millisievert. Komisioni Ndërkombëtar për Mbrojtjen Radiologjike sugjeron një kufi në mes të 20 dhe 100 millisievert në një situatë emergjente bërthamore. Cili pragu vendoset, është një vendim politik. Ju duhet të peshoni rreziqet dhe përfitimet, sepse çdo evakuim do të ketë rreziqe. Qeveria japoneze ka zgjedhur qasjen më të kujdesshme radiologjike. Që i bëri shumë njerëz të hutuar dhe të pasigurt.
Komentet tuaja, ju kanë bërë një figurë të diskutueshme. Madje një gazetar japonez do ju padisë ju. Por edhe aktivistët anti-bërthamorë ...
- Ata nuk janë shkencëtarë, ata nuk janë mjekë, ata nuk janë specialistë të rrezatimit. Ata nuk i dinë standardet ndërkombëtare, për të cilat studiues kanë punuar mjaft vështirë. Kjo e bën të trishtueshme që njerëzit të besojnë, madje edhe thashethemet.
Pse duhet populli duhet të besojë ekspertët të cilët kanë thënë për dekada të tëra që centralet bërthamore janë 100 për qind të sigurt? - Unë kam qenë i befasuar kur kam ardhur në Fukushima se askush nuk ishte i përgatitur për një katastrofë të tillë. I përdorur për të këshilluar Kinën dhe vendet e ish-Bashkimit Sovjetik në mbrojtjen nga rrezatimi, tani kemi një aksident të madh në vendin tim dhe nuk janë të përgatitur. Njerëzit në Fukushima nuk e dinë edhe se ka 11 reaktorë në rajonin e tyre. Në Fakultetin e Mjekësisë të Universitetit të Fukushimas kishin vetëm një specialist në mjekësinë e mbrojtjes nga rrezatimi.
Njerëzit duan përgjigje të qarta. Ku është e sigurt? Dhe ku nuk është ajo?
- Ne nuk i kemi këto përgjigje. Kur njerëzit më pyesin: "A është doza poshtë 100 millisievert 100 për qind i sigurt?" atëherë unë duhet të përgjigjem si një shkencëtar: "Unë nuk e di".
Nga studimet e mëparshme, ne kemi mësuar se nëse 100 njerëz janë të ekspozuar ndaj niveleve të 100 millisievert, statistikisht duke folur, një person do të merrte kancerin për shkak të rrezatimit. A është e mundur të projektohet niveli i rrezikut nga doza e ulët?
- Kjo mund të jetë. Problemi është se për të vlerësuar rrezikun për sëmundje, ne përdorim të ashtuquajturin model të dozës lineare, i cili supozon se edhe një dozë e vogël rrezatimi shtesë do të shkaktojë një rritje të vogël në prekjen e kancerit në një popullsi të ekspozuar. Një rritje e tillë është teorikisht e matshme, por me doza më poshtë 100 millisievert është statistikisht e parëndësishme dhe kështu nuk mund të konsiderohet si argument në mbështetje të rrezikut të tepërt. Gjithashtu, me një tumor ne nuk e dimë se çfarë e shkaktoi atë. Rrezatimi nuk ka lënë një nënshkrim diagnostifikues. Nga biologjia, rrezatimi me doza të vogla mund të dëmtojë ADN e njeriut. Por trupi i njeriut në mënyrë efektive mund t’i riparojë ato plagë brenda një kohe të shkurtër, ky është një mekanizëm natyror i brendshëm mbrojtës. Kjo është ajo që unë jam duke u përpjekur t'i tregoj popullit.
Dhe çfarë duhet të bëjnë njerëzit me këtë lloj informacioni? - Me doza të ulëta rrezatimi, njerëzit duhet të vendosin vetë nëse do të qëndrojnë apo të largohen. Askush nuk mund ta marrë atë vendim për ta. Ata duhet t’i peshojnë rreziqet dhe përfitimet: Lëvizje mund të thotë një humbje e vendeve të punës dhe ndryshim shkolle për fëmijët. Këta faktorë shkaktojnë stres. Nga ana tjetër, kjo familje mund të jetë në gjendje për të shmangur rrezikun e kancerit, edhe nëse ai është vetëm minimal. Qeveria japoneze duhet t’i mbështesë njerëzit në vendimet e tyre. Ata duhet t’i përkrahin ata që duan të qëndrojnë si dhe ata që mendojnë edhe se një millisievert më shumë është shumë i lartë.
Me çfarë lloj rreziku shëndetësor nga rrezatimi do të përballen njerëzit dhe bimët në Fukushima? - Unë nuk mendoj se do të ketë ndonjë efekt të drejtpërdrejtë rrezatimi për popullsinë. Dozat janë shumë të vogla.
Pra, ju nuk mendoni se do të ketë ndonjë rast të kancerit apo vdekjeve nga kanceri? - Bazuar në të dhënat, ne duhet të pranojmë se natyrisht, situata është e ndryshme për punëtorët në fabrikë.
Keni në plan për të monitoruar gjendjen shëndetësore të banorëve të Fukushimas për 30 vitet e ardhshme. - Në situatën e tanishme, është shumë e vështirë për ne që të pranohet nga banorët vendas. Ne duhet të bëjmë kujdesin më të mirë mjekësor të mundshëm për këta njerëz. Për shkak të aksidentit, Tepco dhe qeveria japoneze kanë humbur besimin e popullit në Fukushima plotësisht. Njerëzit janë duke vuajtur, jo vetëm për shkak të tërmetit dhe tsunamit, por edhe nga ankthi i rrezatimit të rëndë. Prandaj ne jemi për të ulur ankthin, për t'u dhënë atyre një mbështetje emocionale. Dhe më vonë ne mund të hapim diskutimin për studime epidemiologjike. Pa mbështetjen e popullit vendas, ne nuk mund të bëjmë asgjë. Në këtë situatë nuk të ndihmoj edhe që unë jam ekspert nga Nagasaki dhe Çernobil. Kjo është arsyeja pse unë u zhvendosa në Fukushima.
Kush do të shqyrtohet në studimin tuaj? - Ka tre grupe. Punëtorët, fëmijët dhe popullsia e përgjithshme. Punëtorët janë të ekspozuar ndaj rrezatimit me doza të lartë. Ne me siguri duhet të monitorojmë ato që ndjekin efektet në lidhje me kanceret apo sëmundje të tjera.
Por njerëzit nuk e dinë se sa rrezatimi i janë ekspozuar - Kjo është ajo që ne kemi për të gjetur. Ne kërkojmë, ku njerëzit ishin më 11 mars në atë kohë dhe pastaj të kërkojmë pyetje për çdo ditë në mars. Ne gjithashtu kërkojmë atë që njerëzit hëngrën para dhe dy javë pas aksidentit, çfarë materiali është ndërtuar shtëpia e tyre.
Sa njerëz duhet të marrin pjesë?
- 2 milionë banorët e prefekturës Fukushima. Kjo është një detyrë e madhe dhe do të vendosë një rekord të shkencës.
Po në lidhje me fëmijët? - Ne duam të provojmë tiroidet e të gjithë fëmijëve nën moshën 18 vjeç. Pas ekspozimit ndaj rrezatimit ajo merr rreth pesë vjet deri në tiroide, e më pas zhvillohet kanceri. Ne e dimë këtë nga Çernobili.
A jeni duke studiuar efektet mendore të katastrofës?
- Natyrisht. Ne e dimë nga Çernobili se pasojat psikologjike janë të mëdha. Jetëgjatësia e shpërngulurve ka rënë 65-58 vjet, jo për shkak të kancerit, por për shkak të alkoolizmit, depresionit dhe vetëvrasjes. Zhvendosja nuk është e lehtë, stresi është shumë i madh. Ne jo vetëm që duhet t’i ndjekim këto probleme, por edhe t’i trajtojmë ato.
Përshtati: n.e/NOA (Marrë nga “Der Spiegel”)
