Pekin, 23 gusht, NOA – Zv/ministrja e Jashtme e Kinës, Fu Ying, në një intervistë për “Der Spiegel”, akuzon evropianët dhe amerikanët se po përjetësojnë stereotipe të Luftës së Ftohtë të vendit të saj. Nga ana tjetër, ajo hedh poshtë pretendimet se Pekini do të donte të sundonte botën.
Zonja Fu Ying, disa vende janë të interesuar tani më shumë për Perëndimin sesa Kinën dhe disa të tjerë japin alarmin në Perëndim tani që ju keni nisur kompaninë tuaj të parë ajrore.
- Transportuesi i parë ajror mbi det, është një ngjarje shumë emocionuese në Kinë. Kjo është diçka që populli kinez e ka dëshiruar. Njerëzit mendojnë se është një hap i natyrshëm në rritjen e ushtrisë kineze, edhe pse kjo e ashtuquajtur aeroplanmbajtëse, ishte në të vërtetë vetëm në kuadrin e dorës së dytë të dhe që do të përdorej vetëm për kërkime shkencore apo qëllime trajnimi. Kjo është larg nga të qenit një aeroplanmbajtëse e vërtetë. Në këtë kuptim, Kina është shumë mbrapa vendeve të tjera, sidomos pas Shteteve të Bashkuara, të cilat kanë pasur një flotë të pjekur dhe shumë të zhvilluar të avionëve transportues për një kohë të gjatë deri tani.
A nuk paksa e ngutshme, kur paratë mund të shkojnë më tepër sesa rritja e buxhetit ushtarak?
- Një numri fushash u është dhënë prioritet më i madh në zhvillimin e mbrojtjes sonë. Theksi më i madh është për zhvillimin ekonomik, mirëqenien e njerëzve dhe ndarjen e pasurisë. Shqetësimi tuaj në lidhje me fushën ushtarake kineze, për mua duket të jetë i lidhur me stereotipet rreth Kinës bazuar në të menduarit e Luftës së Ftohtë dhe ndarjen ideologjike me ne. Ju ndiheni rehat me pronësinë e kompanive të avionëve nga aleatët tuaj, si Shtetet e Bashkuara dhe Franca, por ju jeni më të shqetësuar nëse Kina gjithashtu ka një të tillë. Sa larg do të shkojë Kina në drejtim të mbrojtjes së interesave të saj? - Ne gjithashtu, pyesim pse nuk ka një retorikë të tillë të fortë, nga vendet e përfshira që janë të angazhuar tashmë në dialog mbi bazën e Deklaratës mes Palëve në Detin e Kinës Jugore në vitin 2002. Por kjo është një mosmarrëveshje e fjalëve dhe ajo që ka rëndësi është se trafiku i anijeve në Detin e Kinës Jugore mbetet paqësor dhe nuk ka luftë apo konflikt në vazhdim e sipër. Amerikanët, në mënyrë të qartë kanë dyshime në lidhje me qëllimet tuaja. Pakistani besohet t’i ketë dhënë Kinës qasje në rrënojat e helikopterit të teknologjisë së lartë amerikan që u rrëzua gjatë operacionit kundër Osama bin Laden. A jeni në një pozicion për të konfirmuar nëse kjo është e vërtetë?
- Si Kina, dhe Pakistani, e kanë mohuar këtë thashethem. Unë mendoj se gjëja më e rëndësishme është çështja nëse Kina dhe SHBA janë armiq. A do të jenë në një luftë? A jemi të përgatitur për një luftë kundër njëri-tjetrit? Ne me siguri nuk e shohim atë në këtë mënyrë. Nuk është shumë miqësore që SHBA ka një embargo armësh kundër Kinës. Ne nuk kemi ndërmend të kërcënojmë SHBA, dhe ne nuk i shohim Shtetet e Bashkuara si një kërcënim për ne. Perëndimi tenton të bëhet Kinë në kuadrin e Luftës së Ftohtë. Kjo e shqetëson shumë Kinën.
Shumë gjermanë, duke e respektuar zhvillimin e Kinës, e shohin vendin tuaj më shumë si një rival se një partner. A është kjo diçka që ju mund ta kuptoni? - Nëse ju pranoni rrënjësisht se rritja e Kinës ka larguar njerëz të panumërt në vend nga varfëria, atëherë edhe ju duhet të bini dakord se Kina ka bërë gjëra të drejta. Duhet të pranoni se mund të ketë një sistem të ndryshëm politike. Vendet në Perëndim mendojnë se janë sistemi i vetëm që punon dhe kanë ngushtuar "demokracinë" e një sistemi shumë-partiak, i cili punon edhe për disa vende, shumicën e kohës. Por ne tani jemi duke parë se përmes krizës financiare, ata përjetojnë shumë vështirësi. Perëndimi është bërë shumë mendjemadh. Por në fund të ditës, vetëm demokracia nuk mund të ta vendosë ushqimin në tavolinë. Ky është realitet.
Procesi i vendim-marrjes të Kinës duket ta mbrojë me fshehtësi kutinë e zezë, dhe madje një kohë të gjatë vëzhguesit janë habitur se si merren vendimet politike. - Sistemi politik i Kinës është një produkt i historisë së saj. Ajo është e bazuar në kulturën e vet dhe është subjekt i një procesi të vazhdueshëm reformues, i cili përfshin ndërtimin e proceseve demokratike të vendimmarrjes në Kinë. Në mënyrë që të merren vendime të drejta, ju duhet të dëgjoni njerëzit dhe kritikat e tyre. Asnjë qeveri nuk mund të mbijetojë në qoftë se humb kontaktin me njerëzit dhe realitetin. Dhe ne kemi një pamje mjaft kritike për veten.
Perëndimi percepton një mungesë të transparencës dhe sundimit të ligjit në modelin kinez.
- Unë mendoj se në këtë moment janë qeveritë perëndimore ato që kanë probleme. E ne jemi duke erespektuar atë që po ndodh në Perëndim. Ne përpiqemi të kuptojmë se pse kaq shumë qeveri kanë bërë kaq shumë gabime. Pse partitë politike ndërmarrin angazhime kur ato nuk mund t’i përmbushin? Pse ata kanë shpenzuar më shumë nga sa kanë? Perëndimi është distancuar vërtet që nga fundi i Luftës së Ftohtë? Apo vetëm sa është bërë mendjemadh?
Demokracitë janë shumë të komplikuara, dhe në krahasim me sistemet e forta, ato janë në disavantazh. A ndiheni superiorë?
- Superioriteti nuk është fjala që ne përdorim. Kinezët janë shumë modeste. Ne e respektojmë suksesin tuaj dhe mësojmë nga ju. Ju jeni në epokën e post-industrializimit. Shumë nga problemet që ju hasni mund të ndodhin në Kinë më vonë. Pra, ne duam të shohim se si ju i adresoni këto probleme, dhe nëse ne mund të mësojmë nga ju. Rasti i kohëve të fundit i arrestimit të Veivei i cili është i lidhur në Berlin, është parë në Gjermani si një provokim. A ishte e qëllimshme që ai u arrestua menjëherë pasi ministri i Jashtëm gjerman Guido Vestervelle mori pjesë në hapjen e një ekspozite në Pekin me zyrtarët kinezë?
- Kjo është arsyeja pse unë them se ju jeni mendjemëdhenj. Ju me të vërtetë e merrni veten shumë seriozisht. Pse do një vend si Kina të vendosë për çështjet e brendshme dhe të përpiqet për t'i bërë ato të përputhen me një vizitë nga një ministër i Jashtëm nga një vend evropian? Unë nuk shoh lidhje. Rast që po diskutojmë, është një çështje ligjore. Unë nuk jam i interesuar me të vërtetë për këtë rast. Të kuptuarit tonë të drejtave të njeriut, është e bazuar në Kartën e OKB-së, e cila garanton të drejtat politike, të drejtën e jetës dhe të drejtën për zhvillim. Por, sipas mendimit tuaj, mbi të drejtat e njeriut, duket se bëjnë vetëm disa individë të cilët janë zhvatës të shtetit ose janë duke shkelur ligjet.
Disa nga këta njerëz përfaqësojnë simbolikisht qindra të tjerë ...
- Por ju lutem përpiquni për t’i vënë gjërat në perspektivë. Ne kemi 1.3 miliardë njerëz që jetojnë në Kinë. Por sot, të kuptuarit perëndimor të të drejtave të njeriut është përdorur si një instrument kundër Kinës, pavarësisht nga fakti se Kina është përmirësuar shumë në këtë fushë, dhe pa marrë parasysh se sa intensivisht ne jemi duke punuar mbi këtë çështje.
Gazetarë kritikë, avokatë dhe aktivistë të të drejtave të njeriut në Kinë kanë përjetuar një valë represioni, dhe disa madje kanë folur për një "Dimër kinez". A frikësohet për këtë pjesë të vogël të aktivistëve? - Çfarë po ndodhte në Lindjen e Mesme është një ngjarje që tërhoqi vëmendjen e të gjithë botës. Ne, gjithashtu, jemi duke u përpjekur për të kuptuar se çfarë çoi në këto revolucione. Sa për Kinën, unë nuk shoh ndonjë lidhje të drejtpërdrejtë. Përsëri, është zakon i disa analistëve perëndimorë, për të lidhur çdo gjë të keqe me Kinën. Nëse ju mendoni se shoqëria juaj është mjaft e fortë për të shmangur infeksionin nga revolucioni arab, çfarë ju bën të mendoni se shoqëria kineze është aq e dobët se ajo duhet të jetë e infektuar? Tetëdhjetë e shtatë për qind e kinezëve të anketuar në një sondazh nga Qendra Peu Research në vitin 2010 tha se qeveria është në rrugën e duhur. Në SHBA, megjithatë, sondazhet e fundit tregojnë se shumë njerëz mendojnë se vendi nuk është në rrugën e drejtë.
Kina gjithmonë tregon reagime mjaft të forta, kur udhëheqësit perëndimorë takohen me Dalai Lamën. Pse nuk ka pasur sukses në Kinë arritjen e një marrëveshje me udhëheqësin shpirtëror tibetian?
- Vështirësia jonë me Dalai Lama qëndron te pikëpamjet e tij politike dhe kërkesat për pavarësi në Tibet. Nëse keni lexuar faqen e tij, ju do të shihni atë që ai dëshiron. Në thelb, ai dëshiron një Tibet të pavarur.
Ai ka refuzuar në mënyrë të qartë se, duke thënë se nuk dëshiron ndarje, por autonomi më të madhe në vend. - Tibeti është pjesë e Kinës. Por, natyrisht, dyert për dialog kanë qenë gjithmonë të hapura. Dialogu është gjithmonë i mirëpritur. Unë jam e kënaqur që më shumë njerëz janë duke vizituar Tibetin, dhe se më shumë njerëz janë duke kuptuar jetën në Tibet më mirë tani.
Për fat të keq, gazetarët nuk janë të lejuar për të hyrë në Tibet.
- Nuk është pak shqetësuese në lidhje me qëllimet dhe motivet e gazetarëve perëndimorë. Ndonjëherë është sikur disa prej tyre vijnë në një martesë dhe vetëm duan të inspektojnë përmbajtjen e një qosheje të errët. Ata duan t’i tregojnë botës se nusja nuk ka qeshur, dhëndrri nuk ishte në këtë dasëm dhe se nuk kishte miq të lumtur - vetëm errësirë. Ata shkruajnë për atë gjerësisht. Ato mund të jenë fakte, por ato janë fakte shumë të zgjedhur.
Dalai Lama ka dalë në pension zyrtarisht nga zyrat e tij. A nuk është kjo një pikë e mirë në kohë për të kërkuar një zgjidhje paqësore?
- Fakti që ai është tërhequr nga zyrat e tij politike tregon se ai e konsideron veten si mbret dhe Zot, dhe se është kështu pronar i Tibetit. Por ato ditë janë të gjata. Tibeti është duke kaluar nëpërmjet zhvillimit dhe rajoni është duke u bërë edhe më i mirë. Pra, ne do të shohim nëse Dalai Lama mund ta mohojë veten dhe kërkesat e tij politike.
Nuk është Tibeti vetëm i cili po zhvillohet me një ritëm të shpejtë. Kohët e fundit, Perëndimi ka qenë deri në fyt me borxhe, por Kina ka përjetuar rritje fantastike. Kapitalizmit u mund nga komunizmi në fund të fundit?
- Ne nuk jemi Bashkimi Sovjetik. Gjatë Luftës së Ftohtë të gjithë, Perëndimi dhe Bashkimi Sovjetik ishin në kacafytje me njëri-tjetrin. Ju kërkonit për të parë vdekjen në anën tjetër, që ishte objektivi juaj strategjik. Por Kina nuk ishte pjesë e luftës tuaj dhe ne kemi mbështetur gjithmonë ribashkimin e Gjermanisë. Kina nuk ka ndërmend që të sundojë botën?
- Në fund të qershorit, Kina mbajti lidhjet e SHBA-së me një vlerë totale prej 1.165.000.000.000 dollarësh dhe obligacione evropiane me vlerë 700.000.000.000 dollarë Ekonomikisht, Kina është tashmë një superfuqi sot.
Çfarë do të thotë për ju bilanci politik i pushtetit? - Shumë thonë se pushteti po zhvendoset nga Perëndimi në Lindje, por ne besojmë se është një proces i difuzionit. Ai përdoret për në botën perëndimore, por tani ai është gjithashtu është ulur në një botë të gjerë. Ekziston nevoja për reformimin e strukturës aktuale të botës, e cila është ndërtuar pas Luftës së Dytë Botërore për të mirën e rreth 1 miliard njerëzve të botës së zhvilluar. Kina është vetëm një nga vendet. Brazili është në rritje. India është në rritje, siç janë edhe pjesë të Afrikës. Në të ardhmen, 3-4.000.000.000 njerëzit do të vijnë në këtë proces të industrializimit të gjerë. Por kjo reformë duhet të jetë një proces rritje që nuk arrihet përmes luftës dhe përmes konfliktit, por përmes dialogut.
A do të vendoset Perëndimi në anën e humbur? - Ju jeni duke përjetuar vështirësi, por ju keni kaluar nëpër aq shumë vështirësi edhe në të kaluarën. Evropa dhe SHBA gjithmonë kërcejnë prapa. Ne jemi gjithashtu të ndërvarur, dhe humbja e juaj nuk është domosdoshmërisht fitorja jonë.
Ne jemi në një varkë. Dhe ne me të vërtetë shqetësohemi kur ekonomitë perëndimore janë duke përjetuar vështirësi. Kjo është arsyeja pse është mirë që kancelarja gjermane Angela Merkel dhe presidenti francez Nikolas Sarkozi janë duke marrë rolin udhëheqës. Shumë kohët e fundit, kolegët e mi dhe unë, kemi diskutuar të ardhmen e Bashkimit Evropian. Pikëpamja e përhapur është se nëse punojnë së bashku për të adresuar vështirësitë e tanishme, atëherë BE-ja do të shkojë përpara për t’u bërë më e integruar. Nëse ju nuk e bëni, zonën e Euros mund të bjerë në kolaps.
Çfarë do të thotë kjo për Kinën, nëse kriza financiare në Perëndim shtrihet në rajone të tjera?
- Të gjithë do të vuajnë.
Shumë vëzhgues besojnë se nga legjitimiteti i qeverisë kineze varet suksesi i saj ekonomik. Në rast të një krize ekonomike, do ju duhet të jeni të brengosur për stabilitetin e vendit tuaj? - A e ndryshojnë qeveritë perëndimore sistemin e tyre shumë-partiak gjatë një krize ekonomike? Nuk ma ha mendja. Pse duhet të jemi të shqetësuar? Duke thënë se, reforma jonë është një proces i vazhdueshëm dhe do të vazhdojmë për të ecur përpara.
Për një kohë të gjatë, Perëndimi besonin se zhvillimet në Kinë ishin një situatë të favorshme për të gjithë të përfshirët. Tani, megjithatë, përshtypja është e konsoliduar - madje edhe në kuadër të institucioneve ndërkombëtare si Organizata Botërore të Tregtisë - se kinezët duan të zhvendoset në bilancin e ekonomisë globale në favor të tyre. - Kina nuk ka ndërmend të sundojë botën. Por nëse ju të vazhdoni ta shihni veten si qendër të botës, në qoftë se ju e shikoni veten si monopolin e të gjitha të vërtetave, të gjitha besimeve të duhura dhe të gjitha vlerave të drejta, atëherë ju do ta gjeni gjithmonë të pakëndshme kur ti e kupton se bota është e larmishme . Ka shumë vlera dhe kultura të ndryshme. Dhe nëse besoni se keni fituar Luftën e Ftohtë, pasi Lufta e Ftohtë ka përfunduar, ne jemi duke jetuar në një botë të re. Hidheni poshtë këtë kryelartësi tuaj për të qenë në krye të botës. Ejani poshtë te të barabartët dhe të bashkoheni me ne në një fushë loje të niveluar në vend të krijimit të një rivaliteti të ri në stilin e Luftës së Ftohtë.
Ju mbani marrëdhënie shumë të ngushta me udhëheqësit si Kim Jong Il në Korenë e Veriut, banorët e të cilit janë të uritur për shkak se ai refuzon të hapë vendin e tij, apo Omar al-Bashir, presidenti i Sudanit të Veriut, i cili kërkohet për krime kundër njerëzimit. Cila është filozofia juaj lidhur me këtë?
- Vuajtjet tona në histori na kanë mësuar se ne nuk duhet të përpiqemi t’u imponojmë vendeve të tjera apo të tjerët të na mbështesin për të imponuar. Ne kemi një vend të përhershëm në Këshillin e Sigurimit të Kombeve të Bashkuara, ne kemi qindra paqeruajtës kinezë të OKB-së në Darfur, Sudan. Mendoni për përvojën tuaj në ndërhyrje, e cila nuk është gjithmonë e suksesshme.
Ju jeni duke iu referuar vendosjes ushtarake në vendin tuaj fqinj, Afganistan.
- Ju duhet të reflektoni mbi përvojën tuaj.
Kina dobëson institucionet si Kombet e Bashkuara, në veçanti, sepse ju shpesh hidhni poshtë rezolutat e përbashkëta kundër Iranit, Koresë së Veriut ose Sirisë, presidentit Bashir. Ku janë kufijtë e tolerancës të Kinës mbi shkeljet e të drejtave të njeriut? - Rasti i Iranit është pjesë e gjendjes së sigurisë në tërësi. Kjo është arsyeja pse ne kemi diskutime plus mbi Iranin. Në rastin e Republikës Demokratike Popullore të Koresë, ne kemi bisedimet gjashtë palëshe. Unë besoj se diplomacia do të paguajë në fund.
Në lidhje me Iranin, ky durim, mund të rezultojë në humbjen e një gare kundër kohës në fund.
- Ne nuk kemi një zgjidhje më të mirë.
Duke pasur parasysh dallimet e mendimit të tillë, se si janë kompetencat, si Kina dhe SHBA-ja duhet të bashkëpunojnë në trajtimin e sfidave globale si sigurisë kibernetike, stabilitetit financiar, sigurisë së ushqimit dhe përhapjes bërthamore?
- Ne kemi nevojë për të kapërcyer murin e mosbesimit. Nëse ne vetëm e lejojmë veten të udhëhiqet nga pikëpamjet tona, ndjenja tona, emocionet tona, madje edhe vlerat tona, atëherë ne vetëm do të krijojnë më shumë probleme. Ju do të gjeni Kina do të jetë një pjesëmarrës entuziaste në çështjet botërore.
Si e bën atë të ndihet kur shihet si një superfuqi e re ekonomike?
- Është hije. Ne nuk e shohin veten si një superfuqi. Ju nuk do të shihni një SHBA ose Bashkim Sovjetik në Kinë. Ju do të shihni një vend kulturor me një popullsi të madhe, duke qenë me shumë përmbajtje, duke qenë i lumtur, duke qenë i qëllimshëm - dhe do të jetë një mik në botë. Nuk ka asnjë arsye për t'u shqetësuar rreth Kinës.
Përshtati: n.e/NOA (Marrë nga “Der Spiegel”)
