Berlin, 30 gusht, NOA - Ish-ministri i Jashtëm, Joshka Fisher, kritikon gabimet e tanishme të ministrisë që ai drejtonte dikur, nën Guido Vestervellen lidhur me Libinë. Në një intervistë me “Der Spiegel”, ai kritikon edhe trajtimin e ngathët që sipas tij kancelarja Angela Merkel i ka bërë krizës së Euros.
Z.Fisher, në muajin mars, keni shkruar se Gjermania e ka "humbur besueshmërinë e saj" dhe se politikat e saj të jashtme janë bërë 'një farsë’. Javën e kaluar, edhe ish-kancelari Helmut Kohl tha se Gjermania "nuk është një fuqi e besueshme” dhe se Berlini nuk ka më busull". - Ky është një shqetësim serioz që me sa duket na preokupon të dyve në lidhje me qeverisjen e Gjermanisë. Fakti që edhe një anëtar i shquar i CDU-së, ka shprehur kritika të ashpra dhe të ngjashme në aspektin e përmbajtjes, do të thotë se ato nuk janë të gabuara.
Çfarë është ajo që ju rezervon mbi politikën e jashtme aktuale të Gjermanisë dhe ministrin e Jashtëm, Guido Vestervelle?
- Ne jemi duke u qeverisur nga ata që kanë humbur kontaktin me realitetin dhe po mohojnë atë që është e qartë për të gjithë të tjerët.
Vestervelle është duke pretenduar se ai ka luajtur një rol të rëndësishëm në përmbysjen e kolonelit libian, Moamar Gadafi. - Ai pretendon në gjithë seriozitetin që politikat e tij sanksionuese ishin kryesisht përgjegjëse për ta larguar regjimin e Gadafit. Gjithkush e di që është marrëzi, dhe se absolutisht nuk do të kishte përparim, në qoftë se NATO nuk do të kishte ndërhyrë ushtarakisht në Libi.
Jo, sjellja e qeverisë gjermane gjatë konfliktit të Libisë, abstenimi i saj në Këshillin e Sigurimit të OKB-së (votimi gjatë marsit nëse do të vendosej një zonë ndalim-fluturimi në Libi), ishte një lloj përmbysje dhe ndoshta shpartallimi më i madh i politikës së jashtme që nga themelimi i Republikës Federale të Gjermanisë. Këmbësia e vendit tonë në botë ka qenë e dëmtuara në mënyrë të konsiderueshme. Dhe kjo gjithashtu vjen nga justifikimet e fundit të Vestervelles për politikat e tij ndaj Libisë.
Çfarë doni të thoni me këtë?
- Ai foli rreth asaj se si qendrat e reja të pushtetit do të kërkojnë partneritete të reja strategjike. Mesa duket, kjo do të thotë se Gjermania ka për qëllim për të filluar ndjekjen e politikave të saj globale tani me qendra të reja të pushtetit si Kina, Rusia, Brazili dhe India, të njëjtat vende që u bashkuan dhe abstenuan nga votimi i Këshillit të Sigurimit. Unë thjesht nuk e kuptoj atë. Edhe në shekullin e 21-të, karakteristikat themelore të gjendjes së Gjermanisë nuk kanë ndryshuar aspak. Ne jemi shumë të mëdhenj që të kufizohemi për të luajtur një rol siç luhet në Zvicër. Por ne jemi shumë të vegjël për të luajtur rolin e një fuqie globale. Interesi suprem ynë duhet të mbajë të shtrënguar ankorimin tonë si pjesë e Perëndimit. Duke bërë kështu, diçka që është në të vërtetë thelbësore, përfundimi i procesit të Bashkimit Evropian.
Vestervelle thotë se ai është duke vepruar në përputhje me një traditë të rëndësishme në politikën e jashtme gjermane, pikërisht atë të mungesës së dëshirës për të ndërmarrë veprime ushtarake. Si ju duket?
- Ushtria jonë nuk e ka përparësi, është në kushtetutën tonë. Por një politikë e mosqënies të gatshëm për të ndërmarrë veprime ushtarake, nuk mund të bëhet një abone falas për diktatorët të ndjekin politikat e shuarjes. Unë mendoj se ne kemi pritur shumë gjatë para se të ndërhynim në Bosnjë në vitin 1995. Kurse në rastin e Irakut në vitin 2003, ishte e drejtë për ne që të mos përziheshim, sepse arsyetimi i administratës Bush për të shkuar në luftë nuk i kishte menduar mirë pasojat. Është gjithmonë një vendim i vështirë për të justifikuar vendosjen ushtarake.
Megjithatë, në rastin e Libisë, ishit plotësisht të bindur se sulmet ushtarake qenë të nevojshme?
- Gadafi kishte kërcënuar një gjakderdhje në Bengazi, popullsia civile ishte përballur me rrezik. Ishte e qartë se shumica në Këshillin e Sigurimit mbështeti ndërhyrjen dhe se ka pasur përkrahje edhe nga Liga Arabe e Organizata e Konferencës Islamike. Abstenimet ruse dhe kineze mund të shihen si miratim i heshtur. Abstenimi i Gjermanisë ishte në mënyrë efektive një 'jo' dhe e izoloi atë nga partnerët e saj të Aleancës.
A mendoni se abstenimi i Gjermanisë do të ketë ndonjë pasojë afatgjatë negative? - Ministri i Jashtëm shkoi në Kajro para vendimit të OKB-së dhe u prit me entuziazëm nga të rinjtë në Sheshin Tahrir. Bota arabe nuk e sheh atë si një pamje fushate apo një ekskursion personale, por si një premtim nga qeveria gjermane që do të qëndrojë nga ana e lëvizjes së lirisë arabe. Pas kësaj, nuk mund të themi vetëm “Na vjen keq, por tani që gjërat janë duke u bërë serioze, ju të gjithë duhet të kuptoni se si të merreni me të".
Megjithatë, Vestervelle ishte i shqetësuar, jo dhe pa ndonjë arsye, që mandati i OKB-së për Libi mund t’i tërheqë ushtarët gjermanë në një luftë në terren.
- Dhe ku ishte lufta në terren që përfshin ushtritë perëndimore siç ai parashikoi?
Kjo nuk ka ndodhur. Por me sa duket, kishte këshilltarë perëndimorë ushtarakë dhe njësi të forcave speciale që kanë dhënë ndihma vendimtare për rebelët, përveç sulmeve ajrore të NATO-s, kundër kompleksit të Gadafit. Qëllimi ishte për efekt të ndryshimit të regjimit në Tripoli.
- Shumica e rezolutave të Këshillit të Sigurimit mund të interpretohen në disa mënyra.
Ka disa që thonë se Perëndimi kishte nevojë për një justifikim në përpjekje për të kapur Gadafin, me pretekstin se fundi justifikon mjetet. Si ju duket ky ligj moderne ndërkombëtar?
- Jo, natyrisht jo. Kjo ishte kryesisht për mbijetesën e civilëve që ishin në rrezik të afërt, ndaj u përdorën mjete ushtarake të pashmangshme.
Kjo ende shënon një pikë kthese në politikën ndërkombëtare. Në rastin e Libisë, për herë të parë në historinë e saj, OKB-ja justifikuar një mandat duke thënë se bashkësia ndërkombëtare mban përgjegjësi për mbrojtjen e popullsisë vendase të një shteti anëtar. - Ky është një zhvillim pozitiv për të parë se despotët nuk do të lejohen të shfaqin në ekran tymin e sovranitetit shtetëror dhe të masakrojnë popullsinë e tyre.
Edhe pse fakti është se shumica e popullatës e shtypur do të dalë pa asnjë dobi nga këto zhvillime. Në të dy rastet, si në Siri dhe Sudan, opozita u shtyp dhe u torturua brutalisht si ajo në Libi, por askush nuk dëshiroi të ndërhyjë në këto vende. A nuk është ky një rast i standardeve të dyfishta?
- Nuk janë vetëm dy grupe të standardeve, nuk janë të gjitha llojet e tyre. Por parimi bazë është gjithmonë një: Ne gjermanët kemi tendencë të dëshirojmë të miratojmë parimet që janë të njohura si të sakta në të gjitha vendet dhe në të gjitha kohët.
A keni gjetur diçka të gabuar me këtë?
- Kjo është vetëm mënyra se si bota funksionin. Në rastin e Sirisë, rreziqet që lidhen me ndërhyrjen ushtarake janë shumë më të mëdha. Damasku luan një rol kryesor në konfliktin e Lindjes së Mesme. Kurdo që bëhet një ndërhyrje humanitare, gjithmonë duhet të marrë rreziqe në konsideratë. Në Libi, ata ishin të dëgjueshëm. Për më tepër, fakti se ne nuk jemi të përfshirë aty, jep përshtypjen fatale që Gjermania i ka kthyer shpinën në përgjithësi revolucionit arab. Në të njëjtën kohë, kjo është një lëvizje historike që nuk mund të zhbëhet, edhe në qoftë se të gjitha pjesët e historisë nuk kthehen ndritshëm në suksese.
Si mund të ndihmojë Gjermania në një Libi të re?
- Me të gjitha mjetet në dispozicionin tonë, dhe jo vetëm për shkak se kemi diçka për të bërë. Me ndërtimin e strukturave civile dhe institucioneve, duke filluar nga një kushtetutë për policinë dhe gjykatat. Shpresojmë se ne nuk do të themi se nuk ka kohë, nëse furnizimi me komponentë ushtarakë bëhet i nevojshëm për ruajtjen e këtyre përpjekjeve. Është thënë se propozimet më të ndjeshme në lidhje me vendosjen e pasluftës që unë kam dëgjuar të vijnë nga ana e qeverisë së Gjermanisë, janë bërë nga ministri i Mbrojtjes (Thomas de Maizière), i cili në thelb ka rishikuar qëndrimin e Gjermanisë në vendimin e OKB-së pas vizitës në Shtetet e Bashkuara.
Evropa nuk ka një pozicion të përbashkët në Libi, dhe ajo nuk ka një qëndrim të unifikuar ndaj Kosovës. Për më tepër, ne do të shohim sa e ndarë duket Evropa në shtator kur Asambleja e Përgjithshme e Kombeve të Bashkuara do të votojë nëse do të njohë një shtet palestinez. A ka BE-ja ende një të ardhme në formën e saj aktuale?
- Kjo mund të jetë se një zgjim i ashpër e pret Evropën. Kriza ekonomike dhe financiare do t’i detyrojë Shtetet e Bashkuara për të reduktuar angazhimin e tyre në skenën globale. Kur të ndodhë kjo, ne evropianët do të duhet të pyesim veten nëse ne mund të bëjmë më shumë për sigurinë tonë. Nëse gjërat mbeten në mënyrën se si janë të organizuar dhe hartuar aktualisht, atëherë përgjigja do të jetë "Jo".
Në të njëjtën kohë, Traktati i Lisbonës duhet të sigurojë se Evropa flet me një zë për çështjet e politikës së jashtme. - Çfarë është e rëndësishme në BE dhe politikat e sigurisë së jashtme është se "3 të Mëdhenjtë” që janë Gjermania, Franca dhe Britania e Madhe, duhet të jenë të bashkuar dhe të veprojnë së bashku. Nëse kjo ndodh, BE mund të arrijë shumë. Por kjo gjithashtu, kërkon një vullnet për të punuar së bashku.
Ata duan emëruesin më të ulët të përbashkët. - Nëse doni të dini pse ndodh kjo, ju duhet t’ia kërkoni zonjës Merkel dhe zotit Sarkozi. Ata mbajnë përgjegjësi për këto vendime.
A po qëndron BE-ja në buzë të humnerës?
- Fakti që qeveria e Gjermanisë dukshëm nuk e di se si të merret me krizën financiare të ardhshme të BE-së është një problem i madh. Por të paktën njerëzit duket se e kanë marrë mesazhin që nuk ka kthim te marka gjermane pa shpërthyer kaosi i pabesueshëm. Kjo patjetër do të jetë kënga e mjellmës së BE-së dhe një zhvillim që nuk mund të jetë i kontrolluar nga dikush apo ndonjë gjë.
Çfarë duhet të bëjë qeveria e Gjermanisë? - Çështja është nëse ne vetë i ngatërrojmë gjërat. Duke bërë kështu që ta acarojmë krizën më keq. Ose duhet të vazhdojmë në mënyrë të vendosur? Duke bërë kështu, do të thotë që të ridimensionojmë BE-në në një bashkim transferimi, dhe padyshim në një bashkim të stabilitetit. Këto janë dy anët e së njëjtës medalje.
"Bashkim stabiliteti"? Termi është i paqartë. A do të thotë se Gjermania duhet të mbajë transferimin e parave, ndërsa shtetet e tjera të BE-së të mbajnë premtimet për të ulur kostot më shumë? - Nuk do të jetë e mjaftueshme që të ketë një konfederatë të lirë të shteteve, lidhur me një bashkim të monedhës. Kjo ishte në Mastriht dhe dështoi. Ata prej nesh në grupin e Eurozonës kanë për të lëvizur nga të qenit një konfederatë për një federatë të vërtetë! Ne kemi nevojë për më shumë integrim kur është fjala për fiskun, politikat ekonomike dhe madje edhe ato sociale. Nuk fund të fundit, duhet të jetë një: Shtetet e Bashkuara të Evropës.
Edhe nëse te ky aksion do të këtë besim, do të duhen vite për ta sjellë. Por kriza e borxhit duhet të zgjidhet tani. - Akti i thjeshtë i deklaruar qartë i këtyre qëllimeve do të ketë një efekt qetësues në tregje. Për aq kohë sa kjo nuk ndodh, kriza do të vazhdojë të përkeqësohet.
A nuk mendoni se do të jetë një problem që shtetasit e vendeve të veçanta të BE-së ta mbështesin një plan të tillë? - Njerëzit janë tronditur kuptueshëm. Unë nuk e kuptoj pse kancelari po ndjek këtë politikë të hapave të vegjël dhe pse ajo ende nuk e ka nivelin e njerëzve. Tashmë një vit më parë, ajo duhet të ketë shpjeguar për gjermanët drejtimin e BE-së që kishte për të marrë, se ne kemi nevojë për një BE të zgjeruar, që duke e bërë kështu mjaft të varur nga Gjermania,përfundimisht do të jetë për dobinë tonë.
Kancelarja Merkel thotë se vendet si Greqia nuk do të kenë ndonjë stimul për të zbatuar reformat në qoftë se Gjermania do jetë gjithmonë e gatshme për të siguruar më shumë ndihmë. - Unë do t’i blija pjesët e argumentit të saj, nëse unë do të shihja se ajo kishte një strategji. Por, deri më tani, nuk ka dhe për fat të keq, nuk ka qenë një. Qeveria jonë nuk është duke vepruar, është duke reaguar. Kjo është gjithmonë e keqe në një krizë.
Presidenti gjerman, Christian Vulff, gjithashtu ka kritikuar politikat e BE-së të ndjekura nga qeveria. Ai ka vënë në pikëpyetje ligjshmërinë që ka Banka Qendrore Evropiane (BQE) për të blerë shumë borxhe nga vendet e Eurozonës. Kjo nuk duket të përshtatet me thirrjen tuaj për një bashkim të transferimit. - Me gjithë respektin e duhur për presidentin, aq sa e shoh unë, ai është duke shënuar jashtë. Në këtë rast, unë do të kisha për të mbrojtur kancelaren, si dhe bankën qendrore. BQE, për të blerë bono sovrane mbi shmangien e një krize të afërt. Kjo ishte gjëja e drejtë për të bërë, dhe ishte gjithashtu ligjore.
A pajtoheni me analizën e Helmut Kohl që problemi kryesor i BE-së është mungesa e entuziazmit për idenë evropiane? - Problemi kryesor i BE-së është se ne jemi të mbërthyer në një krizë politike. Kriza ku ne e gjejmë veten, nuk është kryesisht fiskale dhe jo një krizë Euro mbi të gjitha.
Disa komentatorë thonë se problemi më i madh i BE-së është BE-ja vetë.
- Kjo është për fat të keq. Unë shpesh pyes veten pse brezi sot nuk ka ndonjë lidhje emocionale me BE-në. Natyrisht, bota ka ndryshuar, por kjo nuk do ta shpjegojë atë.
Njerëzit marrin gjërat pozitive që lidhen me BE-në dhe e fajësojnë atë për të gjitha problemet. - Kjo natyrisht luan një rol. Është gjithashtu e qartë se BE-ja është gjithmonë vetëm një kompromis. Atëherë unë i kujtoi vetes se ishte babai im dhe gjyshi im e brezat e mëparshëm që kishin marshuar në fushat e betejës pikërisht për këto konflikte.
A jeni optimist për të ardhmen e BE-së?
- Ne duhet të punojmë në drejtim të krijimit të Shteteve të Bashkuara të Europës tani. Kjo është e rëndësishme në dritën e historisë sonë. Sot, vendi duket se është mbërthyer në një provincializëm të brendshëm në kërkim, dhe kjo është e rrezikshme. Ne kemi nevojë për kornizën politike për një BE më të fortë tani. Unë shpresoj se kriza do ta detyrojë brezin e tanishëm për të bërë atë që është e mirë për të.
Përshtati: n.e/NOA (Marrë nga “Der Spiegel”)
