Paris, 5 shtator, NOA – Drejtoresha e re e Fondit Monetar Ndërkombëtar, diskuton frikën e saj për një recesioni të ri global. Në një intervistë “Der Spiegel”, Christine Lagarde, u bën thirrje vendeve të industrializuara të punojnë së bashku për të luftuar kërcënimin e një rënie të re ekonomike në botë.
Znj.Lagarde, ekonomia globale është ngadalësuar, tregjet janë të paqëndrueshme dhe bankat janë pushuar nga kreditimi. A nuk ju kujton kjo situatën e vitit 2008, pak para se banka e investimeve “Lehman Brothers” të shembej? - Çdo moment në histori është i ndryshëm nga situatat e mëparshme dhe është e gabuar një përpjekje për të nxjerrë krahasime. Në Fondin Monetar Ndërkombëtar, ne shohim se ka pasur, sidomos gjatë verës, një krizë të qartë të besimit që e ka rënduar situatën seriozisht. Masat duhet të ndërmerren për të siguruar që ky rreth vicioz të prishet.
A paraqesin SHBA-të nevojën e një pakete të re nxitje? - Ne jemi në një situatë të rritjes së ngadalësuar dhe ne kemi një çështje besimi që arriti kulmin këtë verë. Për sa kohë që SHBA-të nuk vënë në vend një plan të besueshëm afatmesëm rregullimi, nuk ka ndoshta vend në këtë moment për një rregullim afat-shkurtër dhe për të marrë disa nga masat pro-rritjes.
Si ju duket ky rreth? - Ai është një kombinim i rritjes së ngadaltë që vjen nga kriza financiare dhe ajo e borxheve të rënda sovrane. Të dy shqetësime serioze, sidomos kur ata mbajnë volume të konsiderueshme të bonove sovrane. Bankat duhet të përjetojnë vështirësi të mëtejshme, vendet e tjera do të jenë të goditur. Ne kemi për ta thyer këtë cikël.
Çfarë duhet bërë? - Kur ne shikojmë në gjendjen e Evropës, duhet të ndërmarrim konsolidim fiskal, të kualifikuar nga rritja intensive e masave. Përveç kësaj, nuk duhet të jetë i rritur rikapitalizimi i bankave. Në mënyrë të qartë, të dyja shkojnë së bashku. Çështja sovrane e borxhit peshon në besimin që lojtarët e tregut kanë në bankat evropiane.
A nuk mendoni se paralajmërimi juaj që 200.000.000.000 € mund të humbin në bilancet e bankave evropiane, përkeqëson gjendjen e atyre bankave?
- Gjatë punës tonë në stabilitetin financiar global, ne jemi duke kërkuar situatën në Evropë. Ne do të publikojmë rezultatet e kësaj pune brenda disa javësh. Më në përgjithësi, ne nuk shohim nevojë për rikapitalizimin e bankave evropiane në mënyrë që ato të jenë mjaft të forta për t'u bërë ballë rreziqeve që vijnë nga huamarrësit e pavarur dhe nga rritja e dobët. Ky është çelësi për shkurtimin e zinxhirëve të kontaminimit.
A është bota në prag të një recesioni të përtërirë? - Jemi në një situatë ku ne mund ende ta shmangim atë. Spektri i politikave në dispozicion të qeverive të ndryshme dhe bankave qendrore, është më i ngushtë sepse një shumë e municioneve është përdorur në vitin 2009. Por në qoftë se qeveritë e ndryshme, institucionet ndërkombëtare dhe bankat qendrore punojnë së bashku, ne do ta shmangim recesionin.
Për momentin, megjithatë, pikërisht e kundërta duket se po ndodh. Shumë qeveri kanë futur paketa shtrënguese, në mënyrë për të ulur shpenzimet e mëdha gjatë krizës. A është kjo e gabuar?
- Unë nuk do të kaloj në gjykim të përgjithshëm për këtë, sepse ajo do të jetë specifike e një vendi. Për disa vende, rruga është e mirë dhe duhet të vazhdojë siç është. Për të tjerët, disa nga masat që janë marrë janë aq të forta, duke pasur parasysh situatën e deficitit korent.
A e konsideroni Gjermaninë të jetë një nga ato vende që mund të bëjë më shumë për të stimuluar ekonominë globale?
- Gjatë kontrolleve vjetore, ekspertët tanë kohët e fundit vizituan Gjermaninë. Përfundimi i tyre ishte se në rrethanat e tanishme, rruga e konsolidimit fiskal që ka miratuar Berlini, ishte krejtësisht një gjobë.
Për tani.
- Sigurisht që këto gjëra gjithmonë varen nga rrethanat. Duke pasur parasysh mbështetjen e rëndë të Gjermanisë në eksportet, në qoftë se kërkesa dobësohet aq shumë sa që me të vërtetë ndryshon ekuilibri, atëherë kjo do të duhet të rishqyrtohet.
Nga, për shembull, stimulimin e kërkesës së brendshme? - Kërkesa e brendshme është e mirë për ekonominë gjermane dhe për ekonomitë e tjera përreth Gjermanisë. Unë mendoj se kërkesa e brendshme në Gjermani është përmirësuar që nga koha kur unë e qarkullova këtë ide si ministër i Financave në Francë.
Duke pasur parasysh klimën ekonomike, a nuk mendoni se është e rrezikshme që vendet të kalojnë ligjet që obligojnë një buxhet të balancuar, siç Franca është duke marrë parasysh? - Ky është një sinjal i qartë për lojtarët e tregut. Ai tregon seriozitetin e investitorëve për angazhimin e qeverisë mbi parimin e financave të balancuara. Qëllimi i përgjithshëm pas tij, është i mirë.
Doni t’i shihni SHBA-të zbatojnë rregullin e "frenave borxh"? - Çdo vend duhet të gjejë mënyrën më e mirë për t’i sinjalizuar tregjet, ata janë seriozë, në lidhje me financat publike. FMN-ja ka shumë përvojë dhe ne do të jemi shumë tëi lumtur për të dhënë një dorë për ato vende që në fakt janë në procesin e zbatimit të “frenave borxh”.
A mendoni se masat e ashpra të rëna dakord kohët e fundit për në SHBA, shkojnë aq larg?
- Cilat donit të thonit?
Angazhim, pas disa javë mosmarrëveshje për tavanin e borxhit, për të shkurtuar shpenzimet federale të paktën 2.400.000.000.000 gjatë 10 viteve të ardhshme. - Të tilla angazhime afatgjata janë një parim i mirë sepse janë sinjal i besueshëm për qëllimin e zvogëlimit të deficitit dhe konsolidimit të financave publike në një kurs më të qëndrueshëm, për shembull në kujdesin mbi shpenzimet shëndetësore. Ato mund të tregojnë se një vend do të ulë deficitin në afat të mesëm dhe ende ka vend të mjaftueshëm për afat të shkurtër për të vënë në vend masat që vërtet do të nxitin rritjen dhe do të ndihmojnë krijimin e punësimit.
Ju sugjeroni luftë ndaj efekteve të një krize të borxhit me borxh më shumë? - Kjo nuk është mënyra se si e shoh unë. Në një botë që është aq e ndërthurur ekonomikisht, ku veprimet e vendeve industriale kanë ndikim të drejtpërdrejtë në ekonomitë në zhvillim, ndryshimet e situatës mund të jenë kokëforta. Ne nuk i kemi ndryshuar mendjet tona për rreziqet e borxhit, por mbi gjendjen aktuale të ekonomisë botërore.
Efektet e borxhit mund të shihen tani në zonën e Euros, ku Banka Qendrore Evropiane ka për të blerë miliarda në obligacione qeveritare. Në fund të shtatorit, fondi i shpëtimit evropian, Fondi Evropian i Stabilitetit Financiar (EFSF), do ta marrë përsipër këtë detyrë. A ka para të mjaftueshme për ta bërë këtë?
- EFSF-ja tani do të jetë mjaft fleksible. Ajo ka qenë një këmishë force. Tani ajo ka mundësinë për të blerë në tregun sekondar në rrethana të caktuara, për të mbështetur bankat dhe të sigurojë garanci. Kjo është shumë e mirëpritur.
Udhëheqësit e Evropës i kanë dhënë EFSF-së dhe Klaus Reglingit një grumbull detyrash, por jo më shumë para’. Shuma e caktuar prej 440.000.000.000 eurosh, a do të jetë e mjaftueshme? - Presidenti francez, Nikolas Sarkozi dhe kancelarja gjermane, Angela Merkel apo udhëheqës të tjerë të Eurozonës kanë thënë se do të bëjnë atë që duhet. Kjo do të përfshijë edhe rritjen e EFSF-së nëse është e nevojshme, unë mendoj.
Kritikët thonë se Greqia ka pasur mjaft ndihmë dhe duhet të jetë nisur nga zona e Euros. A mendoni se është një ide e mirë? - Numri 1, nuk është për të vendosur. Numri 2, unë mendoj se të gjithë partnerët, qoftë në Komisionin Evropian apo ata të , Bankës Qendrore Evropiane ose të FMN-së ose anëtarë të zonës Euro, janë të vendosur për ta bërë këtë punë dhe të sigurojnë që ekonomia greke të rinisë konkurrencën dhe ristruktuktohet siç duhet.
Ka një numër në rritje të daljes së pengesave në zonën e Euros. Finlanda ka kërkuar garanci nga Greqia, që vendet e tjera të marrin në konsideratë shembullin në vijim. A nuk është vënë në dyshim gjithë mekanizmi i shpëtimit? - Të kuptuarit im është që anëtarët e zonës Euro janë duke punuar për këtë dhe janë duke punuar për një model, i cili në fakt do të përgjigjet për pritjet e të gjithë anëtarëve të Eurozonës. Me fjalë të tjera, nuk është një porosi e bërë programi që do t'i përshtatej Finlanda dhe askush tjetër. Unë jam i sigurt se anëtarët e Eurozonës janë të vetëdijshëm për përgjegjësitë e tyre dhe do të gjejnë një zgjidhje.
Në Francë, është e mundur që mund të ketë procedura ligjore kundër jush. Ju jeni akuzuar se keni abuzuar në pozicionin tuaj si ministër i Financave në Francë, duke u siguruar se biznesmeni Bernard Tapie ka marrë kompensim nga shteti francez në lidhje me një marrëveshje që përfshin Adidas, e cila shkoi keq. A do të hiqni dorë nga puna juaj nëse do ju duhet të mbroni veprimet tuaja në gjykatë?
- Kjo çështje ka qenë parashikuar vërtet në kohën e kandidaturës time për pozitën. Bordi i FMN-së arriti në përfundimin se ai rast ishte krejtësisht në përputhje për të vazhduar punën time dhe kryerjen e të gjitha detyrave të mia.
Në qoftë se ne mund të pyesim: A është e vërtetë që ju të veproni sipas instruksioneve nga Presidenti Nicolas Sarkozy?
- Po të kisha për t'iu përgjigjur kësaj pyetjeje, unë mendoj se do t’i përgjigjesha në gjykatë.
Eshtë një rregull i pashkruar se puna e lartë në FMN është e zënë gjithmonë nga një europian, ndërsa amerikanët emërojnë kreun e Bankës Botërore. Duke pasur parasysh qendrën e gravitetit të zhvendosur në botë, nuk ju besoj se ju jeni ndoshta evropiania e fundit që do ta mbani këtë pozicion? - Unë nuk shpresoj që do të përjashtoheshin shumë njerëz të talentuar nga konkurrenca - por, ju e dini, nuk më takon mua për ta thënë këtë. Unë nuk jam ulur këtu si një evropiane, dhe unë kam provuar të heq dorë nga të menduarit si një evropian apo të menduarit si një shtetase franceze. Në momentin që ju ecni në këtë organizatë, bëheni një shërbëtor i një institucioni global.
Përshtati: n.e/NOA (Marrë nga “Der Spiegel”)
