Shkup, 10 tetor, NOA - Maqedonia ka vuajtur mjaft dhe ende vuan nga politika greke. Kështu është shprehur gjatë një interviste për gazetën rumune “Cotidianul”, Presidenti i Maqedonisë, George Ivanov, i cili kreu së fundmi një vizitë zyrtare në Rumani, ku u takua me përfaqësues të lartë zyrtarë. Gjatë kësaj interviste të gjerë, ai foli rreth marrëdhënieve dypalëshe rumune-maqedonase rreth, në lidhje me çështjet ndërkombëtare dhe për aspiratat e Maqedonisë, të cilat janë të ngjashme me ato të vendeve të tjera ballkanike.
Shkëlqesia juaj, ju kryet një vizitë zyrtare në Bukuresht. Ç’mendoni për marrëdhëniet e mira dypalëshe maqedono-rumune dhe ku mendoni se do duhet të punojmë më tej?
”Maqedonia dhe Rumania janë dy vende që kanë rritje të ngjashme dhe prioritete të ngjashme në drejtim të reformave dhe ne ndjehemi aq të afërt. Sipas mendimit tim, është një prioritet absolut forcimi i bashkëpunimit ekonomik, duke gjetur forma të reja të bashkëpunimit, duke i inkurajuar komunitetet ekonomike të kenë kontakt të drejtpërdrejtë për të gjetur një interes të përbashkët dhe për të tërhequr investime në të dy drejtimet. Niveli i këtij bashkëpunimi reflekton edhe nivel të lartë marrëdhëniesh politike. Ne kemi interes të përbashkët për të zgjeruar dhe diversifikuar situatën tonë ekonomike, duke përdorur proceset e integrimit evropian dhe duke nxjerrë jashtë loje sistemin e ngadalësimit në vitet e gjata të kaluara.
Në të njëjtën kohë, ne duhet të vazhdojmë të ndjekim situatën në rajon dhe për t'iu përgjigjur një ndikimi të plotë në shoqërinë tonë demokratike nëpërmjet të ndikimit të Bashkimit Evropian dhe NATO-s për të siguruar kushte të qëndrueshme për zhvillimin ekonomik.
Rajoni më i gjerë, ai i Evropës Juglindore është ende pikë e lënduar, por ne duhet të kemi komunikim të mirë për të ndihmuar ecjen e tij para. Ne jemi të gatshëm të bashkëpunojmë për Republikën e Maqedonisë, dhe vlerësojmë miqësinë e veçantë me Rumaninë. Që nga pavarësia në shtator 1991 me rënien e ish-Jugosllavisë, maqedonasit kanë qenë në kohë të vështira.
Na tregoni shkurtimisht për atë kohë dhe për mësimet e saj. ”Maqedonia nuk ishte plotësisht e mbrojtur nga trauma e shpërbërjes së ish-Jugosllavisë, por në sajë të politikës parimore, ne ishim në gjendje për ta larguar veten nga shfarosja e shpërthimit të luftës në pjesët e tjera të vendit. Ne, nga ana tjetër, formuam një shtet të pavarur, ne kemi ndërtuar një konsensus të ri në mesin e shumë komuniteteve etnike dhe fetare në Maqedoni, ne jemi transformuar nga një ekonomi e planifikuar në një treg të hapur dhe kemi filluar procesin e integrimit në Bashkimin Evropian dhe NATO-s. Ky është një proces kompleks, dhe në atë kohë Maqedonia kishte ulje dhe ngritje. Një mësim që kemi mësuar, është se ne duhet të bazohemi në traditat ekzistuese dhe përvojën e maqedonasve në vend që të përpiqemi të shpikim apo të imponojmë ide të reja.
Në shoqërinë tonë, ka pasur tradita të bashkëjetesës dhe bashkëpunimit pa marrë parasysh përkatësinë politike apo fetare, me anë të respektit reciprok, ekziston një traditë e investimeve të punës dhe ndërtimi i një të ardhme më të mirë për fëmijët tanë, vlerat tradicionale të familjes.
Këto tradita janë manipuluar ose shtypur, por ne kemi arritur të rinovojmë shtetin dhe forcojmë politikën tonë. Sot, bazuar në traditat tona laike dhe mësimet e nxjerra, Republika e Maqedonisë është një vend në rajon, por edhe në botë, shembull i tolerancës, demokracisë multi-etnike, model i suksesit të misionit të paqes pas humanizmit konfirmuar në vitin 1999 me refugjatët e Kosovës gjatë krizës, pasi kontribuam në stabilitetin dhe paqen në rajon dhe shumë arsye të tjera.
Republika e Maqedonisë ka bërë një seri koncesionesh që janë regjistruar në mesin e vendeve të qytetëruara, si ndryshimi i emblemës kombëtare, të drejtat e veçanta që i janë dhënë pakicës shqiptare dhe pranimi i emrit të ri dhe madje edhe heqja dorë nga territore. Ky nuk ishte një udhëtim të lehtë”.
Në çfarë faze janë negociatat për një nga problemet më të mëdha të Maqedonisë në marrëdhëniet ndërkombëtare: emri zyrtar i shtetit? ”Çfarë i habiti të gjithë pas pavarësisë së Maqedonisë nga Jugosllavia, ishte politika shumë e fortë e mospranimit të saj nga Greqia. Kjo është politikë që nuk ka bazë në realitet, në një kohë kur na duhej bashkëpunim. Maqedonia kishte vështirësi në rrugën e saj për zhvillimin ekonomik dhe pa opozitën, por rrugën tonë kjo u bë edhe më e vështirë. Pas pavarësisë, shumë vite Greqia ka reaguar me një embargo ekonomike, e cila ishte shumë e vështirë për ne, sepse ka rëndësi për ekonominë tonë të kishte akses në portet greke. Greqia filloi bllokadën politike në Maqedoni duke mobilizuar të gjitha aftësitë e tij diplomatike në mënyrë që ta tregonte Maqedoninë si një kërcënim për rajonin dhe stabilitetin e tij. Për ne, që nga fillimi ishte e vendosur që marrëdhëniet me fqinjët që do të ndërtoheshin mbië integrimin, marrëdhëniet dypalëshe dhe bashkëpunimin, për t'u bërë anëtarë të NATO-s dhe Bashkimit Evropian, e jo për ndonjë konfrontim.
Për fat të keq, ne kemi vuajtur shumë dhe ende vuajmë nga politika greke. Përveç kësaj, ajo është një çështje e paprinciptë, sepse ne këmbëngulim se Maqedonia ka të drejtë për të identifikuar veten e saj dhe se ka qasje konstruktive për pretendimet e Greqisë.
Dhe me të vërtetë, kemi bërë disa lëshime të tilla si ndryshimi i flamurit të Republikës së Maqedonisë, duke ndryshuar vetëm simboli, se nga Greqia konsiderohet i papërshtatshëm. Në të njëjtën kohë, ne e ndryshuam Kushtetutën e Maqedonisë irekt për të mbrojtur çdo pretendim territoriale ndaj fqinjëve, edhe pse, përsëri, nuk ishte dhe nuk do të jetë pjesë e politikës së Maqedonisë. Këto masa e kanë bërë pjesën tjetër të ketë një reagim të vullnetit të mirë dhe të hapur për kompromis. Maqedonia dhe Greqia nënshkruan një Konventë në vitin 1995 e cila ka shërbyer si një bazë e përkohshme për marrëdhëniet tonë të përbashkëta, duke siguruar kuadrin për një komunikim normal e për të kryer një dialog në mosmarrëveshje.
Maqedonia, u bë anëtare e OKB-së, Këshillit të Europës dhe shumë organizatave të tjera. Por Greqia, nën qeverinë e mëparshme të udhëhequr Kostas Caramanlis, vendosi të prishë këtë Konventë dhe në 2008, në Samitin e NATO-s në Bukuresht, e përdori veton e saj për të parandaluar hyrjen tonë në këtë organizatë.
Kroacia dhe Shqipëria, dy vendet kandidate janë pranuar dhe vetëm Maqedonia u ndalua vetëm për shkak të kundërshtimit grek.
Mendoni sa situatë paradoksale, gjithë absurditet filloi me arsyetimin se ne jemi një kërcënim i sigurisë për në Greqi dhe në rajon. Kur 20 vitet e fundit kemi treguar të kundërtën. Që atëherë, Greqia ka kundërshtuar negociatat me Maqedoninë për t'u bërë anëtare e Bashkimit Evropian, edhe pse Komisioni Evropian dy vjet me radhë, tha se Maqedonia i plotëson kushtet për fillimin e negociatave.
Në këtë pikë, Maqedonia pret vendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë në Hagë për shkak të mosrespektimit nga ana e Greqisë të nenit 11 të Konventës përkohësisht.
Ne gjithashtu kemi kontakte të rregullta me kryeministrin Papandreu, që ne t’i hapim këto çështje. Deri më tani, e përsëris, situata ka ndryshuar”.
Cila është gjendja e negociatave për aderimin e Republikës së Maqedonisë në NATO dhe BE? ”Maqedonia u njoh si një shtet që ka plotësuar kriteret e nevojshme për të bërë një anëtar i NATO-s në Samitin e Bukureshtit. Konkluzionet e Samitit ishin të qarta, Maqedonia do të bëhet anëtare, do të hiqen sa më shpejt që çështjet e ngritura nga ana e Greqisë, pa kriter tjetër për t'u përmbushur. Deri atëherë, Maqedonia mbetet partner i përkushtuar i NATO-s, ushtarët tanë marrin pjesë në forcat paqeruajtëse në Afganistan dhe Bosnje, ashtu siç janë anëtarë të NATO-s. Ne kemi kontribuar edhe në promovimin e qëllimeve strategjike të NATO-s në rajon, duke kontribuar në ruajtjen e sigurisë.
Sa i përket BE-së, Maqedonia është e vendosur në mënyrë të vendosur që e ardhmja jonë është në integrimin politik dhe ekonomik me Bashkimin Evropian.
Ne jemi një kandidat që në vitin 2005, por në vitin 2009 Komisioni Evropian në raportin e tij vjetor dha vlerësim të plotë dhe të hollësishëm se i plotësojmë kushtet për fillimin e negociatave.
Përsëri, Greqia ka vënë veton në Këshillin e Evropës për të bllokuar këtë veprim. Ne kemi punuar intensivisht me BE-në shumë reforma, ky dialog ka një prioritet i lartë për ne. Qytetarët e Maqedonisë tani janë në gjendje të udhëtojnë edhe pa viza në shtetet Shengen, ne anuluam barrierat doganore dhe të tregtisë me BE, partnerët tanë janë anëtarë të familjes evropiane dhe të gjitha këto pikëpamje për punën tonë të integrimit po vlerësohen, por ne përballemi me një pengesë dhe formale, e cila është Greqia”.
Po për marrëdhëniet e Maqedonisë me fqinjët e saj, çfarë mund të thoni? ”Maqedonia ka një politikë të hapjes dhe bashkëpunimit me fqinjët. Ne jemi të angazhuar për bashkëpunimin rajonal, të mbajmë marrëdhënie të ngushta dypalëshe dhe të punojmë për të gjetur mundësitë konkrete të bashkëpunimit. Në zyrën time kam bërë takime të shpeshta dhe intensive me presidentët e rajonit dhe mund të tregoj se, me përjashtim të Greqisë, kemi arritur të ndërtojmë miqësi dhe kontakte bashkëpunimi. Rezultatet shihen. Maqedonia është vendi i vetëm në ish-Jugosllavi që nuk ka çështje të hapura në lidhje me kufijtë, duke i dhënë fund kësaj çështje, edhe me Republikën e Kosovës.
Ne kemi nënshkruar marrëveshje të miqësisë, bashkëpunimit ekonomik dhe tregtisë së lirë, iniciativa e tanishme duke u kërkuar marrëveshje për ekstradimin e cila inkurajoi të gjitha vendet e rajonit për të udhëhequr një luftë vendimtare kundër kriminalitetit. Bashkëpunimi i mirë mes vendeve të rajonit është i nevojshëm për rajonin, Evropën Qendrore dhe Bashkimin Evropian”.
A ndikon mosnjohja e Kosovës si shtet i pavarur nga ana e Rumanisë për marrdhëniet me Maqedoninë?
“Një numër i shteteve anëtare të Bashkimit Evropian, duke përfshirë Rumaninë, nuk e kanë njohur Kosovën. Maqedonia, si shtet fqinj, beson se një shtet i pavarur i Kosovës do të lehtësojë stabilitetin e mëvonshëm të rajonit dhe sundimin e ligjit. Por kjo nuk do n dikojë në marrdhëniet e saj me Rumaninë”.
Brukseli ka vënë në pikëpyetje të drejtën e maqedonasve në udhëtimit pa viza në BE, e fituar në vitin 2009, për shkak të numrit të madh të azilkërkuesve nga Maqedonia dhe Serbia. Cilat janë hapat që do merrni për të zgjidhur këtë problem dhe në çfarë mase kjo gjë mund të ndikojë në pranimin e Rumanisë dhe Bullgarisë në zonën Shengen? ”Shumë vjet në ish-Jugosllavi, maqedonasit ishin të lirë të udhëtonin të lirë në Evropë, normalisht një e drejtë që për fat të keq, është hequr në vitet '90 dhe dekadën e parë të këtij shekulli. Pas eliminimit të regjimit të vizave, vlerësimet dhe arritjet janë kryesisht pozitive. Maqedonia ka realizuar reforma shumë të rëndësishme që mund të merren si një model për shtetet e tjera të Ballkanit. Për fat të keq, ne kemi parë se një numër i vogël i qytetarëve të Maqedonisë, Serbisë dhe Bosnjës, dhe më së fundi u janë dhënë informacione të rreme në lidhje me të drejtën e tyre për të marrë azil në vendet evropiane. Është e kuptueshme, kjo është pakujdesi, dhe për fat të keq, këta njerëz i marrin fëmijët e tyre jashtë shtetit, duke rrezikuar më tej ndalimin e udhëtimit. Duhet të përsëris, ky është një numër i vogël i njerëzve të cilët nuk mund të merrnin azil, sepse Maqedonia është një shtet demokratik që respekton të drejtat e qytetarëve të saj, dhe nëpërmjet një procedure të tillë qytetarët e thjeshtë sa më shpejt që ata të kthehen në shtëpi. Nga ana jonë, ne informimin e qytetarëve për të mos u binden dezinformatave dhe të mos ndërmarrin aventura”.
Përshtati: n.e/NOA
