Nga Glauk Konjufca
Menaxhimi i integruar i kufijve si praktikë e bashkëpunimit të vendeve të BE-së paraqet kulmimin e marrëdhënieve fqinjësore mes dy shteteve.
Pra, shtetet jo vetëm janë njohur mes vete, jo vetëm bashkëpunojnë, jo vetëm që nënshkruajnë traktate e marrëveshje, por madje edhe menaxhimin e kufijve e bëjnë në mënyrë të përbashkët.
Ky sigurisht nuk është rasti i marrëdhënieve mes Kosovës e Serbisë.
Serbia ia ka djegë kufijtë Kosovës dy herë. Herën e parë pas shpalljes së pavarësisë në shkurt të vitit 2008. Kurse herën e dytë më 26 korrik të këtij viti, ose të nesërmen e ndërhyrjes së Qeverisë në pjesën veriore për vënien nën kontroll të dy pikave doganore, 1 dhe 31.
Ajo që u arrit parmbrëmë në Bruksel ndodhi ashtu sikurse që ndodhën të gjitha marrëveshjet me Serbinë deri tash: që të gjitha janë të dykuptimshme. IBM-ja për Serbinë është kufi administrativ, kurse për Qeverinë e Kosovës kufi shtetëror. Për BE-në, ndërkaq është pikëkalim. Në diskursin e BE-së askund nuk i referohet kufijve, çfarëdo qofshin ata sepse BE-ja zyrtarisht nuk e njeh Kosovën, kurse misioni i saj në Kosovë (EULEX) është neutral ndaj statusit. Kjo është e papranueshme. Ne nuk e kemi shpall pavarësinë për vete, por që të trajtohemi të barabartë me shtetet tjera të botës.
Po ashtu, është e papranueshme se si Qeveria e Kosovës ka pranuar që në kufirin tonë të mos figurojnë simbolet e shtetësisë së Republikës së Kosovës. Politikanët qeveritarë e kanë gojën plot shtetësi, kurse veprimet e tyre krejtësisht kundër interesit shtetëror dhe drejt dobësimit të shtetit. Kjo ndodh për shkak se ata e kanë bërë gabimin e parë. Së pari e kanë heq flamurin kuqezi. Tash krejt këto heqjet tjera janë pasoja dhe rrjedhoja.
Të gjitha marrëveshjet e deritashme që Serbia i ka bërë në Bruksel janë të leverdishme për të.
Ajo që ka ndodh mund të përmblidhet kështu:
Serbia i ka pranuar marrëveshjet.
Nuk po i zbaton fare ato
BE-së po i intereson më shumë a i ka nënshkruar sesa a po zbatohen.
Serbia i ka kaluar pothuajse të gjitha stacionet deri te statusi i vendit kandidat.
Dhe krejt kjo pa bërë asnjë kompromis dhe pa ndryshuar asgjë.
Përkundrazi
Strukturat kriminale mbesin.
Kurse në veri po sundojnë barrikadat.
Serbia fatkeqësisht ka arritur që edhe të ec drejt BE-së, edhe pa bërë asnjë koncesion ndaj Kosovës. Dhe krejt kjo falë politikës nënshtruese të Qeverisë së Kosovës e cila për asnjë moment nuk e pa të arsyeshme të vendoste bash asnjë kushtëzim dhe të mos e nxirrte bash asnjë përfitim, duke shfrytëzuar rrugën e Serbisë për hyrje në BE. Kjo është politikë antishtetërore.
Tash Serbia po e kontrollon politikën evropiane kështu: Serbia po krijon problem artificiale, siç është ngritja e barrikadave. Pastaj e imponon veten si fakto kryesor i zgjidhjes së tyre. Dhe, në fund, si kompensim për heqjen e asaj që vetë e ka vendosur, përfiton në rrugën e saj të integrimit në BE. Dhe pikërisht meqë e mban artificialisht në nivel kaq të ulët politikën kushtëzuese të BE-së, vazhdojnë të mbeten strukturat e saj kriminale në Kosovë dhe askush nuk flet për to. Ta kushtëzosh Serbinë për statusin e vendit kandidat vetëm më heqjen e barrikadave nga veriu do të thotë të jesh përbrenda kornizës së strategjisë serbe.
Serbia duhet të kushtëzohet politikisht. Kjo duhet të jetë njohja e Kosovës. Shuarja e strukturave kriminale. Reparacionet e luftës. Të pagjeturit.
Në deklaratën e Këshillit të BE-së të datës 2 dhjetor thuhet që palët kanë arritur progres edhe në diskutimet për bashkëpunim rajonal gjithëpërfshirës si dhe kanë vazhduar bisedimet për telekomunikacion dhe energji. Në fakt, ajo që po vazhdon është mungesa e transparencës për këto tema.
Në fund të kësaj deklarate thuhet që “Pritja është se do të ketë zbatim të plotë të marrëveshjes për lirinë e lëvizjes prej 26 dhjetorit 2011, që do të rezultojë në udhëtim të lirë për secilin”. Dihet që qytetarët e Serbisë nuk kanë kurrfarë ndalesash kur vijnë në Kosovë. Qytetarët e Kosovës kanë ndalesa të pakapërcyeshme: ata duhet të bëhen qytetarë të Serbisë duke u pajisur me dokumente të saj për të kaluar kufirin. Pra, këtë marrëveshje duhet ta zbatojë vetëm Serbia me ç’rast BE-ja tregohet tepër e butë me të duke thënë që “pritja është se do të ketë zbatim të plotë të marrëveshjes për lirinë e lëvizjes prej 26 dhjetorit 2011”!
Pa dyshim që me këto marrëveshjet më të reja, nga pavarësia e Kosovës po kalohet te (për)bashkësia e (ndër)varësia me Serbinë. Këto marrëveshje na afrojnë e na bashkojnë me Serbinë pa u ndarë njëherë mirë prej saj dhe pa u njohur si të ndarë nga Serbia dhe BE-ja.
*Fjala e Glauk Konjufcës në konferencën për media në lidhje me marrëveshjen e bërë me 2 dhjetor 2011 në Bruksel, për menaxhimin e integruar të kufijve.
