Ankara, 14 dhjetor, NOA - Paragjykimi është më i rrezikshëm se çdo akt terrorist apo racist. Kështu është shprehur gjatë një interviste për “Der Spiegel”, ministri i Jashtëm turk Ahmet Davutoglu, i cili kohët e fundit erdhi në Gjermani për t'u takuar me familjet e atyre që u vranë nga qeliza neo-naziste e terrorit. Ai i kritikoi ashpër hetuesit gjermanë dhe paralajmëroi për një rritje të shpejtë të racizmit si rezultat i krizës ekonomike.
Z. Davutoglu, ju kaluat pesë ditë në Gjermani dhe u takuat me familjet e të gjitha viktimave të serisë së vrasjeve nga neo-nazistët. Çfarë u thatë anëtarëve të tyre?
“Unë tashmë e dija që më parë se ky nuk do të ishte një udhëtim i lehtë, por sinqerisht unë nuk kisha asnjë ide se sa thellë ishin pikëlluar familjet në lidhje me mënyrën sesi këto vrasje u hetuan. Ato më zbuluan një mendësi që më shqetësoi shumë”.
Çfarë doni të thoni? ”Le të fillojmë me familjen e parë kam takuar, familja e Sulejman Tasköprü shitës frutash, i cili u vra në Hamburg në vitin 2001. Babai i tij më tha se kur ai mbërriti në vendin e krimit, Sulejman ishte ende gjallë, dhe e ka mbajtur djalin e tij në krahët e tij derisa ai vdiq. Menjëherë më pas, ai u mor në pyetje, si i dyshuar. Kur ai ma tha këtë, sinqerisht mendova se me siguri duhet të ishte një incident i izoluar”.
Dhe nuk ishte?
”Jo, gjëra të ngjashme kanë ndodhur në pothuajse të gjitha rastet. Në sulmin në Kassel, babai i viktimës ishte në vendin e krimit, në një internet-kafe, pas vrasjes. Ai e pa djalin e tij dhe thirri fqinjët për ndihmë. Por ndërsa fqinjët ishin duke u kujdesur për trupin e djalit të tij, babai ishte sjellë në stacionin e policisë dhe qe marrë në pyetje për nëntë orë. Nëntë orë! Ne të gjithë e dimë se anëtarët e familjes e vuajnë këtë lloj nevoje për mbështetje kur kanë trauma, ata duhet të jenë me familjet e tyre, ata duhet të jenë në gjendje për të ndarë dhimbjen e tyre me të tjerët”.
A ua keni përshkruar këto detaje politikanëve gjermanë që takuat gjatë ditëve të kaluara?
”Po, ia thashë këtë Presidentit Vulff, dhe unë i jam mirënjohës Kancelares Merkel, ministrit të Brendshëm (Hans-Peter) Friedrich dhe homologut tim gjerman, Guido Vestervelle, për reagimin e tyre dhe vendosmërinë e tyre për të ndihmuar familjet e viktimave. Por unë besoj se vetëm deklaratat e tilla pozitive, nuk janë të mjaftueshme”.
Çfarë jeni duke kërkuar për vendin? ”Rasti i Abdurrahim Özüdogru, një rrobaqepës i vrarë në Nuremberg në vitin 2001, ofron një shembull të asaj që është e tëra. Vajza e tij ishte 12 vjeç në atë kohë, dhe ajo u thirr në stacionin policor për të dhënë mostrat e ADN-së një total prej 10 herësh. Vajza, tani një grua, më tha: ‘Zoti ministër, unë shkova në shkollë këtu, unë flas gjermanisht si një gjerman, jam edhe bjonde. Çfarë tjetër duhet të jem që të integrohem në shoqërinë gjermane? Si mund dikush të mendojë se kam pasur asgjë të bëjë me vrasjen e atit tim?’ Në fund, debati i integrimit të turqve në Gjermani ka qenë gjithmonë për atë që populli turk këtu ende duhet të bëjë (të integrohet në shoqëri). Këto raste tregojnë se të dyja palët duhet të punojnë për integrimin”.
A mund të jenë diplomatë turq apo autoritetet turke, gjithnjë të dyshuar si terroristë të ekstremit të djathtë, prapa këtyre vrasjeve? ”Jo, qeveria gjermane ka juridiksion mbi këto raste. Shërbimit i Zbulimit i Turqisë nuk mund të përfshihet në të gjitha. Çfarë ka ndodhur këtu janë krime që shkojnë kundër të gjitha vlerave gjermane dhe evropiane. Viktima në Kassel ka qenë edhe një qytetar gjerman, meqë ra fjala. Qëllimi i vrasësit nuk ishte për të krijuar propaganda, por për të përhapur frikë në mesin e turqve. Ata donin që turqit të largoheshin nga vendi”.
Pas bisedave tuaja gjatë ditëve të fundit, do të thonë se ato patën sukses?
”Nëse mendimi që mbizotëron në këtë vend është me të vërtetë se turqit janë të tillë, një popull barbar, se ata thjesht vrasin njëri-tjetrin, atëherë ky është një paragjykim më i rrezikshëm se çdo akt terrorist apo racist. Ju mund të bëni diçka për një terrorist, ju mund ta luftoni një qelizë terrorit. Por për të luftuar këtë lloj paragjykimi është shumë më e vështirë”. A është Gjermania një vend ksenofob?
”Unë nuk do të thoja se po. Një gjermane me të cilën kam biseduar, më vuri në dukje se individët të akuzuar për këto vrasje vijnë nga një rajon të vendit ku ata nuk kanë thuajse asnjë kontakt me të huajt. Unë besoj se gjermanët të cilët ndërveprojnë me turqit çdo ditë, nuk janë të prekur nga këto paragjykime”.
Çfarë përshtypje jeni duke marrë përsëri me ju për Turqinë?
”Unë po shoh në udhëtimet e mia se Evropa është duke kaluar nëpër një krizë të rëndë ekonomike. Papunësia në Evropë është e lartë, dhe mund të vazhdojë të rritet. Është e zakonshme në kriza të tilla për ata që ndiejnë veten të jenë banorët origjinalë të një vendi, të fajësojnë të tjerët, zakonisht emigrantët, për gjendjen e tyre. Fazat e tilla shpesh sjellin ksenofobi, të cilat nuk do të jetë domosdoshmërisht të drejtuara vetëm ndaj turqve, por mund të ndikojnë edhe ndaj afrikanëve, pakistanezëve apo algjerianëve. Evropa përjetoi një krizë të rëndë ekonomike si në 1929-n. Por sot Evropa është shumë më e ndryshme kulturore se sa ishte atëherë. Unë nuk dua të jem tepër dramatik, por unë jam me të vërtetë shumë i shqetësuar. Politikanët duhet të jenë të përgatitur në rast se kjo ndodh”.
Përshtati:n.e/NOA
