Presidenti në largim, i Republikës, Bamir Topi, në një intervistë eksluzive në studion e Sokol Ballës në "Top Story", komentoi çështjet më me interes të momentit, duke nisur nga vizita e tij zyrtare në Maqedoni, politikën e jashtme të Shqipërisë, çështja e zgjedhjes së pasardhësit të tij, moment aktual i politikës shqiptare dhe deri tek planet e tij politike pasi të largohet nga pozicioni i kreut të shtetit.
Intervista e plotë e Presidentit Topi në emisionin "Top Story"
Sokol Balla – Zoti president, sapo jeni kthyer nga vizita në Britani. Kjo është hera e tretë që shkoni atje dhe pas Oksfordit dhatë leksion edhe në Kembrixh, e patët disa takime të ndryshme politike. Si u ndjetë kur dhatë leksion në sallën ku ka dhënë leksion më parë Winston Churchill?
Presidenti i Republikës, Bamir Topi – Pa dyshim, mbulohesh me një krenari dhe me një emocion të vecantë. Iu riktheva atyre emocioneve kur merresha shumë me jetën akademike. Kur më parë ke qenë në Oksford, duket si një detyrim për t’i frekuentuar të dy këto universitete ndër më të famshmit në botë. U rrethova me shumë interes nga studentët dhe kam kënaqësinë të them që atje kishte edhe mjaft studentë shqiptarë, me vlerësime maksimale.
Sokol Balla – Mos kjo kënaqësi që ndjetë nga rikthimi i përkohshëm në jetën akademike ju ka bindur që pas largimit nga Presidenca të vazhdoni këtë karrierë?
Presidenti Topi – Unë, në jetë kam parimin që nuk i rikthehem gjërave pas një kohe të gjatë, i rikthehem kur ka ende një sens për t’u rikthyer. Më mungon dhe e kam në zemër jetën akademike, me kujtime të papërsëritshme në jetën time, por unë i jam përkushtuar politikës, kam bërë një karrierë në këtë drejtim dhe synoj që të vazhdoj këtë karrierë.
Sokol Balla – Është pikërisht politika ajo që dëshirojmë të flasim sot Zoti President, por përpara se të kalojmë në pyetjet e tjera, qëndrojmë pak tek Britania. A ju duket normale që prej një viti e gjysmë në këtë vend nuk kemi një ambasador?
Presidenti Topi – Që në fillim dua të them se nuk kam asnjë përgjegjësi për këtë, sepse nëse nuk e dini si funksionon, po e bëj prezent sot. Çdo propozim, sipas ligjit dhe kushtetutës, vjen nga kryeministri dhe pasi kalon në filtrin parlamentar në komisionin e politikës së jashtme, vjen të dekretohet tek Presidenti. Pas dorëheqjes së Zotit Madhi, që përkon një periudhë një vit e gjysmë më parë, nuk ka asnjë propozim në tryezën time, nuk ka iniciativë për këtë. Të lësh pa përfaqësim Londrën është pa dyshim një mungesë përgjegjësie e pafalshme, duke konsideruar rëndësinë e këtij vendi në politikën botërore dhe duke konsideruar se ndërkohë, Britania e zëvendësoi menjëherë ambasadorin, duke i dhënë shumë rëndësi marrëdhënieve me Shqipërinë. Kjo papërgjegjshmëri ka një emër konkret si përgjegjësi, kryeministrin. Pyetni atë si shpjegohet kjo papërgjegjshmëri e pafalshme.
Sokol Balla - I rikthehemi edhe një tjetër vizitës që bëtë ju në Maqedoni, vetëm disa ditë pas vrasjes së pesë të rinjve maqedonas, që ngjallën shumë tensione në vendin fqinj. Madje, disa nga kritikët tuaj, e konsideruan këtë vizitë si shumë të guximshme për një president që nuk është karaktierizuar nga guximi gjatë mandatit të tij.
Presidenti Topi – Vizita ishte e parashikuar. Ishte vizita e dyta zyrtare brenda mandatit tim presidencial, çka dëshmon për marrëdhënien e mirë të dialogut politik midis dy vendeve. Në konferencën për shtyp me Presidentin Ivanov, një gazetar, duke iu referuar vizitave të shpeshta, arriti në përfundimin se sipas tij, nuk ka patur arritje konkrete për gjendjen e shqiptareve. Pa dyshim, unë e kontensova në mënyrë të moderuar këtë gjykim dhe i thashë që unë kurrsesi s’jam hipokrit, i jap rëndësi marrëdhënieve bilateral përderisa takimi është dypalësh, por së pari shkoj për shqiptarët, për t’i takuar ata personalisht, por edhe faktorët e tyre politikë sepse janë marrëdhënie të kushtëzuara në shumë plane. Me ta, trajtuam tema me rëndësi jetike dhe ajo çka përkonte në moment të keq me vrasjen e pesë të rinjve maqedonas, ishte një moment për t’i dhënë ngushëllimet familjeve dhe për t’i shkëputur nga konteksti që filloi të diskutohej nga qarqe nacionaliste dhe faktorë politikë në Serbi. Takimi im dhe Ivanov shërbeu pikërisht për të goditur insinuatat që vijnë zakonisht në mënyrë të padrejtë ndaj shqiptarëve.
Sokol Balla – Sipas informacioneve të mia, vizita juaj ka sjellë jo pak shqetësime për forcat e rendit dhe sigurisë, duke u shoqëruar me eskorta të forta në Shkup, Tetovë e Gradec. Por, si e gjetët Shkupin në këtë vizitë?
Presidenti Topi - Nuk e di nëse lidhet me vizitën apo psikozën e ditëve të fundit, por pashë një qytet të boshatisur, që mesa duket e vuan këtë lloj tensioni. Natyrisht, vizitat zyrtare shoqërohen gjithmonë me përforcim të masave të sigurisë, por do të thoja se edhe këtë herë ato ishin brenda limiteve të pranueshme, pa e tepruar. Kudo që shkova shkova, isha pa kompleks nga kjo lloj situate dhe takova shumë shqiptarë, i rrethuar me shumë dashuri e emocione nga ta.
Sokol Balla – Presidenti Topi ka patur gjithmonë një rol aktiv në diplomacinë rajonale, por e keni rritur në vitin e fundit, e keni bërë më të shpeshtë takimet me krerët e shteteve të tjera. Në këtë kuadër, a na thoni diçka në lidhje me disa alarme të shtuara javët e fundit, duke parë edhe ngjarjet në veriun e Mitrovicës, me të cilat është e lehtë të bësh një lidhje logjike.
Presidenti Topi – Në vizitën time theksuam së bashku me Presidentin Ivanov se askush nuk duhet të ndërhyjë në çështjet që do të destabilizonin Maqedoninë. Ju e dini se gjithmonë vendet ballkanike, sidomos mbas zbërthimit të ish-Jugosllavisë, patjetër që kanë patur në terren edhe faktorë ultranacionalistë, por edhe depërtim të shërbimeve sekrete. Por, nga pikëpamja e marrëdhënieve ndërshtetërore, marrëdhëniet me Maqedoninë konsiderohen mjaft të mira, siç u demonstruan në takime dhe nga klima e marrëdhënieve në të gjitha planet, rrafsh ekonomik dhe në projektet e integrimit në botën Euroatlantike. Unë demonstrova se Shqipëria mbështet stablitetin e Maqedonisë, futjen në NATO dhe në rrugën e përbashkët në BE. Situata në Mitrovicën e Veriut, atje ku situata është e rënduar, ka një sfond më të qartë që vjen nga politika e Serbisë, e cila kur vjen puna për të fituar pikë, dhe tani është moment i zgjedhjeve presidenciale, tentojnë të përdorin kartën e nacionalizmit që ka kontenstuar politikën e moderuar të disa politikanëve.
Sokol Balla – Dhe sondazhet tregojnë se karta e nacionalizmit vazhdon të funksionojë në Serbi, me përfaqësuesin radikal Nikoliç, i cili duhet se i paraprin presidentit Tadiç në prezerencat popullore.
Presidenti Topi – Është e vërtetë se Nikoliç është përpara Tadiç në sondazhe, në mos gaboj në kuotën 35-36% dhe kjo vërteton se ultranacionalistët kanë ende një nostalgji për Serbinë e madhe.
Sokol Balla - Fakti që Ballkani mbetet një tokë pjellore për tokë nacionaliste, sjell vëmendjen edhe tek vendi ynë, ku Aleanca Kuq e Zi ka marrë kritika, deri tani të moderuara, për ringjalljen e një lloj fryme nacionaliste.
Presidenti Topi – Vendet e Ballkanit janë orientuar drejt Europës së bashkuar dhe nuk e kanë shansin t’i rikthehen politikave që i japin një sens të sjelljes së konflikteve të së shkuarës. Sigurisht, historia e vendeve tona ka kujtesën e vet, por unë besoj se të gjithë faktorët politikë, pavarësisht nëse diku përdoret më shumë sensi patriotik dhe sensi patriotik asnjëherë nuk është keq nëse vjen të evidentohet, por gjithmonë duke i qëndruar larg sensit nacionalist apo ultranacionalist. Nuk dua të komentoj askënd dhe asnjë lëvizje apo parti, por nuk shoh rrezik për frymë nacionaliste në Shqipëri, një vend ku aspiratat integruese janë mbi 94%.
Sokol Balla – Popullariteti juaj në vizitën në Maqedoni, ku u pritët si një president i të gjithë shqiptarëve ishte i qartë. Por, një javë më parë, i ulur në këtë poltronë, kandidati i vetshpallur për president konsensual, Fatos Nano, ju kritikoi pikërisht për mosushtrimin e plotë të kompetencave tuaja në një moment delikat dhe të ndonjë roli konkret në një moment delikat, si ai i 21 janarit.
Presidenti Topi – Kur më thanë ditë më parë për këtë qëndrim, mendova se Zoti Nano e kishte fjalën për 14 shtatorin (1998), por duke e parë e kuptoj që prononcimi i tillë i tij lidhet me një pragmatizëm konkret. Më duhet të them se ndiej një lloj keqardhje sepse ai s’ka bërë gjë tjetër vetëm ka perifrazuar gjuhën e Berishës, duke dashur të jetë tërheqës, për të marrë mbështetjen e maxhorancës për të qenë në krye të shtetit. Do t’i kujtoja që nëse ka qenë në Shqipëri apo nëse ka qenë jashtë, uroj të ketë ndjekur rolin e Presidentit të Republikës në ato ditë, por edhe nëse nuk e ka ndjekur, e ripërsëris në 30 sekonda. Në datë 20 janar, në mbrëmje, unë organizova një pritje të përvitshme në Pallatin e Brigadave me diplomatët si çdo vit të ri dhe duke parë klimën e tensionuar politike, unë kam dalë nga teksti i shkruar dhe bëra një apel të çastit duke i kujtuar forcave politike se në kushtet e një tensioni të lartë politik, duke e thënë përpara ambasadorëve, bëra thirrje për qetësi, maturi e bashkëpunim. Për fat të keq, apeli shkoi në vesh të shurdhër dhe në 21 janar ndodhi ajo që ndodhi.
Unë nuk dëshiroj të rikthehem në një temë që besoj se e kam ezauruar, por Presidenti i Republikës, ka zbatuar në mënyrë të përpiktë dhe me ekuilibër të plotë, të gjithë kompetencat e tij për të dalë nga ajo situatë, që u krijua eksluzivisht nga tensioni midis dy forcave kryesore politike. Ajo ngjarje (21 janari) tregoi se duhet të punojmë më shumë me kokë se sa me këmbë, më shumë racionalë, me më shumë sens dialogu dhe jo sensin e forcës e prepotencës që shpesh vjen nga pushteti dhe nga dëshira për të qenë në pushtet. Presidenti nuk e ka patur këtë emocion politik, sepse është në karrigen e kreut të shtetit, por ka dhënë apelet e duhura dhe përfaqësuesit e forcave kryesore politike kanë konsumuar orë të tëra në Presidencë, pa patur asnjë vullnet për t’u marrë vesh. Ajo klimë nuk u formua në një ditë, siç dihet nga të gjithë, u konsumua ditë pas dite për fat të keq për një periudhë të gjatë kohe u fut në një shtrat kronik. Sot është moment që patjetër, çdo njeri që ka një projekt politik, qoftë edhe për të shkuar në zyrën e kreut të shtetit, duhet ta bëjë në mënyrë dinjitoze. Është e drejta e Nanos të konkurrojë, i uroj sukses në ambicien e tij, por për t’iu referuar asaj që tha si politikan i vjetër e me përvojë, i uroj që këtë garë ta përballojë me dinjitet. Por, tërhiqem nga komentet sepse nuk dua të ndërhyj në ambiciet e askujt, pasi më intereson vetëm procesi në të mirën e stabilitetit të Shqipërisë dhe cilido që do të jetë, i jap këshillë nga fryma e kushtetutës, balanca dhe respektimi i fizionomisë së secilit pushtet, por edhe ekuilibrimi i tyre. Përgjegjës për këtë periudhë është çorba e prillit 2008, e ndryshimeve kushtetuese pa u menduar, ndonëse dikush u mendua mirë, e tjetri u tregua amator politik dhe dëshira e maxhorancës për të dominuar çdo pushtet e institucion sot është shndërruar në një vuajtje për çdo shqiptar. Atëherë presidenti zgjidhej me 84 vota, edhe pse e bënë me 71, nuk e kanë shumë të qartë dhe të lehtë rrugën për ta zgjedhur me aq sot.
Sokol Balla – Ç’është e vërteta, zgjedhja juaj, ndonëse shumë e ndërlikuar, u duk shumë më e lehtë krahasuar me këtë që po ndodh sot.
Presidenti Topi – Është e rëndësishme që zgjedhja e presidentit nuk duhet të bëhet për interesat e një individi apo më gjerë. Ajo është një përgjegjësi e jashtëzakonshme, sepse nga ai instuticion varet balanca e pushtetit nga prokuroria, drejtësia, shërbimi sekret dhe shumë elementë të tjerë që sikurse ka ardhur puna, me tendencën për të dominuar çdo pushtet, atëherë natyrisht s’do kemi më peshore të balancuar, por do të kemi një peshore me një drejtim të qartë.
Sokol Balla – Nënkuptoni se një president i zgjedhur nga Partia Demokratike prish balancën e pushtetit?
Presidenti Topi – Nuk do ta thoja këtë pasi unë jam zgjedhur vetë nga PD, por unë u zgjodha me një frymë që shkonte përtej votës së maxhorancës, pasi 84 votat supozojnë një frymë konsensuale, në mos absolute, relative. Kjo është fryma e kushtetutës, duhet të ketë më shumë se 2/3 e votave që presidenti të jetë simbol i unitetit kombëtar dhe jo i një preference të caktuar politike. Kjo s’do të thotë që unë s’jam për profilin e një presidenti që vjen nga radhët e politikës, madje jam për këtë model. Pa përjashtuar një akademik, por mënyra se si është luajtur me këtë institucion në këto vite kërkon njeri me përvojë politike për të përballuar presione të jashtëzakonshme dhe një trysnie publike e gjuhe të ashpër publike, e jo vetëm komunikimi institucional.
Sokol Balla – Në thelb, së paku në këtë pikë, keni një qëndrim të ngjashëm si kryeministri Berisha, që flet për president politik.
Presidenti Topi - Ju lutem mos më bëni referenca të tjera, pasi unë nuk jam një faktor politik, por Presidenti i Republikës dhe si i tillë mbi palët. Unë s’mund të bëj referenca politike pasi nuk jam i veshur me emocione të tilla.
Sokol Balla - Ju ndoshta keni të drejtë kur flisni për president politik dhe pas 1997 ju keni qenë presidenti më politik në Shqipëri, por karriera juaj si politikan më parë ishte i një politikani të moderuar, që zbuste klimën edhe kur dukej e ashpër.
Presidenti Topi – Besoj se të moderuarit në Shqipëri nuk kanë mbaruar…
Sokol Balla – Por, edhe ju jeni detyruar të bëni deklarata të ashpra në të shkuarën.
Presidenti Topi - Me analistët është interesante, sepse kur je i butë thonë shumë i butë, kur e forcon tonin të kundërtën. Unë jam marrë me studime në farmakologji e toksikologji. Një dozë farmakologjike është një dozë mjekuese që i bën mirë organizmit, por nga doza toksikologjike lëviz me të mijtat e miligramit, pra kur vjen puna tek ekuilibri. Pa dyshim, mënyra se si cakton tonin, varet nga ajo që përfaqëson dhe je në vetveteve. Në Parlament, emocionet dhe ndryshimi i qëllimeve është edhe i kuptueshëm, por këtë nuk mund ta bëj një institucion, ku komunikimi duhet të jetë zyrtar dhe i qartë. Kur je president, je i rrethuar në konturet e kushtetutës, me këshilltarë që edhe nëse do të kontenstosh një ligj, po qe me frymë kushtetuese, nuk mund ta bësh.
Sokol Balla – Si President i Republikës, si e pritët ekspertizën e FBI-së dhe faktin tronditës që shefi i gardës i ngarkuar edhe me ruajtjen e Presidencën kishte shtënë vetë mbi viktimat.
Presidenti Topi – Kjo është një çështje në dorën e drejtësisë dhe pavarësisht analizës së kujtdo, për t’iu përgjigjur drejt së drejti asaj që ju thatë, në lidhje me eksperizën e FBI-së, nëse nuk marr në konsideratë eksperizën e saj, atëherë çfarë do të marrim në konsideratë pastaj. Përderisa ne i referohemi për nevoja të domosdoshme institucionit tjetër të një vendi partner, një vend demokratik dhe një vend me institucionet më të zhvilluara në botë, duhet të orientohemi dhe ta pranojmë eksperizën si të tillë. Pastaj, është çështje e drejtësisë shqiptare që të marrë një vendim dhe unë asnjëherë s’kam bërë interpretime të kësaj natyre, sepse kam patur respekt ndaj këtij institucioni, pavarësisht performancës jo gjithmonë të mirë të drejtësisë sonë.
Sokol Balla - Nano tha se nuk ishte penduar për votën pro jush në 2007-n. Ju jeni mirënjohës për mbështetjen që ju ofroi?
Presidenti Topi - Mirënjohjen e konsideroj virtyt dhe pavarësisht nga debatet e ditës u jam mirënjohës atyre që realizuam votimin kushtetues të zgjedhjes së presidentit. Unë e konsideroj si një veprim që ka sjellë jo në sensin e përgjithshëm por edhe në atë personal.
Sokol Balla - Ndryshe nga 5 vjet më parë, situata duket më ngrirë. Përvec vetëdeklarimit të Nanos për president kemi heshtje totale nga tre partitë, duke nënkuptuar këtu vetëm kandidimin e Topallit…
Presidenti Topi - Nisur nga pozicioni mund të bëj një analizë të përgjithshme. Ndoshta vetë brishtësia e situatës bën që në kaolicion të jenë shumë më të kujdesshëm se kohë më parë, për të nxjerrë kandidaturën, ndoshta presioni nga mjediset publike dhe nga ndërkombëtarët që Shqipërisë i duhet një president që duhet të përfaqësojë shqiptarët, jo president të një krahu. Palët e kanë të nevojshme që të futen në një proces dialgu që të ruhet kushtetuetshmëria si proces dhe frymën kushtetuese, simbol të unitetit. Tek fryma konsiderohet një njeri që përfaqëson të gjithë shqiptarët. Procedura kushtetuese nuk mund të shmanget.
Sokol Balla - Në ç’kuptim?
Bamir Topi - Referuar rastit të zgjedhjes së presidentit në Kosovë. Duhen respektuar procedurat e zgjedhjes.
Sokol Balla - Ju mendoni se kuorimi duhet patjetër të ketë 84 vota?
Presidenti Topi - Presidenti nuk duhet të jetë përzgjedhje politike e një krahu. Jam për një president me frymë konsensuale, president që do të përfaqësojë të gjithë dhe nëse do ketë një akord politik, procedura është e thjeshtë. Do të isha për një figurë që vjen si prodhim i një konsensusi. Nuk futem me emra sepse në bazë të parimit që kur nuk je vetë në betejë, nuk ke pse shprehesh, nuk shprehem sepse nuk jam pjesë e procesit, nuk jam në parlament.
Sokol Balla - Si do ta zgjidhni cështjen pezull të zv/kryetarit të KLD? Propozimi Nano…
Presidenti Topi - Zoti Nano do ta kuptojë pasi të shkojë, nëse shkon, që nuk është komision, por Këshill. Keni dëgjuar ndonjëherë ndonjë institucion që të presi presidentin e ri për t’u zgjedhur nënkryetari?!
Sokol Balla – S’ka asgjë të keqe nëse presidenti i ardhshëm do ta zgjidhte ai nënkryetarin e KLD-së, sepse bashkëpunojnë ngushtë…
Presidenti Topi - Kjo lidhet me preferencë individuale?! Ne duhet të respektojmë funksionimin e institucioneve. Nuk lejohet që të ketë vakuum institucional. Nuk mundet që presidentit të drejtojë dhe të marrë rolin e një administratori në atë Këshill, fyerje për institucionin, për presidentin. Nëse do të vazhdojmë me këtë mentalitet arkaik, me këtë lloj psikolgjie, vazhdon edhe amullia e diplomacisë, jo të “vijë presidenti tjetër që unë të bëjë propozimin për ambasador”. Sa kohë një person është në institucion ka të drejtën dhe përgjegjësinë deri në sekondat e fundit, ndërsa të drejtën e marrin përgjegjësinë e lënë kur të vijë tjetri.
Sokol Balla - Interpretimi i Gjykatës Kushtetuese?
Presidenti Topi - Nuk ka një rast ku unë të kem shkelur Kushtetutën. Presidenti zgjedh një nga anëtarët e trupës së lartë të drejtësisë, nëse vendoset nënkryetar ai ndërpret punën si gjyqtar. Nga legjislativi vijnë 3 vetë, nga gjyqësori vijnë 9 vetë, por për shkak të përfaqësimit probabiliteti është 3/9. Transferimi i frymës politike shumë të tensionuar nga parlamenti në tryezën e KLD-së, nuk i bën mirë asaj tryeze.
Sokol Balla - E zëmë se zgjidhni nënkryetarin e KLD-së, cfarë garancie ka ai që do të jetë nesër President i Repubvlikës që nuk do ta shkarkojë nënkryetarin tuaj e të vendosë një tjetër?
Presidenti Topi - Unë nuk eci me situata hipotetike. Askush nuk e di. Nëse presidenti gjen gjuhën e përbashkët, mund të vazhdojnë, nëse jo atëherë ndërpresin bashkëpunimin. Institucionet funksionojnë në bazë të ligjit, jo me dëshira. Nëse mazhoranca përcakton që ky person që unë kam zgjedhur, me vullnet të plotë dhe publikisht është pranuar që nënkryetari KLD-së do të jetë një përfaqësues politik?! Gjithmonë do të dëshiroja që nënkryetair KLD të jetë një figurë që nuk merr urdhëra politikë.
Sokol Balla - Është zoti Mustafaj që ju propozoni?
Presidenti Topi- Sigurisht.
Sokol Balla – Jeni të vendosur të ecni para në këtë emërim?
Presidenti Topi - Këtu nuk kam mëdyshje. Cështja është nëse janë votat, nëse janë do të vazhdohet, nëse jo do të vazhdohet kjo situatë deri sa të vijë presidenti ri.
Sokol Balla - Kryeministri ju akuzon për keqmanaxhimin e sistemti të drejtësisë. Në fakt në këto 5 vjet drejtësia nuk ka as imazh më të mirë se 5 vjet më parë…
Presidenti Topi - Vetëm sot pas shumë përpjekjesh, shumë debatesh, Komisioni i Cështje Ligjore dhe Cështje Kushtetuese miratoi ligjin për Gjykatën Administrative. Politika është shumë e vonuar me reformat. Ligji për konferencën gjyqësore duhet të ishte aprovuarme kohë, por edhe sot e kësaj dite nuk është miratuar. Është detyruar konferenca të bëjë zgjedhjet e veta për të plotësuar KLD. E para është reforma në drejtësi, e dyta lidhet me performancën e gjyqësorit. Ka shumë fjalë, shumë demagogji, shumë premtime për heqjen e imunitetit, të paktën sa kohë kam unë në politikë, cdo javë cdo muaj përmendet heqja e imunitetit. Një ditë kohë e kanë, le të ulen ta nënshkruajnë heqjen e imunitetit e të jenë si të gjithë qytetarët. Fakti që nuk i bëjnë këto veprime tregon se një pjesë thelbësore e politikës nuk e dëshiron këtë veprim. Cfarë duan të kalojnë e kalojnë, cfarë nuk konsiderojnë të tyrin e rrëzojnë.
Sokol Balla - Gjykata Kushtetuese nuk ju dha të drejtë…
Presidenti Topi - Titujt e mediave kontrollohen nga pushteti nga politika. Presidenti nuk ka ngritur një gazetë. Përderisa televizioni publik shqiptar është mbushur me sulme kundër Presidentit problemet janë evidente dhe duhet të rregullohen në krahun e funksionimit të demokracisë. Përse njerëzit duhet të kënaqen kur sulmohen institucionet? Përse jemi mësuar duke ikur nga një diktaturë në simptomat e një diktature tjetër? Kjo akuzë është më e rëndë për mediat kur e keni për detyrë ta mbroni. TVSH është institucion që i shërben të gjithëve, imazhit të vendit por është një institucion në dorën e kryeministrit. Presidenti realizon vizita zyrtare, po linja zyrtare e errëson, e sulmon. E cila është ideja që krijojnë shqiptarët? Gjërat janë të lidhura, njerëzit nuk janë naivë. Ju keni ruajtur fizionominë, shans i madh për demokracinë që jo të gjitha televizionet bien pre e joshjes dhe presionit të qeverisë? Në KKRT janë njerëzit e qeverisë dhe parlamentit. Bëj me faj edhe opozitën për këtë, një opozitë e cila nuk duhet të ëndërrojë si do të ulet në karriken e pushtetit, të përfaqësojë dhe kontrollojë pushtetin që ka gjithmonë tendecën për ekspansion. Shohin endrra që dikush do të jetë nëser në një karrike dhe tenton marrëveshje politike, duke forcuar autokracinë në parti, standardet e një partie, parti ku kanë vite që nuk ndërrohen….
Sokol Balla - Ka ardhur momenti për frymë të re demokratike?
Presidenti Topi - Të jeni të sigurtë, nuk kam asgjë për të fshehur në mendimet e mia. Jam shumë më i kufizuar se sa një analist, gazetar apo deputet që sot performon sipas vullnetit se si gdhihet kryetari i partisë. Pse kjo është një klimë normale për një vend të vogël si Shqipëria?! Nga mëngjesi deri në darkë debate të ashpra. Keni dëgjuar për problemet që shqetësojnë njerëzit?! Unë e kam jetuar atë periudhë dhe mëqenëse sot është përvjetori i Cernobliti, do të kujtoj një histori shumë të dhimbshme; pas shpërthimit në fund të prillit 1986, pas ardhjes së resë nga veriu në drejtim të Ballkanit dhe Apenineve, Italia groposi të gjitha ushqimet, ish-Jugosllavia po ashtu të gjitha ushqimet, Greqia po ashtu të gjitha ushqimet, vetëm në Shqipëri në studiot e televizionit thuhej që nuk ka asnjë problem. Ka një konjotacion shumë të rëndësishëm për ta marrë në konsideratë kjo histori. Pse vetëm ne s’paskemi probleme? Kjo filozofi e liderit të madh përkthehet në atë që vuajnë familjet e thjeshta shqiptare.
Sokol Balla - Pas 20 korrikut kur edhe mbaron mandati juaj… për atë që është quajtur përplasja e fundit mes jush dhe ekzektutivit…emërimi i disa ushtarakëve….
Presidenti Topi – Emërime antikushtetuese! U pranuan nga vetë Ministri i Mbrojtjes. Tani është procesi i ngritjes në gradë dhe pastaj a bën këtë ky president apo presidenti tjetër. Presidenti sipas Kushtetuës dekreton me propozim të ministrit. Gjërat janë shumë të thjeshta dhe të pastra.
Sokol Balla - Intervista juaj gjashtë muaj më parë në Top Story, pa dyshim ka turbulluar ujërat e politikës. Paralajmërimi juaj për t’u rikthyer në politikë, forcuar nga deklarimi juaj në dhjetor se nuk do të garoni më për president, kanë intensifikuar sulmet ndaj jush. Përse?
Presidenti Topi - Kemi ndonjë përgjigje tjetër pse ndodhin sulmet përvecse kur shqetësohen?! Unë e kam bërë të qartë dhe vazhdoj ta bëj që deri në fund në këtë mision në presidencë e gjithë sjellja ime do të jetë presidenciale, pas përfundimit unë do të kthehem në politikë.
Sokol Balla - Do të ktheheni, kur e kuptojmë por se ku dhe si?
Presidenti Topi - Do më hiqni shansin të vij edhe njëherë tjetër në këtë studio?! Ju siguroj që karriket janë bërë shumë të mërzitshme për mua. Nëse kthehem do kthehem si misionar për të realizuar atë që njerëzit kanë nisur të kenë frikë edhe për të folur, misioni për të folur haptas për të gjitha gjërat, këtë mundësi më të madhe me politikën direkt se sa kur je president. Unë shkova në presidencë pas një ekperience në parlament. Unë ndjehem i realizuar në karrierë. Dua të merrem me politikë që në Shqipëri të ketë standarde të larta të funksionimit të demokracisë.
Sokol Balla - Ka dy zhvillime të rëndësishme: zyrtarizimi i Aleancës Kuqezi si parti, dhe ajo që pritet të ndodhë të premten a të hënën, zyrtarizimi i partisë së re të qendrës së djathtë, që pretendon të sjellë një frymë të re demokratike. Zhvillime pozitive?
Presidenti Topi - Unë pres që të përfundoj ky mandat për ta gjetur veten në një mjedis demokratik. Nuk është e thënë që duhet të jem lider në një formacion, mund të kontribuoj në pozicion shumë të thjeshtë. Tentativat për t’ja ngushtuar hapësirat partive të tjera, prandaj dhe kanë marrë partitë formën e sistemeve parlamentare, satelitë. Rregulli i politikës është respekt reciprok e secili sipas vlerës.
Sokol Balla - Sipas statutit të Partisë Demokratike ju jeni anëtar i përhershëm i saj…
Presidenti Topi- Partia Demokratike është një kapitull i mbyllur. E mbyllën ata që pritën ditën të më largojnë, qoftë me ngritjen në detyrë. Në jetën time asnjëherë nuk jam sulmuar më shumë se sa nga ata me të cilët kemi kaluar sfidat më të rëndësishme, disa të ardhur nga preferencat e kryetarit. Këtu gjërat janë të qarta, mos bëjmë sikur nuk i kuptojmë, gjërat janë të qarta sa më shumë kalon koha aq më shumë kthjellohen gjërat.
Sokol Balla - Ka patur aksione të qëllimshme për t’ju larguar nga Partia Demokratike?
Presidenti Topi - Kam dashur të jem president, por kjo nuk do të thotë që të anatemohet institucioni dhe personi me të gjitha mënyrat, por me sa duket frika…. Meqenëse nuk jemi në kushtet e partisë shtet, do të kthehem në politikë, jo si konsumator, por si personazh aktiv që ka mbi supe eksperiencë të gjatë.
Sokol Balla – E ndjeni veten të përfaqësuar nga ndonjë formacion aktual?
Presidenti Topi - Jam në pozicion institucional. Por kini durim, koha kalon shumë shpejt.
Sokol balla - Duket se së paku në leter, ka bashkëfirmosje nga të gjitha partitë, përfshirë edhe dy të mëdhatë për korigjimin e ligjit zgjedhor dhe korrektimin kombëtar, cka do t’i jepte më shumë përfaqësim partive të ashtuquajtura të vogla. Lajm i mirë?
Presidenti Topi - Rikthim në lojën demokratike ku të gjithë të përfaqësohen në mënyrë të barabartë që largon denatyrimin e votës së shqiptarëve.
Sokol Balla - Nëse ky korigjim ndodh, e rregullon sistemin politik në Shqipëri? A e prish monopolin?
Presidenti Topi - Nuk mund të paragjykoj votën e popullit, por rrit shanset e rritjes së kualifikimit të demokracisë në zgjedhje. Në Shqipëri janë raste unikale ku jo vetëm që tentohet të ekspozohet vota e presidentit, por të falsifikohet edhe mënyra e interpretimit. Këtë e përmenda sepse kur kjo ndodh me votën e presidenti, cfarë mund të ndodhë me qytetarin e thjeshtë?! Prandaj kemi nevojë urgjente për reformë të ligjit të zgjedhjeve, jo më të fortët t’i kontrollojnë ato.
Sokol Balla - Do t’i dorëzoni zyrën presidentit të ardhshëm ashtu si Moisiu bëri me ju?
Presidenti Topi - Natyrisht që po. Do të jem në zyrë, cilido që të jetë për ta respektuar dhe uruar suksese në detyrën fisnike.
(marrë nga Top-Channel)
