Stefan Fule në një intervistë të dhënë për faqen Euroactiv me titull“Zgjerimi sjell “lajme të mira” në kohë krize” lidhur me zvillimin që mund të ketë Ballkani në vitet që pasojnë si dhe lidhur me statusin e Shqipërisë në vjeshtë ai është shprehur:
Intervista e plotë:
BE-ja është duke përjetuar një situatë të vështirë ekonomike dhe është duke u përqëndruar kryesisht në zgjidhjen e krizës ekonomike dhe financiare. A do të ende kanë energji të mjaftueshme për zgjerimin?
Në pamje të parë duket se kjo pyetje ka një logjikë të caktuar. Megjithatë ka ende nëntë vende të cilat dëshirojnë të bëhen anëtare të BE. Kjo është ajo që unë personalisht e shohin si dëshmi më e rëndësishme të besimit të tyre në BE. Ajo është gjithashtu e rëndësishme pasi disa prej shteteve janë në procesin e pranimit. Serbia, të cilës i është dhënë së fundmi statusi i kandidatit, dhe Mali e Zi, me të cilat ne kemi nisur negociatat e pranimit në fillim të verës, janë shembujt më të mirë .Shpjegimi është shumë i thjeshtë. Ne po flasim për një organizatë e cila në thelb ka zgjerimin si një pjesë e ADN-së së saj. Le të kujtojnë fillimet e BE-së - ajo filloi me një numër të caktuar të vendeve anëtare dhe është rritur gradualisht. Thelbi i historisë së nuk qëndron vetëm në një integrimin, por edhe në zgjerimin. Nga ana tjetër, ne gjithashtu duhet të them se procesi i zgjerimit është ngadalësuar disi. Unë gjithashtu mendoj se ne nuk mund të ndihmojmë në kalimin e situatën në qoftë se ne nuk kujdesim në lidhje me zgjerimin dhe fqinjët tanë, dhe të kërkojmë vetëm në brendësi të organizatës tonë dhe të përqëndrohet vetëm në problemet tona. Zgjerimi ka sjellë gjithnjë lajme pozitive.
Aspirata e shteteve të caktuara për anëtarësim në BE është e padiskutueshme, siç thoni ju, por këto shtete gjithashtu janë duke luftuar me krizën ekonomike. Për shembull, Kosova, Bosnja dhe Hercegovina dhe Maqedonia vuajnë nga normat e larta të papunësisë në Evropë.
A keni diskutuar këtë ide me udhëheqësit cilindo shtet kandidate?
Po, kam folur në lidhje me këtë temë, për shembull, me kryeministrin e Islandës dhe diskutimi ishte tashmë mjaft specifik. BE miratoi gjithashtu të ashtuquajturin simester evropian që është një cikli vjetor i koordinimit të politikave ekonomike dhe fiskale, dhe shërben si një mjet për monitorimin e progresit të qëllimeve deri në 2020 qëllimeve të BE.
A duhet të jenë rekomandimet e detyrueshme për shtetet kandidate?
Nëse një shtet anëtar nuk është në përputhje me rekomandimet që merr, ateherë svendi nuk ka mjetet e caktuara që përmbushë objektivat. Megjithatë, nuk ka asgjë detyruese, por janë vetëm rekomandime.
A keni ndonjë plan me karakteristika të veçanta?
Ne nuk jemi edne në atë fazë, por ajo që unë mund të them është se askush nuk do dojë që të trajtojnë vendin kandidat në të njëjtën mënyrë si shtetet anëtare. Dallimi në mes të një vendi kandidat dhe një vendi anëtar duhet të ruhet dhe të respektohet.
A keni tashmë ndonjë reagim nga vendet kandidate apo vendet aspirante kandidate?
Në këtë fazë kemi diskutuar idetë tona vetëm me vendet kandidate dhe reagimet e tyre ishin pozitive. Unë pres që ata do të jenë gjithnjë e më shumë të interesuar në formën e veçantë të planeve tona dhe si që Komisioni mund të përfshijë ato në këtë proces.
Le të kthehemi në situatën aktuale ekonomike në BE për një kohë. Procesi i zgjerimit kërkon shumë përpjekje nga të dyja palët. Shteti kandidat është i detyruar të përmbushë shumë kushte dhe të pranojnë reforma shumë të vështira.
Ju tashmë thoni se ende ka vende që janë gatshëm për të hyrë në BE. Megjithatë, motivimi i tyre është ende e njëjtë?
Motivimi është ende e njëjtë, por dikush duhet të mbajnë në mend se në kohën e krizës ekonomike është shumë më e vështirë për të kryer reformat sesa në kohën kur ekonomia është duke ecur mirë. Ajo që unë mendoj është se në mesin e shteteve kandidate nuk ka lodhje për reforma ashtu siç nuk ka lodhje zgjerimi mes vendeve anëtare, siç është raportuar gabimisht në media. Shembulli i Malit të Zi është i vlefshëm në këtë kontekst. Nga ana tjetër, është e vërtetë se prapa tërë procesit ka një përpjekje të madhe duke u bërë nga ana e Komisionit.
Mund të përmendni ndonjë shembull se si Komisioni realizon këtë politikë?
Dialogi i strukturuar mbi Drejtësisë me Bosnjë Hercegovinë, dialog të strukturuar mbi sundimin e ligjit me Kosovën, ose të nivelit të lartë për pranimin me ish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë. Megjithatë pika vendimtare, është ndryshimi në qasjen tonë në kapitujt 23 dhe 24 të cilat mbulojnë gjyqësorin, drejtësinë dhe çështjet e brendshme, dhe për këtë arsye janë një instrument themelor i transformimit të shoqërisë nga një sistem totalitar në demokraci të plotë.
Çfarë është përmbajtja e këtij ndryshimi?
Pika kryesore është se këto kapituj hapen në një fazë shumë të hershme në bisedimet e pranimit dhe të mbyllura në fund. Kjo na mundëson që të marrim pjesë në tranzicion drejt demokracisë së plotë, gjatë procesit të negociatave në tërësi. Qëllimi nuk është që të ketë ndryshime në kët okapituj por edhe që Komisioni të sigurohet për këto ndryshime dhe për përfitimet që ka sjellë për qytetarët.
Çfarë zhvillime të veçanta në fushën e zgjerimit dhe çfarë hapash në marrëdhëniet me vendet kandidate dhe kandidatët potencialë mund të presim gjatë këtij semestri?
Në rastin e Serbisë, unë shpresoj se qeveria e re mund të bëjë përparim në çështjet themelore që qëndrojnë në rrugën e hapjes së negociatave për anëtarësim ... përmirësimin e marrëdhënieve me Kosovën. Dhjetorin e kaluar krerët e BE miratuan një sërë masash specifike që Serbia duhet të zbatoj. Qeveria e re është tani në vend dhe unë nuk kam asnjë dyshim se fiksimi i datës për hapjen e negociatave për anëtarësim do të jetë një nga përparësitë e saj të para. Komisioni do të ndihmojë Serbinë për të përmbushur të gjitha hapat e nevojshme deri në fund të këtij viti. Në rastin e Malit të Zi, mund të supozohet se ne do të fillojmë procesin e shqyrtimit në muajin shtator dhe mund të ngelen disa kapituj vitin e ardhshëm.
Cfarë zhvillimi mund të presim në marrëdhëniet me shtetet e tjera të Ballkanit?
Me ish-Republikën Jugosllave të Maqedonisë, ne jemi të përgatitur për raundin e tretë të Dialogut të Nivelit të Lartë të pranimit. Në qoftë se trendi pozitiv i përmbushjes me sukses të detyrave të caktuara vazhdon, Komisioni me siguri do të rekomandojë qasjen evropiane ndaj këtij vendi. Bosnja Herzegovina mund të aplikojë për anëtarësim në BE gjatë këtij viti. Nëse qeveria arrin të zbatojë vendimin e Gjykatës Evropiane të të Drejtave të Njeriut në lidhje me rastin Sejdiç-Finci dhe kjo ndryshon në përputhje me kushtetutën, shtetet anëtare do të shohin aplikimin e saj si të besueshme.Shqipëria ka marrë një listë të 12-të prioriteteve kyçe, mbi të cilat duhej të punonte vitin e kaluar. Këtë pranverë, ne kemi përcaktuar, së bashku me qeverinë shqiptare, një listë të masave specifike që janë të rëndësishme për t`u marrë. Pasi ato të jenë dorëzuar, Komisioni do të jetë në gjendje të rekomandojë dhënien e statusit të kandidatit, për vendin. Pastaj, kjo do të jetë e mjaftueshme për të përcaktuar detyrat e mbetura, dhe rruga drejt hapjes së bisedimeve të pranimit duhet të bëhet në mënyrë të konsiderueshme, më e shkurtër
Çfarë është e re në zhvillimin e marrëdhënieve të BE-së në Kosovë?
Strategjia e Zgjerimit dhe Raportet e Progresit që duhet të miratohen nga Komisioni Evropian në tetor duhet të përmbajë një Studimin e Fizibilitetit për Marrëveshjen e Stabilizim-Asociimit. Në Ballkanin Perëndimor, vetëm Kosova nuk kanë një marrëveshje të tillë me BE-në. Kjo do të jetë një nga çështjet kryesore për presidencën qipriote aktual.
