Bujar Nishani, Presidenti i Republikës mbrëmjen e djeshme ka qënë i ftuar në emisionin "Opinion" ka ka dhënë një intervistë duke iu përgjigjur shumë pyetjeve të ndryshme.
Intervista e plotë jepet si më poshtë:
Gazetari: Mirëmbrëma të nderuar teleshikues! Ju flas nga studio e emisionit “Opinion’. Pas thuajse 60 ditësh në krye të shtetit, Presidenti Bujar Nishani ka mbërritur për një intervistë të drejtpërdrejtë, intervistë e cila do të fokusohet në disa nga ato që mund të quhen kolonat kryesore për të cilat impenjohet Presidenti, natyrisht duke përfshirë edhe vizitën e tij të fundit në Bruksel, një vizitë në Komisionin Evropian, ku u diskutua për një nga problemet më të rëndësishme, siç është ai i statusit të vendit kandidat për Shqipërinë, ose e ecjes përpara të Shqipërisë në rrugën integruese. Në emisionin e sotëm, sikurse thashë, do të fokusohemi tek problemet kryesore, sidomos tek ai i drejtësisë dhe raporti që Presidenti i Republikës, si Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë ka me drejtësinë, me vizitën në Bruksel, si dhe një seri të tjera problemesh që lidhen me raportet e Presidentit, me forcat politike të institucioneve të tjera. Zoti President, mirëmbrëma! Mirë se keni ardhur!
Presidenti Nishani: Mirëmbrëma! Mirë se ju kam gjetur!
Gazetari: Shpresoj që të jetë një intervistë e hapur, besoj që në përgjithësi, aq më tepër kur jeni në 60 ditët e para, jeta e një politikani, e një zyrtari, por qoftë edhe e një qytetari që bëhet President i Republikës, ndryshon shumë, besoj.
Presidenti Nishani: Varet nga këndvështrimi. Dhe natyrisht varet nga tempi me të cilin je mësuar të jetosh jetën, por dhe me rëndësinë me të cilën i merr gjërat dhe përgjegjësitë që ke përpara.
Gazetari: Kalimi nga Ministër në President, do të thotë më shumë punë apo më shumë qetësi?
Presidenti Nishani: Personalisht po ndiej që kam më shumë angazhime, më shumë punë, më shumë përgjegjësi dhe më shumë dinamikë.
Gazetari: Edhe më shumë udhëtime, kam përshtypjen. Ju keni mbërritur nga Brukseli, niseni nesër herët në mëngjes për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Duket një fillim intensiv për kaq pak ditë në krye të shtetit?
Presidenti Nishani: Natyrisht, është dhe momenti kur Shqipëria ndodhet në një dinamikë goxha të madhe dhe Presidenti i Republikës nuk mund të bëjë përjashtimin e angazhimit të tij, si të gjitha institucionet e tjera dhe të gjithë aktorët e tjerë të jetës publike dhe shoqërore në Shqipëri, për të qenë maksimalisht i angazhuar në shërbim të interesave të vendit. Edhe lëvizje të tilla, natyrisht që u përkojnë statusit të Presidentit të Republikës, përgjegjësive të tij, angazhimeve të tij në pjesëmarrjen në institucione të ndryshme, aktivitete të ndryshme ndërkombëtare, por dhe për të promovuar dhe për të çuar mesazhet që qytetarët shqiptarë duan t’u transmetojnë partnerëve të tyre.
Gazetari: Zoti President, në pjesën e parë do të flasim bashkë, ndoshta në fillim të pjesës së dytë, më pas janë një numër studentësh të Universitetit Evropian të Tiranës dhe “Albanian University”, që mund t’ju drejtojnë pyetje të drejtpërdrejta, sidomos në pozicionin tuaj, si Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Dhe unë do të doja të hyja në një pikë që lidhet me drejtësinë, jo drejtpërdrejt, por me një ngjarje tragjike, por dhe e dhimbshme për të gjithë, vrasjen e Kryekomisar Adem Tahiraj, pak ditë më parë. Them një vrasje, çdo vrasje padyshim është e dhimbshme, ishte dy herë më e dhimbshme, sepse bëhej fjalë për një zyrtar të shtetit të vrarë në detyrë. Sipas hetimeve paraprake rezulton se ai është vrarë nga një person me probleme, i dënuar fillimisht dhe më pas i liruar nga gjykatat. Pyetja e parë është: Si e keni përjetuar këtë vrasje dhe a ndieni përgjegjësi të shtetit në vrasjen e Kryekomisar Adem Tahiraj?
Presidenti Nishani: Akti i vrasjes ishte një akt barbar, një akt i rëndë kriminal. Në mënyrë të pabesë krimi, me tërë agresinë e tij ngriti dorën kundër shtetit.
Gazetari: Kundër një shteti që nuk i ndëshkon, zoti Nishani?
Presidenti Nishani: Natyrisht që shteti ka tërë përgjegjësinë e tij që të reagojë me forcën e ligjit. Ka një ndryshim të madh midis aktivitetit kriminal dhe forcës së ligjit të shtetit. Aktiviteti kriminal kryhet në pabesi, siç e thashë, kryhet pa marrë parasysh ndonjë vijë limiti apo kufiri, ndërsa shteti duhet të veprojë me forcë shumë të madhe ligjore, por natyrisht, duke respektuar të gjithë kuadrin ligjor, të gjitha procedurat e nevojshme. Pyetja juaj është shumë e drejtpërdrejtë dhe brenda pyetjes ngrihet dhe shqetësimi qytetar që shteti si ka reaguar dhe a ka përgjegjësi shteti.
Gazetari: Pyetja ime, ose pyetja që unë drejtova tre ditë më parë në një emision të bërë për këtë vrasje, kush e vrau Komisar Adem Tahiraj, e vrau një person, një keqbërës apo e vrau papërgjegjshmëria e shtetit, që nuk kishte vepruar rreptësisht në këtë drejtim, në drejtim të ndëshkimit?
Presidenti Nishani: Natyrisht që dora ishte e kriminelit, por fakti që ky individ nuk ka qenë ndëshkuar me atë që meritonte nga mekanizmat e shtetit, padyshim që ka një përgjegjësi shumë të madhe, dhe në kuadrin e kësaj përgjegjësie, një hetim i gjerë administrativ, por dhe më tej, do të bëhet për këtë çështje.
Gazetari: Zakonisht nisin hetime që mbeten gjithmonë në mes, zoti Nishani, sepse tre ditë më parë, në të njëjtën studio, u tha që në 21 vite të post komunizmit në Shqipëri, asnjë gjyqtar nuk ka mbajtur përgjegjësi penale. Janë vrarë 250 policë vetëm në 12 vitet e fundit. Janë ndëshkuar shumë zyrtarë. Nuk është ndëshkuar ose nuk gjetur fajtor asnjë gjykatës.
Presidenti Nishani: Natyrisht, konstatimi juaj është ai që përputhet me realitetin tonë. Kjo nuk do të thotë që shteti në raste të tilla duhet të dekurajohet nga praktikat e jo ligjore, nga praktikat e mëparshme të dobëta të strukturave të drejtësisë, po përgjegjësia këtu e institucioneve dhe mund të flas, pasi jam në pozicionin e Presidentit të Republikës drejtpërdrejt për përgjegjësinë e Presidentit të Republikës, si Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, është që të gjitha analizat e nevojshme dhe të domosdoshme që opinioni bën, media si një pjesë shumë e rëndësishme e opinionit publik, por dhe institucione të tjera, duke iu referuar rasteve konkrete, të nxjerrim të gjitha mësimet dhe të përcaktojmë të gjitha angazhimet dhe momente të tilla, kur jemi drejtpërdrejt përballë opinionit publik në aspektin e përgjegjësisë, besoj që duhet të mbetemi në angazhimet që duhet të ndërmarrë Presidenti i Republikës, duhet të ndërmarrë Këshilli i Lartë i Drejtësisë, duhet të ndërmarrë Prokuroria, duhet të marrin gjykatat, në mënyrë të tillë që pavarësisht atij realiteti që juve e prekët dhe e pasqyruat, që deri më tash nuk ka pasur asnjë gjyqtar të dënuar, kjo të mos shërbejë si një pjesë e dekurajimit apo vazhdimit të një tradite të tillë, por përkundrazi, të shërbejë në aspektin e kahut tjetër, në mënyrë të tillë që të bëhet një motivim kur përgjegjësia të jetë drejtpërdrejt e institucioneve përballë qytetarit.
Gazetari: Ka masa konkrete, zoti President?
Presidenti Nishani: Për rastin konkret?
Gazetari: Për rastin konkret dhe më gjerë. Kreu i Krimeve të Rënda në këtë studio u shpreh që shumë kriminelë të tjerë që janë gjykuar dhe dënuar me dënime afatgjata po rishikohen për procedura dhe po iu lehtësohet dënimi, apo po dalin jashtë.
Presidenti Nishani: Atëherë, ta nisim nga rasti konkret. Në rastin konkret, Këshilli i Lartë i Drejtësisë, prej disa ditësh ka nisur menjëherë një hetim të çështjes. Shumë shpejt ai do të referohet përpara Këshillit të Lartë të Drejtësisë përmes inspektimit që Këshilli i Lartë i Drejtësisë është duke kryer me dosjen konkrete. Unë dëshiroj që të përfitoj nga rasti i pyetjes dhe i kësaj studioje, dhe opinionit që na ndjek në këtë moment, për të garantuar që në këtë rast, së pari do të bëhet publike çdo evidentim, çdo provë dhe çdo qëndrim që është mbajtur, ashtu siç do të bëhet publike qëndrimi i drejtpërdrejtë i Këshillit të Lartë të Drejtësisë në mënyrë të tillë që qytetarët të kenë mundësinë të shohin se si do të reagojë drejtpërdrejt Këshilli i Lartë i Drejtësisë për përgjegjësitë që ka në rastin konkret. Së dyti, të gjitha rastet e tjera, të cilat media apo institucione të tjera, qoftë dhe persona të tjerë, evidentojnë dhe bëjnë prezent, do të bëhen pa diskutim pjesë e një investigimi, i një hetimi administrativ të thellë dhe të gjerë në të gjitha rastet.
Gazetari: Zoti Nishani, kam përshtypjen që veç hetimit, duhet dhe një unifikim ligjor ose një lloj normimi ligjor, sepse shumë prej tyre, vetëm në rastin konkret kishim tre gjykata që japin vendime, pra, tre trupa gjykues që për një çështje, japin vendime të ndryshme, por ndërkohë kam përshtypjen që nga një gjykatë në tjetrën, fillojnë të lëvizin gjëra që mund të ktheheshin në precedentë dhe të mos trajtoheshin nga çdo gjykatë sipas dëshirës, ose trupë gjykatësish sipas dëshirës së saj. Për shembull, ka shumë prej këtyre që po kthehen nga Gjykata Kushtetuese. Unë referova këtu një fakt të dytë, të 18-19 muajve më parë, apo dy viteve më parë, që Gjykata Kushtetuese ka gjykuar më shumë çështje pronash, se sa çështje të ligjshmërisë në vend. Pra, apo krijohet një sistem i shkalafitur drejtësie që vepron sipas qejfit të gjyqtarit apo sipas vendimit, qoftë edhe sipas mendimit të trupit gjykues, dhe jo sipas një normative që duhet të veprojë?
Presidenti Nishani: Konstatimi juaj është i saktë. Kjo është një çështje, e cila po merr vërtet përmasa…
Gazetari: Më falni, zoti President, pavarësisht se secili gjyqtar është i drejtë, është i lirë të marrë vendimin e tij, sipas bindjes së tij, nuk mund të marrin për të njëjtën çështje një gjyqtar dy vendime të ndryshme.
Presidenti Nishani: Pikërisht.
Gazetari: Duhet të ketë një standard, duhet të ketë një kazus, e cila të shërbejë e njëjtë për të gjithë.
Presidenti Nishani: Kjo është arsyeja që unë, para disa ditësh, në një takim që pata me anëtarët e Gjykatës së Lartë të Republikës, me rastin e betimit të gjyqtarit më të ri, zotit Zeneli, i kam kërkuar anëtarëve të Gjykatës së Lartë një angazhim përmes një kontributi të drejtpërdrejtë pikërisht në atë që ka të bëjë me unifikimin e praktikës gjyqësore, qoftë në aspekt të çështjeve penale, ashtu edhe në aspektet e çështjeve civile. Kjo do të ndihmojë në disa drejtime. Së pari, do të eliminojë atë që juve përmendët, që, pavarësisht që gjyqtarë të ndryshëm kanë të drejtën e tyre ligjore për të marrë një vendim, ata të kenë të përcaktuar qartë, por qartë le të themi, kolonën mbi të cilën do të ndërtojnë marrjen e vendimit për një çështje që ata gjykojnë. Së dyti, unifikimi i praktikës gjyqësore është një element që do të shërbejë, dhe unë kam besim të plotë në këtë, do të shërbejë në ngushtimin e hapësirave të marrjes së vendimeve korruptive në Gjykatat e Shkallës së Parë dhe të Apelit. Pasi, nëse do të kemi të unifikuar praktika gjyqësore për çështje të tilla, të cilat shpesh ndeshen në Gjykatat e Shkallës së Parë dhe të Apelit nga an e qytetarëve, qoftë në rastet e çështjeve civile, qoftë në rastet e çështjeve penale, atëherë cdo devijim nga kjo praktikë gjyqësore e unifikuar nga Gjykata e Lartë,
Gazetari: Si do ndëshkohet?
Presidenti Nishani: Në mënyrë të drejtpërdrejtë, do të konsiderohet shkelje e rëndë procedurale, dhe atëherë Këshilli i Lartë i Drejtësisë ka të gjithë tagrin dhe të gjithë hapësirën e nevojshme për të ndërhyrë dhe për të marrë të gjitha masat e nevojshme. Dhe këtu kemi një koordinim pastaj të Këshillit të Lartë të Drejtësisë me vendimet apo të praktikave të unifikuara nga ana e Gjykatës së Lartë.
Gazetari: Zoti President, a do ketë një hetim për ata elementë keqbërës, problematikë, shumë prej të cilëve me emër, dhe shumë të njohur në shoqërinë shqiptare, të cilët rrezikojnë të dalin jashtë për mosrespektim të afateve ligjore, shpesh herë të qëllimshme për rigjykime procedurale dhe për probleme të tilla që janë detaje përballë krimeve që ata kanë kryer?
Presidenti Nishani: Duhet të kemi parasysh një aspekt. Këshilli i Lartë i Drejtësisë nuk ndërhyn dhe nuk verifikon vendimet e Gjykatës së Lartë dhe të Gjykatës Kushtetuese. Por, shpesh herë kemi konstatuar që vendimet që merren në Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese nga ana e gjyqtarëve janë tërësisht të drejta, sepse procedurat e ndjekura në Gjykatat e Shkallës së Parë dhe të Apelit ka qenë një procedurë tërësisht problematike.
Gazetari: Atëherë, duhet ndërhyrë?
Presidenti Nishani: E qëllimshme apo e paqëllimshme, dhe natyrisht kjo është dhe çështja mbi të cilën neve do të kërkojmë me forcë atë që unë përmenda pak më parë, unifikimin e sa më shumë rasteve të praktikës gjyqësore. Ndërsa monitorimi dhe vëzhgimi i mënyrës se si është respektuar procesi, procedura në Gjykatat e Shkallës së Parë dhe Gjykatat e Apelit, do të ketë një angazhim shumë të madh të Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Unë kam biseduar në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe me Nënkryetarin e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, për të parë mundësinë e rritjes së numrit të inspektorëve në Këshillin e Lartë të Drejtësisë për të rritur kapacitetet hetuese dhe monitoruese, mbi të gjitha për rastet e këtyre Gjykatave të Shkallës së Parë dhe të Apelit. Ka nevojë Këshilli i Lartë i Drejtësisë edhe për rritje të kapaciteteve, por unë besoj që do të jetë një moment i një ndërmarrjeje të gjerë të verifikimit të këtyre çështjeve që janë bërë vërtet sot shqetësim për qytetarët dhe për opinionin publik.
Gazetari: Zoti President, është një, po e quaj tashti, mund të jetë dhe një legjendë urbane, por mund të jetë dhe një e vërtetë, sepse është e vështirë të verifikohet, të paktën deri tani, por është e shkruar e zeza mbi të bardhë në Raportin e Komisionit Evropian të tre viteve më parë, që ‘në drejtësi, vendet blihen’. Përmendet dhe një shifër, e cila nuk e di se ku dhe se si është gjetur nga Komisioni Evropian që varion deri në 300 deri në 500 mijë dollarë, sipas tyre. Si do zgjidhet, çfarë mekanizmi do të përdorni ju që transferimet dhe promovimi i gjyqtarëve të jenë të “check-uara” dhe të mos shndërrohen në blerje vendesh?
Presidenti Nishani: Është pjesa më e rëndësishme dhe sfida më e madhe e Këshillit të Lartë të Drejtësisë transferimi, promovimi dhe emërimi i gjyqtarëve. Unë e kam përmendur dhe herë të tjera, Shqipëria ka një fat, sepse nuk ka nevojë që të shpikë modele të reja. Por ne mund të orientohemi në modelet më të mira të vendeve anëtare të Bashkimit Evropian që kanë ngjashmëri me sistemin …
Gazetari: Të cilat ne i zbatojmë sipas stilit shqiptar, dhe pastaj bëhen shqiptare në fund.
Presidenti Nishani: Jo, jo, për arsye sepse, nëse ke një procedurë qartazi të përcaktuar transparente dhe të bërë publike, nuk mundesh dot të shkelësh procedurën. Çfarë dua të them me këtë? Sot, dhe do të më lejoni të bëj një retrospektivë shumë të shkurtër. Sot diskutojmë dhe flasim për një tronditje të madhe të besimit të opinionit të qytetarëve në drejtim të sistemit të drejtësisë.
Gazetari: Është në nivelin më të ulët të mundshëm, besimi tek drejtësia nga qytetarët.
Presidenti Nishani: E qartë. Por, ajo ç’ kam konstatuar unë, është produkt më pas kjo ndjesi, ky perceptim i qytetarëve. Është humbja e besimit të vetë gjyqtarëve për vetë sistemin. Çfarë dua të them me këtë? Dua të them që ne kemi një numër të madh gjyqtarësh, të cilët janë me nivel të lartë profesional, me nivel të lartë integriteti moral dhe qytetar, të cilët e kanë lidhur karrierën e tyre me sistemin, e kanë lidhur emrin e tyre me shërbimin ndaj sistemit, e kanë lidhur të ardhmen e tyre dhe të fëmijëve të tyre pikërisht me shërbimin që duhet të bëjnë në këtë sistem, por këta gjyqtarë, nëse shohin që në momentet e promovimit të emërimit, po them, të kryetarëve të gjykatave, të transferimit në gjykatat kryesore apo të kalimit nga Gjykatat e Shkallës së Parë në Gjykatat e Apelit, jo të këtyre personave, jo të këtyre personaliteteve, por të atyre që gjenden fare mirë në mes të komunitetit të gjyqtarëve, të cilët e kanë shfrytëzuar togën e gjyqtarit dhe pozicionin e tyre për të vënë pasuri të paligjshme, atëherë menjëherë fillon dhe dekurajohet. Humbasin besimin tek sistemi. Kjo ka qenë arsyeja që unë, në mbledhjen e parë të Këshilli të Lartë të Drejtësisë, në cilësinë e Kryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë, kam kërkuar që sistemi aktual i vlerësimit të karrierës së gjyqtarëve, të shkojë drejt një perfeksionimi akoma më të madh dhe detajimi që ne të shkojmë drejt hartimit të një sistemi pikëzimi, që do të thotë, kriteret për të bërë pikëzimin e punës së një gjyqtari, të përcaktohet në radhë të parë nga vetë komuniteti i gjyqtarëve. Dhe më pas, mbi bazën e këtyre kritereve, të vlerësohet me pikë çdo gjyqtar, në mënyrë të tillë që ne, në fund të një periudhe të caktuar, mundësisht t’u themi qytetarëve shqiptarë që kjo është lista e gjyqtarëve më të mirë që kemi ne në Republikë, të Shkallës së Parë.
Gazetari: Dhe promovimi i tyre të jetë?
Presidenti Nishani: Dhe kjo është lista e 50 gjyqtarëve më të mirë që kemi neve në Republikë në Gjykatat e Apelit.
Gazetari: Ka vende të botës që e zbatojnë këtë kriter?
Presidenti Nishani: Pa diskutim. Dhe në momentet kur Këshillit të Lartë të Drejtësisë do t’i duhet të marrë një vendim për të emëruar kryetar gjykate, për të promovuar gjyqtarë, për t’i dërguar nga Shkalla e Parë në Gjykatën e Apelit, të mos marrin ata që janë renditur në vendin e 50-të, të 60-të apo të 70-të, por të marrin atë që është renditur nga vendi i 1-rë në të 10-tin. Dhe kjo do t’i heqë mundësinë çdo humori pozitiv apo negativ të Presidentit të Republikës si Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë do t’i heqë mundësinë votimit që mund të bëhet tek anëtarët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë, dhe që nga Presidenti i Republikës si Kryetar ….
Gazetari: Vjen përpara përgjegjësisë dhe përballë opinionit publik.
Presidenti Nishani: Dhe anëtarët e tjerë janë përballë përgjegjësisë ligjore në radhë të parë, dhe më së shumti, përballë përgjegjësisë së opinionit publik, sepse kjo listë do të jetë e publikuar. Sot ka vende anëtare të Bashkimit Evropian, ku dihet që përpara tre vitesh, se cili do të jetë Kryetari i Gjykatës, le të themi, të distriktit në radhë apo diku tjetër.
Gazetari: Që do të thotë, ky sistem pikëzimi, e para, është i zbatueshëm? Do të hartohet dhe zbatohet? Dhe e dyta, sa kohë mund të kërkojë ky sistem?
Presidenti Nishani: Ky sistem është i domosdoshëm dhe i menjëhershëm për t’u filluar dhe për t’u ndërtuar. Ka një sistem vlerësimi, por unë kam kërkuar që ne, përtej këtij sistemi vlerësimi, të shkojmë akoma më të detajuar drejt një sistemi pikëzimi. Sa kohë do të duhet? Ndoshta nuk do të ishte korrekte që Kryetari i Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe Presidenti të merrte një angazhim kohor për ndërtimin e këtij sistemi. Por unë them që ne nuk mund ta fusim në kalendarin …
Gazetari: Brenda mandatit tuaj, zoti President?
Presidenti Nishani: Brenda një afati shumë të shkurtër, brenda mandatit.
Gazetari: Brenda një afati të shkurtër të këtij mandati.
Presidenti Nishani: Padyshim. Kjo është sfida kryesore dhe më e madhe e Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe vetë Presidentit të Republikës, si Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë.
Gazetari: Dhe pikëzimi është lehtësisht i pashëm ose i arritshëm nga i gjithë publiku?
Presidenti Nishani: Pa diskutim. Ai do të jetë publik dhe çdo qytetar do të shohë po vetë se në çfarë “ranking-u” është mbi bazën e kritereve që vetë gjyqtarët kanë përcaktuar se çfarë do të marrë për bazë për të bërë një vlerësim në pikë.
Gazetari: Ndërkohë, një nga problemet e tjera mjaft të prekshme zoti President, është mos zbatimi i vendimeve të gjykatave, që do të thotë që, pavarësisht se gjykatat marrin vendime, të cilat mund të kontestohen apo jo, janë të detyrueshme për t’u zbatuar nga të gjithë, nuk zbatohen në shumicën e rasteve, madje edhe ndaj institucioneve shtetërore që janë të detyruara t’i zbatojnë këto vendime. Çfarë po bëhet me Përmbarimin? Se dhe vendimet e gjykatave jepen që të zbatohen?
Presidenti Nishani: Pa diskutim. Unë gjykoj që fillimi i funksionimit dhe konsolidimi gjatë viteve të fundit të Përmbarimit Privat, ka qenë një hap i rëndësishëm, i cili ka shënuar një kthesë evidente për sa i takon zbatimit të gjykatave. Është një sistem i cili ende nuk është perfekt. Duhet konsoliduar shumë, ndoshta duhet zgjeruar edhe më. Por, në këtë kontekst, unë besoj që janë disa hapa të rëndësishme të tjera, dhe unë do të përmendja këtu për shembull, çështjen e Gjykatës Administrative.
Gazetari: Ka shanse për Gjykatën Administrative?
Presidenti Nishani: Unë shpresoj, duke parë, le të themi, angazhimet goxha të përgjegjshme, kohët e fundit, të palëve politike dhe të grupeve kryesore parlamentare. Unë shpresoj që Gjykata Administrative do të mundet t’u vihet në dispozicion qytetarëve, sepse pikërisht në çështje të tilla, si çështja administrative, është pjesa më e madhe e vendimeve të cilët krijojnë probleme.
Gazetari: Por, ndërkohë, ju si President i Republikës dhe si Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë, a do të ndërmerrni ndonjë nismë midis dy palëve kryesore, Partisë Demokratike dhe Partisë Socialiste për të gjetur një rrugë kompromisi apo nuk do të ndërhyni në këtë çështje, për çështjen e Gjykatës Administrative vetëm?
Presidenti Nishani: Çështja e Gjykatës Administrative, unë besoj që ka mbetur një çështje krejt formale e një vullneti procedural, sepse është diskutuar, është miratuar, ka kaluar edhe në Parlament tashmë, për një kondicion që është vënë. Pritet miratimi i ligjit për Gjykatën e Lartë në mënyrë që të bëhet i vlefshëm ligji për Gjykatën Administrative. Pikërisht në këtë kontekst, e kisha besimin që shpreha tek përgjegjësia e grupeve parlamentare, e partive kryesore parlamentare, e mazhorancës dhe e opozitës. Në fund të fundit, unë gjykoj që sot, midis shumë arritjeve që ka Shqipëria dhe shumë problemeve që ka, një nga arritjet më të mëdha, unë personalisht, quaj maturimin e opinionit publik, rritjen e nivelit të përgjegjësisë dhe të reagimit të shoqërisë, të qytetarëve.
Gazetari: I cili sërish lë për të dëshiruar, mendoj unë.
Presidenti Nishani: Pa diskutim. Jo vetëm në Shqipëri, në çdo vend të botës, pavarësisht standardeve që kanë arritur, gjithmonë kërkohet një nivel akoma më i madh i pjekurisë së opinionit, por në Shqipëri, nëse kemi arritje, një nga këto arritje kryesore është një maturim më i madh i opinionit, të cilët jo vetëm që i evidentojnë fare mirë problematikat që ka vendi, por dhe shpesh herë i orientojnë mjaft qartë me qëndrimet dhe shprehjet e tyre, pikërisht këto orientime dhe këto angazhime që duhet të marrin aktorët vendimmarrës në jetën publike të Shqipërisë.
Gazetari: Ju sapo jeni kthyer nga një vizitë në Bruksel, që ishte vizita juaj e parë në Komisionin Evropian, por njëkohësisht dhe në një moment mjaft të rëndësishëm, thuajse në prag të paraqitjes së Progres Raportit dhe të një vendimi mbi statusin e vendit kandidat për Shqipërinë. Pyetja ime është e drejtpërdrejtë, zoti President, nga takimet që juve keni pasur, qoftë me Presidentin Rompuy, qoftë me Kryetarin e Komisionit Evropian, zotin Barroso, zotin Fule, etj, a do ta marrë Shqipëria statusin e vendit kandidat apo jo?
Presidenti Nishani: Unë jam optimist që do të ketë një vendim shumë pozitiv për Shqipërinë në lidhje me statusin e vendit kandidat, për faktin se arrita të gjej një ambient, së pari, vlerësues dhe shumë mirënjohës për Shqipërinë, qoftë tek Presidentin Van Rompuy, dhe po ashtu tek Presidenti i Komisionit Evropian, Barroso, padyshim te Komisioneri Fule, i cili është shumë i afërt me zhvillimet në Shqipëri dhe i ka ndjekur më me dinamizëm, konstatova që vlerësimet e tyre ishin vlerësime shumë reale.
Gazetari: Ç’do të thotë “vlerësime shumë reale”?
Presidenti Nishani: Që do të thotë, problematikat që ka shfaqur Shqipëria dhe që ka qenë pjesë e rekomandimeve të Komisionit Europian, jo vetëm njiheshin mirë nga ta, por dhe njihej shumë mirë masa e plotësimit dhe e ecurisë së tyre, ashtu siç u përcaktuar qartë se çfarë ka mbetur ende për ditët që janë në vijim. Ajo që ishte shumë e rëndësishme dhe që unë dëshiroj ta shfrytëzoj rastin që ju më dhatë, dhe t’ia përcjell opinionit publik, kishte të bënte me faktin që çdo orë dhe çdo ditë që ka mbetur deri në shpalljen e Progres Raportit, është tërësisht e mundshme për të përmbushur edhe ato detyra, të cilat kanë mbetur.
Gazetari: Ose e thënë ndryshe, nga se varet “Po-ja” e statusit të vendit kandidat?
Presidenti Nishani: Varet pikërisht nga vijimi i kësaj përgjegjësie dhe përgjegjshmërie që kanë shprehur tashmë, kohët e fundit palët politike, kryesisht në Parlament. Që do të thotë, arritja e konsensusit dhe votimi i Kodit të ri Elektoral, pra e Rregullores me të cilën palët do të hyjnë në zgjedhje, së dyti, ngritja e grupeve dhe puna e përbashkët për mjaft ligje të rëndësishme, përshirë këtu edhe ndryshimet në Rregulloren e jetës parlamentare, mbi bazën e angazhimeve që kanë marrë palët në fillim të këtij procesi, së fundi, votimi në Parlament i heqjes apo kufizimit të imunitetit për zyrtarët e lartë, ka qenë një vendim i cili ka lënë mbresa shumë pozitive, jo vetëm në Komision, por dhe në Parlamentin Evropian. Përveç drejtuesve më të lartë të Këshillit Evropian, Komisionit Evropian, unë pata mundësinë të takohem dhe me deputetët e Parlamentit Evropian, të cilët më shprehën se mjaft vende nuk e kanë këtë standard që i vunë tashmë Shqipërisë.
Gazetari: Atëherë, përse ia vënë Shqipërisë kusht një standard që nuk e kanë shumë vende të Bashkimit Evropian?
Presidenti Nishani: Po sepse Shqipëria duhet të japë prova të konsolidimit të shtetit ligjor. Dhe kjo është një nga elementët, i cili krijon pikërisht garancinë apo konsolidimin e funksionimit të shtetit ligjor.
Gazetari: Pandëshkueshmërinë?
Presidenti Nishani: Pa diskutim. Më së paku heq çdo, le të themi, mundësi për t’iu shmangur hapjes së hetimeve apo hyrjes në hetime për çdo rast korrupsioni, i kujtdo qoftë ai.
Gazetari: Ndërkohë, pyetja thelbësore është: A ka një agjendë konkrete të integrimit të Shqipërisë, do të thotë të marrjes së statusit rrugës tjetër, apo kjo agjendë, sapo Shqipëria plotëson një kusht, i shtohet një kusht tjetër? Pra, thënë ndryshe, a po kthehet historia e integrimit të Shqipërisë si ajo barsaleta e famshme “çfarë uji i hodhe gomarit?” Që kur i jep të ngrohtë, i thonë, pse s’e dhe të ftohtë, dhe kur i jep të ftohtë, të thonë pse s’e dhe të ngrohtë?
Presidenti Nishani: Jo, aspak. Integrimi evropian gjithmonë është diskutuar dhe është si një proces. Dhe ne kur flasim për integrimin evropian flasim për një proces. Dhe kur flet për një proces, kemi parasysh që është një udhë, e cila nuk është një udhë e shkurtër, është një udhë e cila është e mbushur plot me sfida. Dhe natyrisht që, çdo hap që hidhet, sjell një risi, por nga ana tjetër, hap një derë të re për të ecur, për të vazhduar në arritjen e këtyre standardeve. Standardet e institucioneve evropiane, e shoqërive evropiane, nuk mund të arrihen brenda një dite, nuk mund të arrihen brenda një nate.
Gazetari: Po këto standarde janë të njëjta për të gjitha vendet që tentojnë të aderojnë në Bashkimin Evropian, zoti Nishani? Apo për Shqipërinë janë pak më të forta dhe për Serbinë, Malin e Zi janë pak më të lehta?
Presidenti Nishani: Jo, absolutisht nuk janë të ndryshme. Por, fatkeqësisht ne kemi pasur një çështje e cila i ka takuar tërësisht përgjegjësisë sonë.
Gazetari: Që ka qenë?
Presidenti Nishani: Që ka qenë mos gjetja e gjuhës së bashkëpunimit politik në institucione.
Gazetari: Serbia nuk ka pasur asnjë lloj bashkëpunimi politik mes mazhorancës dhe opozitës?
Presidenti Nishani: Absolutisht për çështjet e integrimit.
Gazetari: Më kujtohet që Tadiçi dhe Nikoliçi e kanë pasur përplasjen e tyre më të fortë se sa ajo në Shqipëri.
Presidenti Nishani: Pa diskutim, shumë më të fortë, por e kanë pasur për çështje të tyre të brendshme, dhe asnjëherë për çështje të qëndrimeve ndaj integrimit evropian.
Gazetari: Drejt rrugës integruese?
Presidenti Nishani: Absolutisht. Në çdo rast, megjithëse kanë pasur këto kontradikta kaq të forta, siç i përmendët edhe ju, e vërtetë është, por porsa i takon angazhimeve të tyre në drejtim të çështjeve që duhej të përmbushnin për prioritetet që Komisioni Europian u kishte adresuar atyre, i kanë plotësuar në kohën e duhur. Unë besoj që sot klasa politike shqiptare, me angazhimet që ka treguar, le të themi, gjatë këtij viti të fundit kryesisht, nëpërmjet angazhimeve racionale …
Gazetari: Një lloj zgjidhje në këtë drejtim.
Presidenti Nishani: …jo, ka treguar që është e përgjegjshme. Dhe unë, si President i Republikës ndihem i motivuar nga ky qëndrim i klasës politike në Shqipëri, dhe ndihem plot besim dhe shpresë që do të vijojë të shfaqet në mënyrën më të drejtpërdrejtë të mundshme, kjo përgjegjësi. Pra, për ta mbyllur atë përgjigjen e pyetjes suaj, nuk është se ka shtesa të detyrave apo vënie të gurëve të ndryshëm kilometrikë, por ka padyshim ecje drejt një procesi. Unë këtë mendim ndava edhe me bashkëbiseduesit e mi në Bruksel, që ky është një proces dhe sa kohë flasim për një proces, nuk mund të konsiderojmë që, me mbylljen apo me arritjen e disa çështjeve, të mos kemi çështje të tjera, të cilave neve mund t’u shkojmë më në detaje dhe ta çojmë më përpara angazhimin.
Gazetari: Ka shumë komentatorë, zoti President, që nënvizojnë faktin që ndaj shqiptarëve ka një lloj disponimi, ose ka një disponim antishqiptar në Bruksel. Kur them ndaj shqiptarëve, them jo vetëm ndaj shtetit shqiptar, por mbase edhe ndaj atij të Kosovës. Kam përshtypjen që Shqipëria në vitin 1996 ishte shumë pranë Marrëveshjes së Stabilizimit të asaj kohe, ndërkohë që sot kemi mbetur në fund, duke lënë përpara të gjitha vendet e ish-Jugosllavisë, të cilat deri në vitin 2001 kanë qenë në luftë.
Presidenti Nishani: Absolutisht! Dhe kjo është provokuese ndaj shqiptarëve. Jo vetëm që nuk ka një qëndrim të tillë antishqiptar, përkundrazi. Unë kam pasur rastin jo vetëm në këtë vizitë si President i Republikës, por për një periudhë të gjatë, si përfaqësues i institucioneve të rëndësishme të shtetit shqiptar, të shoh në Bruksel një ndjenjë gatishmërie dhe miqësie shumë të madhe. Më lejoni të përmend një shembull.
Gazetari: Që është?
Presidenti Nishani: Që është lëvizja e lirë pa viza për shqiptarët.
Gazetari: Të fundit e morëm.
Presidenti Nishani: Edhe atëherë për fajin tonë më së shumti. Por, asnjëherë të mos shohim që problemet tona që mund të zgjidhen fare mirë, vetëm për shkak të vullneteve, neve të shikojmë të tjerët. Përkundrazi, unë kam pasur rastin që gjatë procesit të liberalizimit të vizave, i cili ka nisur që gjatë kohës kur Zëvendëspresident dhe Komisioner për Çështjet e Brendshme në Komisionin Evropian, ka qenë zoti Frattini, në udhërrëfyesin që u dha, të gjitha u nisën nga një stad i barabartë, u plotësuan shumë elementë, dhe neve paraqiteshim herë-herë me konflikte, duke treguar veten që nuk mendojmë shumë për qytetarët shqiptarë, se sa për debatin e brendshëm politik. Dhe ka qenë absolutisht dëshira dhe “bon sens-i” i vendeve anëtare të Bashkimit Evropian, pa diskutim përmbushja e kritereve teknike, e infrastrukturës së nevojshme nga ana e institucioneve dhe e shtetit shqiptar, që bënë të mundur që sot shqiptarët të lëvizin pa viza. Dhe unë e kam ndarë edhe me bashkëbiseduesit e mi këtë herë në Bruksel, që ky duhet të merret si një shembull i respektimit të të gjitha standardeve nga ana e shqiptarëve, kur ata bëhen pjesë e iniciativave të tilla apo e standardeve të tilla evropiane.
Gazetari: Ka pakënaqësi për lëvizjen e lirë të shqiptarëve në Bruksel?
Presidenti Nishani: Asnjë lloj pakënaqësie. Përkundrazi, shqiptarët janë ndër të gjithë ata qytetarë të vendeve anëtare të Ballkanit, të cilët e kanë respektuar më mirë nga kushdo tjetër kriterin dhe mënyrën e lëvizjes.
Gazetari: Dhe ky mund të ishte një shkak për ta përshpejtuar rrugën integruese të shqiptarëve?
Presidenti Nishani: Pa diskutim. Jo vetëm ky, por kemi edhe një fakt tjetër, që Shqipëria është një nga vendet, vendi më i ri anëtar, së bashku me Kroacinë, i NATO-s. Angazhimet e Shqipërisë në NATO, që nga dita që është bërë anëtar, pavarësisht që është një vend i vogël, por ka treguar që të dijë dhe të sillet si një partner i barabartë me vende të mëdha anëtare të Aleancës. Është një angazhim serioz, një angazhim në nivele shumë të larta profesionale, po t’i referohem rastit të Afganistanit, për shembull. Pra, gjithmonë Shqipëria ka ditur të referojë dhe çështja tjetër shumë e rëndësishme që u vu në dukje nga bashkëbiseduesit e mi, të cilët e vlerësuan maksimalisht, është kontributi i Shqipërisë në çështjet e rajonit, kontributi i Shqipërisë dhe i shqiptarëve në tërësi për stabilitetin, për paqen, për dialogun, për bashkëpunimin, për fqinjësinë e mirë në rajon, tregon një vlerë shumë të madhe të Shqipërisë, tregon sjellje me një standard absolutisht evropian. Pra, të gjitha këto janë elementë të cilët janë evidentuar edhe nga drejtuesit, edhe nga miqtë e Shqipërisë në Komisionin Evropian.
Gazetari: Dhe ju thoni që Brukseli nuk e sheh mbrapsht vlerën e Shqipërisë?
Presidenti Nishani: Ju siguroj dhe ju garantoj që unë gjeta një atmosferë vlerësuese shumë pozitive mirënjohëse për shumë angazhime dhe kontribute të Shqipërisë, mirënjohëse, dhe e them me shumë përgjegjësi këtë, dhe vlerësuese për çka kemi arritur. Dhe unë jam shumë optimist, por mbi të gjitha ky optimizëm më vjen edhe duke parë vërtet zhvillimet e fundit politike në Shqipëri. Dhe e përsëris ndoshta për herë të dytë që, si President, jam optimist edhe për përmbushjen e detyrimeve të mia, për arritjet që e presin vendin tim, qytetarët e vendit tim në proceset e integrimit evropian.
Gazetari: Zoti President, doja t’ju bëja një pyetje të drejtpërdrejtë: Një nga debatet e hapura sot, po e quaj në media, por edhe në politikën shqiptare, kur mbaron mandati i Kryeprokurores së Shqipërisë, zonjës Ina Rama? Ka një ide që mazhoranca e mbron, që i mbaron në nëntor të këtij viti, pra në momentin kur mbushen 5 vjet nga dita që është emëruar Kryeprokurorja. Ka një pretendim që i mbaron diku në muajin prill, në bazë të ndryshimeve kushtetuese, pra, duke e lidhur me ndryshimet kushtetuese të prillit të vitit 2008. Kur mbaron mandati i Prokurores së Përgjithshme sipas Presidentit të Republikës, që është një aktor i rëndësishëm në këtë çështje?
Presidenti Nishani: Jo aktor i rëndësishëm, por është më i rëndësishmi, sepse është tagri tërësisht i Presidentit të Republikës të emërojë Prokurorin e Përgjithshëm dhe natyrisht më pas të marrë pëlqimin e Kuvendit të Shqipërisë. së pari, do të them që debatet, komentet janë tërësisht pjesë e politikës, e shoqërisë civile, e medias. Presidenti i Republikës ka vetëm një zgjedhje.
Gazetari: Që është?
Presidenti Nishani: Respektimi i Kushtetutës.
Gazetari: Dhe sipas Kushtetutës, kur, në cilën datë, në cilën kohë, Presidenti i Republikës duhet të çojë një dekret në parlament me emrin e Prokurorit apo Prokurores së re?
Presidenti Nishani: Në momentin të cilin e parashikon Kushtetuta, të jeni i sigurt që Presidenti do ta dërgojë këtë emër në Kuvendin e Shqipërisë.
Gazetari: Kur e parashikon Kushtetuta, sipas këshilltarëve ligjorë të Presidentit të Republikës së Shqipërisë?
Presidenti Nishani: Unë nuk mund të sjell këtu mendimin e këshilltarëve. Padyshim që unë konsultohem me këshilltarët. Do të konsultohem edhe me ekspertë konstitucionalistë, por dua t’ju garantoj për dy gjëra, së pari, Kushtetuta e Shqipërisë është shumë e qartë.
Gazetari: Pra, jeni i bindur që është e qartë?
Presidenti Nishani: Pa diskutim.
Gazetari: Nuk ka nevojë për interpretim për ta dërguar në Gjykatën Kushtetuese?
Presidenti Nishani: Dhe jo vetëm që është Kushtetuta e qartë, por sot ne kemi një kuadër ligjor, përfshirë vendimet e Gjykatës Kushtetuese dhe ligjin për Prokurorinë, i cili është mjaft i qartë dhe nuk ka asnjë vend për dyzim nga ana e Presidentit të Republikës. Së dyti, ajo që desha t’ju garantoj, ka të bëjë me faktin që në çdo rast, një kandidat i ri do të jetë një njeri me nivel të lartë profesional.
Gazetari: Një kandidat i ri do të thotë që zonja Rama nuk do të jetë më kandidate për Kryeprokurore e Republikës së Shqipërisë?
Presidenti Nishani: Mora rastin kur ju mendoni që do të kemi një kandidat të ri. Zonja Rama do të ketë mbështetjen e Presidentit të Republikës deri në ditën e fundit që ajo do të jetë në detyrë.
Gazetari: A ka Presidenti ndonjë ide për ta riçuar emrin e zonjës Rama si Kryeprokurore të Përgjithshme të Republikës së Shqipërisë?
Presidenti Nishani: Presidenti i Republikës nuk ka marrë një vendim ende për këtë gjë, por ajo çka është e qartë tek Presidenti i Republikës, është fakti që Prokuroria si institucion, nuk është në lartësinë ku Presidenti i Republikës kërkon që të jetë organi i akuzës.
Gazetari: Aktualisht?
Presidenti Nishani: Aktualisht. Presidenti i Republikës ka një pritshmëri shumë të madhe dhe kërkon një ridimensionim shumë të madh të punës së Prokurorisë shqiptare në aspektet e luftës ndaj kriminalitetit, veçanërisht në luftën ndaj korrupsionit. Por Presidenti i Republikës do të mbështesë me tërë fuqinë e tij, deri në ditën e fundit që do të ketë mandatin dhe punën e saj, Prokurorinë e Përgjithshëm në detyrë.
Gazetari: Përderisa kjo Prokurori nuk është në nivelin e pritshmërisë suaj, si President i Republikës, që do të thotë që pritshmërinë e institucioneve ndoshta më të rëndësishme të shtetit, do të thotë që do të kemi një Prokuror tjetër që do ta përmbushë këtë pritshmëri?
Presidenti Nishani: Natyrisht, unë e mirëkuptoj fare mirë insistimin tuaj.
Gazetari: Dhe unë kur s’marr përgjigje zoti President, e bëj pak tërthorazi pyetjen.
Presidenti Nishani: Jo, unë besoj që isha shumë i qartë në përgjigjen time. Gjithsesi, do të vazhdoj të respektoj insistimin tuaj, i cili është shumë korrekt. Në momentin kur Kushtetuta e detyron Presidentin e Republikës të marrë një vendim, Presidenti i Republikës, edhe njëherë, nuk ka zgjedhje, nuk ndikohet nga komente dhe deklarata, por do të marrë dhe do të zbatoj me korrektesën më të madhe Kushtetutën e vendi. Kjo është gjëja që qytetarët shqiptarë duan dhe të kërkojnë nga Presidenti i Republikës..
Gazetari: Zoti President, meqenëse ju thatë që çështja e mandatit të Prokurorit të Përgjithshëm është mjaft i qartë, në bazë të ligjit të Prokurorisë, Kushtetutës dhe vendimeve të Gjykatës Kushtetuese, si e shpjegoni që të dy palët e shohin me syze të ndryshme?
Presidenti Nishani: Çështje e tyre.
Gazetari: Është çështje e tyre?
Presidenti Nishani: Pa diskutim.
Gazetari: Pra, do të thotë që ne, në nëntor apo në prill, do të kemi një Prokuror të ri?
Presidenti Nishani: Në kohën e përcaktuar nga Kushtetuta do të keni një Prokuror, i cili do të vijojë detyrën apo një Prokuror të ri.
Gazetari: Dhe kjo kohë e përcaktuar nga Kushtetuta është nëntori apo prilli?
Presidenti Nishani: Në momentin kur Kushtetuta ia kërkon Presidentit, Presidenti do të respektojë këtë Kushtetutë dhe do të shkojë në Parlament me propozimin e tij konkret.
Gazetari: Jua kërkon brenda këtij viti apo në fillim të vitit të ardhshëm?
Presidenti Nishani: Në çdo moment që do ta kërkojë, Presidenti do të jetë atje.
Gazetari: Dhe, po i rikthehem edhe njëherë idesë, do të jetë apo nuk shihet më zonja Rama si kandidate për Prokurore të Përgjithshme?
Presidenti Nishani: Zonja Rama është në funksionin e saj dhe deri ditën e fundit që do të jetë në detyrë, do të ketë mbështetjen maksimale të Presidentit të Republikës.
Gazetari: Si janë raportet tuaja me të aktualisht, zoti President?
Presidenti Nishani: Korrekte.
Gazetari: Kanë qenë të tilla edhe kur keni qenë Ministër Drejtësie dhe Ministër i Brendshëm?
Presidenti Nishani: Gjatë gjithë kohës.
Gazetari: Një nga diskutimet që dukej se do të ishte ndoshta më i madh se sa ndodhi në të vërtetë, është çështja e zëvendësimit të Kreut të Shërbimit Informativ Kombëtar. Për se e zëvendësuat zotin Shaqiri, ose pse pranuat, sepse nuk e kishit ju në dorë? Ishte një propozim i Kryeministrit me zotin Ajazi? Përse e dekretuat në njëfarë mase?
Presidenti Nishani: Presidenti i Republikës është në krye të shtetit, së pari, për të përmbushur detyrimet e tij kushtetuese, por dhe për të krijuar harmoninë e funksionimit të institucioneve, dhe natyrisht për të mos u bërë pengesë e përmbushjes së detyrës nga asnjë institucion tjetër, për më tepër kur ky është institucioni i qeverisë, i Kryeministrit të vendit. Shërbimi Informativ, si një agjenci që merret tërësisht me çështjet e sigurisë kombëtare, të cilat janë përgjegjësi e drejtpërdrejtë e qeverisë së një vendi, dhe e Kryeministrit si kreu i ekzekutivit, është pjesë e vlerësimit edhe në ligj të Kryeministrit të vendit, dhe Kryeministri i vendit i kërkoi Presidentit të Republikës të lironte nga detyra ish-drejtorin dhe të emëronte një drejtor të ri.
Gazetari: Emrin e të cilit jua kishte propozuar në shkresë. Por, dy paraardhësit tuaj, Presidenti Moisiu dhe Presidenti Topi kishin refuzuar të bënin një gjë të tillë. Natyrisht, propozimi nuk kishte shkuar zyrtarisht, por kishin deklaruar që nuk do të ndryshonin Kreun e Shërbimit Informativ Kombëtar.
Presidenti Nishani: Unë nuk gjykoj qëndrimet e ish-Presidentëve të vendit, të cilët i kanë marrë gjithashtu në respekt të të drejtës së tyre kushtetuese, unë jam para qytetarëve dhe do të jemi deri në ditën e fundit të mandatit tim, për të treguar se cila është detyra dhe përgjegjësia ime personale si President i Republikës, se cila është përgjegjshmëria e Presidentit, por unë në filozofinë time, jam për një ushtrim të funksioneve të respektit reciprok, por jo të konfliktualitetit midis institucioneve, konfliktualitet i cili është i panevojshëm për Shqipërinë, konfliktualitet institucional, i cili është i padobishëm për shqiptarët, konfliktualitet i cili sjell pastaj vetëm problematika dhe ngërce në funksionimin e institucioneve dhe shërbimin ndaj qytetarëve.
Gazetari: Zoti President, pati reagime nga partnerët tanë për këtë zëvendësim?
Presidenti Nishani: Në ç’kuptim?
Gazetari: Në kuptimin, qoftë dhe të bisedave, kishte pasur gjithmonë një ide që mund të kishte reagime nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës në këtë drejtim?
Presidenti Nishani: Ka pasur publikisht?
Gazetari: Një qëndrim të Ambasadorit të Shteteve të Bashkuara.
Presidenti Nishani: I cili ka kërkuar që, ka nënvizuar që kjo është një çështje tërësisht e autoriteteve të vendit, por ajo që unë kam garantuar pa diskutim miqtë tanë dhe partnerët, ka të bëjë me faktin që drejtuesi aktual është një person me një integritet shumë të lartë qytetar, moral dhe me aftësi të spikatura profesionale, dhe e dyta, që bashkëpunimi i shkëlqyer që ka qenë me partnerët tanë, do vijë duke u forcuar akoma më shumë.
Gazetari: Që do të thotë që do ruhet vazhdimësia normale në raport me partneritetin…?
Presidenti Nishani: Jo vetëm që do ruhet vazhdimësia, por jam i sigurt që do të thellohet akoma më shumë, edhe për shkak të nivelit profesional të integritetit të madh që ka Drejtori i ri i këtij Shërbimi.
Gazetari: Zoti President, a ka një nismë për të rifilluar procesin e zgjidhjes së kufirit detar mes Shqipërisë dhe Greqisë?
Presidenti Nishani: Jo, ende, asnjë nismë të tillë nuk ka. Unë jam interesuar dhe pranë institucioneve të qeverisë shqiptare, pas debatit, për hir të vërtetës, publik dhe mediatik që është bërë. Dhe më është konfirmuar nga zyrtarët më të lartë të qeverisë dhe të Ministrisë së Jashtme që nuk ka asnjë iniciativë të tillë, negociatë të tillë, aq më tepër që, dhe Presidenti i Republikës nuk është informuar për një nismë të tillë. Dhe natyrisht, unë i besoj pikërisht atyre konfirmimeve që kanë ardhur nga zyrtarë të lartë të Ministrisë së Jashtme që nuk ka asnjë lloj iniciative apo negociate të tillë.
Gazetari: Në qoftë se kjo nismë do të nisë, pra, në rast se procedura për rindarjen e kufirit mes Shqipërisë dhe Greqisë, mbas vendimit të Gjykatës Kushtetuese, do të rifillojë, mendoni se Presidenti i Republikës duhet të përfshihet në këtë proces, apo jo? Është detyrë e tij?
Presidenti Nishani: Presidenti përfshihet për aq sa e parashikon Kushtetuta. Për aq sa e parashikon Kushtetuta dhe ligji, padyshim që Presidenti i Republikës përfshihet dhe Presidenti i Republikës do të ofrojë të gjithë gatishmërinë e tij për të mbështetur plotësimin e detyrimeve që Shqipëria ka në radhë të parë për qytetarët e saj, padyshim dhe të standardeve ndërkombëtare, të atyre konventave që është palë prej shumë vitesh.
Gazetari: Që do të thotë që mospërfshirja e Presidentit Topi në ndarjen e parë ka qenë një gabim?
Presidenti Nishani: Nuk jam i qartë se deri në ç’fazë ka qenë dhe për mënyrën se si është ndërtuar puna në të shkuarën.
Gazetari: Zoti President, cilat janë raportet tuaja me opozitën shqiptare? Ajo ka qenë kritike, së pari me shprehjen përmes votës në Parlament, mospjesëmarrjes në votimin në Parlament, por edhe në kritikat në shtyp?
Presidenti Nishani: Së pari, në mënyrë shumë të sinqertë do ju them që nuk e keqkuptoj dhe nuk e paragjykoj aspak opozitën shqiptare për qëndrimet e saj politike. Në çështjen e votimit, natyrisht, opozita ka vepruar tërësisht brenda sovranitetit politik të saj duke gjykuar të merrte atë pozicion që ajo mori. Më pas, opozita ka qenë e pranishme në respekt të institucioneve të shtetit, në respekt të ligjeve të vendit dhe të simboleve të saj, në ceremoninë e betimit të Presidentit të Republikës, pasi, mbas zgjedhjes, personi që zgjidhet President i Republikës nuk përfaqëson më ngjyrën politike nga e cila erdhi, por është simbol i Kreut të Shtetit dhe, kur flasim për Kreun e Shtetit, duhet të kemi parasysh në radhë të parë imazhin e vendit tonë, respektin dhe nderimin ndaj qytetarëve, pa dallim se çfarë bindjeje politike ata mund të kenë. Për sa u takon qëndrimeve të mëpasshme, natyrisht që opozita i ka marrë ato dhe i ka mbajtur ato qëndrime në kontekstin e platformës së saj politike. Edhe një herë unë dëshiroj të bëj me dije opinionin publik dhe opozitën që, Presidenti i Republikës e konsideron opozitën po aq të rëndësishme sa edhe mazhorancën.
Gazetari: Keni pasur kontakte direkt me zotin Rama, kreun e opozitës?
Presidenti Nishani: Zoti Rama ka qenë në ceremoninë e inaugurimit të Presidentit.
Gazetari: A jeni takuar me të që nga momenti kur jeni zgjedhur President i Republikës?
Presidenti Nishani: Jo! Më pas edhe agjenda ka qenë e tillë që nuk ka pasur mundësi për të organizuar një takim, pasi, për hir të së vërtetës, periudha që pasoi inaugurimin e Presidentit të Republikës ishte periudha e gushtit, ku, normal, shumica do të udhëtonin me pushime. Më pas, unë pata një agjendë shumë të ngjeshur të vizitës në Kosovë, përgatitja për në Bruksel, por, padyshim që për mua takimi me zotin Rama është një takim krejt normal dhe një takim i rëndësishëm, sepse ndajmë vizione dhe mendime për çështje të rëndësishme që lidhen me fatet e vendit.
Gazetari: Keni marrë kërkesë nga zoti Rama për takim?
Presidenti Nishani: Jo, nuk kam pasur!
Gazetari: A do të jeni ju që do ta ftoni për një takim për të diskutuar për çështje të zhvillimeve politike?
Presidenti Nishani: Pse jo?! Ndoshta i takon vetë Presidentit që ta ndërmarrë një hap të tillë.
Gazetari: Zoti President, a jeni i bindur që duhet ta ndërmerrni këtë hap për të thirrur kreun e opozitës për një takim?
Presidenti Nishani: Patjetër.
Gazetari: Zoti President, opozita mungoi në vizitën tuaj të parë si President i Republikës në Kosovës. Pati një incident, që të paktën u njoftua në shtyp, për mënyrën se si ishte ftuar opozita në këtë vizitë. Si është e vërteta?
Presidenti Nishani: E vërteta është që ka pasur një komunikim, i cili nuk ka qenë një komunikim zyrtar. Ka qenë një komunikim privat dhe unë besoj që komunikimet private mbeten private.
Gazetari: Që do të thotë se ju keni komunikuar privatisht me zotin Ruçi?
Presidenti Nishani: Nuk ka rëndësi. Për sa kohë është një komunikim jo zyrtar, mbetet një komunikim privat, por, ideja ka qenë shumë e sinqertë. Nuk ka pasur asnjë paragjykim, apo prapamendim. Gjithsesi, duhet të kemi parasysh diçka, edhe në aspektin protokollar, nuk u shkruan ftesa me letër, por, në rastin konkret, ka pasur një tentativë për të komunikuar. Thashë, ka qenë një komunikim jo zyrtar, jo formal dhe mbetet i karakterit privat komunikimi dhe nuk është bërë as për median dhe as për t’u publikuar, jo për arsye të një sekreti në këtë mes, të ndonjë përmbajtjeje sekrete të komunikimit, por thjesht forma ka qenë e tillë, por nuk ka pasur asnjë paragjykim, apo paramendim në këtë rast.
Gazetari: Zoti President, ju thatë se do të ftonit me kënaqësi kreun e opozitës për të diskutuar çështje të zhvillimeve politike. Ç’ raporte keni me Kryeministrin?
Presidenti Nishani: Raporte mjaft korrekte. Raporte mjaft korrekte të komunikimit.
Gazetari: Jeni takuar shpesh me të?
Presidenti Nishani: Nuk mund të them shpesh, por jam takuar me Kryeministrin. Po!
Gazetari: Zoti President, në vazhdën e këtyre zhvillimeve politike, duket se për momentin po ecin mirë, por kur të ketë tension, a do të merrni ju një nismë për të takuar Ramën dhe Berishën, pra, kreun e opozitës dhe kreun e mazhorancës, në kuadrin e gjetjes së një kompromisi?
Presidenti Nishani: Unë gjykoj që të jemi me qytetarët mjaft konkretë dhe korrektë. Unë nuk besoj që Presidenti i Republikës duhet të ndërmarrë një rol të tillë sikur po bashkon kë? Në fund të fundit zoti Rama dhe zoti Berisha janë që të dy shqiptarë, janë që të dy drejtues të forcave politike kryesore në vend, janë që të dy personalitete që kanë peshë të rëndësishme në vendimmarrjen politike. Zoti Rama dhe zoti Berisha kanë eksperiencën e tyre politike të mjaftueshme për të gjykuar vendimet e tyre politike. Unë besoj që nuk kemi pse të krijojmë skenarë të tillë, ndoshta jo fort realë, që Presidenti i Republikës të marrë iniciativën që po bashkon dy njerëz që janë në betejë, po, në luftë me njëri-tjetrin. Absolutisht. Unë nuk kam një synim të tillë, sepse nuk shoh arsye, sepse të dy drejtuesit e dy forcave më të mëdha politike në vend të takohen. Ata u takuan gjatë kohës që diskutohej për çështjen e Presidentit, u ulën në tryezë. Për më tepër që, në Parlament, forcat politike që ato përfaqësojnë, që janë edhe dy grupet më të mëdha parlamentare së bashku me grupin e LSI-së, kanë një bashkëpunim të përhershëm, komunikim të përhershëm në komisionet parlamentare. Kështu që, unë besoj që nuk është e nevojshme që të krijojmë një atmosferë, apo një perceptim të tillë që Presidenti është ai që do të marrë tani shkopin magjik. Jo, unë nuk e shoh këtë!
Gazetari: Zoti President, cilat janë dosjet më të nxehta, apo më emergjente të Presidentit të Republikës, bashkë me shpjegimin e tyre?
Presidenti Nishani: Drejtësia.
Gazetari: Drejtësia. Ky do të jetë impenjimi juaj kryesor në mandatin tuaj?
Presidenti Nishani: Ky ka nisur të jetë dhe do të jetë sfida ime dhe angazhimi im më i madh ndaj qytetarëve shqiptarë, tek të cilët unë në vijimësi, herë pas here, do të dal dhe do të informoj se çfarë është arritur në këtë drejtim dhe këto angazhime që unë kam marrë.
Gazetari: Zoti President, ju thatë në këtë studio, të nesërmen e zgjedhjes së Presidentit të Republikës, që do të zbatoni rregullat e protokollit dhe do të banoni atje ku i takon Presidentit të Republikës. Në dijeninë time ju vazhdoni të banoni në apartamentin tuaj privat. Përse e keni shkelur protokollin?
Presidenti Nishani: Nuk është se e kam shkelur, por, së pari, është e vërtetë që për një sërë arsyesh, por edhe për të mos cenuar privatësinë dhe qetësinë e qytetarëve, sepse do të mundohem të jem shumë i hapur për ju dhe publikun, lëvizja e Presidentit të Republikës është një lëvizje e shoqëruar nga Garda e Republikës. Presidenti dhe familja e tij kanë një ruajtje të veçantë.
Gazetari: Sidomos në një rrugë të ngushtë si ajo ku ndodhet shtëpia juaj.
Presidenti Nishani: Në një rrugë të ngushtë tek “Komuna e Parisit” që shpesh herë kthehet në stres për qytetarët e tjerë dhe qytetarët nuk e kanë për borxh në një farë mënyre për të qenë përpara këtyre situatave. Në fund të fundit, shteti ka menduar që Kreu i Shtetit të ketë një vend të caktuar për të jetuar edhe për imazhin e vendit, por edhe për aktivitetin e tij ditor, sepse aktiviteti ditor i Presidentit të Republikës është i pakufizuar në kohë. Mund të presë dhe të përcjellë ambasadorë dhe përfaqësues dhe dinjitarë të tjerë të shteteve të tjera. Shqipëria i ka të gjitha kapacitetet dhe kushtet për të pasur një përfaqësim dinjitoz të imazhit të saj.
Gazetari: Ku do të jetoni?
Presidenti Nishani: Është një rezidencë …
Gazetari: Që njihet si “Vila 4”.
Presidenti Nishani: Që njihet si “Vila 4”, por është një rezidencë, e cila ka nevojë për një rikonstruksion, pasi ka më shumë se pesë vite pa u banuar. Po rikonstruktohet dhe në momentin kur do të jetë e gatshme, natyrisht në rikonstruktim modest, por në momentin kur do të jetë e gatshme, së bashku me familjen do të transferohemi atje.
Gazetari: Çfarë ka ndryshuar në jetën tuaj në momentin kur jeni zgjedhur President?
Presidenti Nishani: Një ndjesi e një përgjegjësie shumë të madhe.
Gazetari: Kjo nuk do të thotë që ju nuk e keni pasur këtë përgjegjësi si Ministër i Brendshëm.
Presidenti Nishani: Këtë desha të them. Thashë që do të mundohem të flas shumë konkretisht dhe hapur. Përgjegjësia edhe si Ministër i Brendshëm, apo Ministër i Drejtësisë është shumë e madhe, por, në një moment të caktuar, çdo njeri mund të bëjë një hap më të nxituar dhe mund të ndodhesh në momente të vështira. Dhe, kur je ministër ka kush të korrigjon.
Gazetari: Sepse ka një hierarki mbi ju?
Presidenti Nishani: Ka një hierarki. Ndërsa Presidenti i vendit për çdo deklaratë që lëshon, për çdo angazhim që merr ka përgjegjësinë e imazhit të vendit, e imazhit të qytetarëve, të shtetit të tij, pa marrë parasysh se cilat janë afilacionet politike të qytetarëve, por Presidenti i Republikës prezanton qytetarët e tij, prezanton vendin e tij, prezanton Institucionin e tij në të gjitha aspektet dhe të gjitha dimensionet dhe kjo është pjesa më e madhe e përgjegjësisë dhe përgjegjshmërisë që duhet të ketë një njeri që ulet në karrigen e Presidentit të Republikës. Kjo nuk është e paktë që të të lerë pa gjumë për kohë të gjatë.
Gazetari: Po vetë familja?
Presidenti Nishani: Familja vijon të ketë të njëjtin përkushtim dhe kujdes ndaj angazhimeve të mia dhe ndaj meje personalisht dhe për këtë i jam mirënjohës.
Gazetari: Nesër niseni për një vizitë në Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Sa do të zgjasë dhe cili do të jetë thelbi i vizitës?
Presidenti Nishani: Vizita është në Sesionin e Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara, ku marrin pjesë kryetarë shtetesh, apo kryeministra. Meqë vitin e shkuar, Kryeministri i vendit ishte në këtë Sesion, u pa e arsyeshme, biseduam së bashku, që në këtë sesion të jetë i pranishëm Presidenti i vendit. Ajo që është shumë e rëndësishme është që, përtej angazhimit të Shqipërisë në Sesionin e Asamblesë së Kombeve të Bashkuara, janë parashikuar një sërë takimesh me personalitete të larta të vendeve të ndryshme, presidentë dhe kryeministra të vendeve të Bashkimit Evropian.
Gazetari: Për shembull?
Presidenti Nishani: Është me Presidentin e Sllovakisë, me Kryeministrin e Sllovenisë, me Kryeministrin italian, me Presidentin e Qipros, me Dukën e Madh të Luksemburgut dhe me një sërë personalitetesh të tjera të larta evropiane, ashtu si dhe me presidentë të vendeve të tjera, kryesisht të Afrikës, ku kryefjala e bisedës do të jetë padyshim Kosova. Në këtë vizitë do të kem shansin dhe fatin që të udhëtoj dhe drejt Ohajos, Klivlendit, ku një komunitet i konsoliduar shqiptarësh, tashmë në përkujtim jo vetëm të emrit të Nënë Terezës, por edhe të kontributit të shqiptarëve në Amerikë, do të promovojnë krijimin e një kopshti kulturor dhe i kanë bërë një ftesë Presidentit të Republikës dhe unë, me shumë kënaqësi do të udhëtoj për një ditë për të qenë mes tyre në një moment të veçantë.
Gazetari: Ju pashë që bëtë një takim edhe me emigrantët në Bruksel. Është pjesë e strategjisë tuaj politike, apo ishte i rastësishëm?
Presidenti Nishani: Nuk mund të them që ishte i rastësishëm, por edhe as pjesë e strategjisë. Nuk ka pasur çështje strategjike, por ka pasur çështje të një dëshire dhe vullneti për të vlerësuar dhe respektuar komunitetin shqiptar kudo që ai ndodhet në diasporë, sepse bëjnë përpjekje të mëdha për të ruajtur identitetin kulturor dhe kombëtar të shqiptarit. Në Bruksel, apo në Belgjikë në përgjithësi, ai komunitet është në komunitet shumë i konsoliduar. Është interesant, sepse përfaqëson shqiptarë që kanë shkuar në momente të ndryshme të historisë së Shqipërisë dhe për arsye të ndryshme. Atje mund të gjesh profesorë të ndryshëm, akademikë, siç gjeta dekan të Universitetit të Brukselit, biznesmenë shumë të suksesshëm, por edhe qytetarë, punëtorë të ndershëm, të cilët punojnë çdo ditë, të rinj dhe të reja që kishin lindur dhe ishin rritur atje dhe që e flisnin shqipen pa asnjë ndryshim në diksion. Kjo është dhe arsyeja që edhe në udhëtimin tim në Shtetet e Bashkuara, me shumë kënaqësi e prita dhe do ta kem këtë takim me komunitetin shqiptar, sepse në radhë të parë detyra e institucioneve të shtetit për të respektuar pikërisht jetën e qytetarëve të diasporës tonë dhe përpjekjeve që ata bëjnë për ruajtjen e identitetit.
Gazetari: Meqë hymë këtu, një pyetje që se kisha parashikuar. A ndoqët debatin mbi atë që mund të quhej angazhimin, apo raportin mes tyre dhe vendit për dy futbollistë shumë të famshëm të Zvicrës, pesë në fakt, por sidomos dy më të famshmit, Xherdan Shaqiri dhe Granit Xhaka dhe reagimet në shtyp për ta?
Presidenti Nishani: E kam ndjekur jo në detaje, por thelb e kam përcjellë.
Gazetari: Dhe cili është mendimi juaj?
Presidenti Nishani: Është një qëndrim krejt i padrejtë akuzat që u drejtohen atyre djemve. Në fund të fundit ne duhet të evidentojmë dhe të krenohemi për nivelin e lartë profesional që kanë arritur ata si shqiptarë. Në fund të fundit, të gjithë, edhe në Zvicër, ata njihen si shqiptarë, edhe në ekipin e tyre. Pra, ne duhet të shikojmë dhe të promovojmë vlerat që ka shqiptari, pavarësisht vendit ku ai jeton, ç’ka ai ka arritur dhe çfarë ai ka mbërritur me punën e tij, ne duhet ta promovojmë si vlerë të shqiptarëve dhe kjo besoj që duhet jetë kënaqësia më e madhe për këdo shqiptar tjetër.
Gazetari: Përpara se të kalojmë në një spot publicitar dhe pyetjet e studentëve të Universitetit Evropian të Tiranës dhe Albanian University, kam një pyetje të fundit. Cila është agjenda, ose çfarë ka parashikuar Institucioni i Presidentit të Republikës për 100-vjetorin e Pavarësisë së Shqipërisë?
Presidenti Nishani: Aktualisht jemi, megjithatë po më bëni të prezantoj disa iniciativa që ndoshta do të ishin më të këndshme kur të realizoheshin …
Gazetari: Paralajmërimi në shtyp mund t’i përmirësojë se dikush mund t’ju sugjerojë ndonjë përmirësim.
Presidenti Nishani: Padyshim. Në radhë të parë ne dëshirojmë t’i japim një dimension estetik Presidencës. Shikoni: Presidenca e vendit nuk është thjesht selia e një individi të caktuar për një kohë të caktuar. Është simboli i Kreut të Shtetit. Vendet të cilat kanë pasur një traditë shumë të madhe në shtetin e tyre i kanë kushtuar rëndësi qindravjeçare simboleve të tilla të prezantimit të vendit të tyre dhe selitë përcilleshin dhe trashëgoheshin. Në Presidencën e vendit, rreth saj ka një kopsht shumë të madh, i cili fatkeqësisht nuk është mirëmbajtur.
Gazetari: Dhe të cilit i kanë hipur dhe disa pallate mbi kokë.
Presidenti Nishani: Dhe nga përmbajtja estetike lë shumë për të dëshiruar. Unë gjithmonë e mendoj këtë dhe gjithnjë e përsëris që pjesa simbolike e përfaqësimit që ka të bëjë me imazhin është shumë e rëndësishme. Është shumë e rëndësishme, sepse Shqipëria dhe shqiptarët kanë në traditën e tyre një kulturë të hershme. Pra, në këtë koncept, në kuadrin e 100-vjetorit, është ndërmarrë një angazhim për të krijuar një simbol, një ambient, i cili do të jetë prezentabël për rezidencën e Kreut të Shtetit shqiptar. Nga ana tjetër, Presidenti i Republikës, që do të bashkëpunojë ngushtë me aktorë të ndryshëm të shoqërisë, në lidhje me dekoratat, për t’i dhënë jo vetëm dimensionin e duhur dekorimit dhe dekoratës ….
Gazetari: Shpresoj që nuk keni porositur që tani një kamion me dekorata.
Presidenti Nishani: Absolutisht, jo! Do të jenë aq sa të jenë të nevojshme në mënyrë të tillë që të vlerësohet ai që do të marrë një dekoratë në 100-vjetorin e shtetit shqiptar. Dhe këtë, Presidenti i Republikës nuk mund ta bëjë i vetëm, por ka nevojë për bashkëpunimin, konsultën e mjaft aktorëve të shoqërisë.
Gazetari: Zoti President, përpara se të kaloj tek spotet publicitare, dekreti që ju do çoni për Prokurorin do të jetë në nëntor, apo në prill?
Presidenti Nishani: Në momentin kur Kushtetuta e Republikës e detyron Presidentin e Republikës, Presidenti nuk ka asnjë zgjedhje tjetër veçse të respektojë Kushtetutën e vendit.
Gazetari: Që do të thotë në nëntor?
Presidenti Nishani: Jam i sigurt që askush nuk do të zhgënjehet nga korrektësia dhe kushtetuetshmëria e Presidentit të Republikës.
Gazetari: Apo në prill?
Presidenti Nishani: Në çdo kohë që Presidenti i Republikës do të marrë një veprim të tillë do të jetë transparent dhe publik.
Gazetari: Jemi në një intervistë me Presidentin e Republikës, Bujar Nishani të fokusuar tek zhvillimet e këtyre 60 ditëve në krye të shtetit. Në pjesën e parë kemi folur kryesisht për këto gjëra, në pjesën e dytë, studentë të Universitetit Evropian të Tiranës dhe të Albanian University do t’i drejtojnë atij pyetje, por përpara se të vijojmë me pyetjet e studentëve, meqenëse insistojnë drejtues të shtypit, më pyesin që Presidenti të ishte pak më konkret për Prokurorin. Gjithsesi, meqë ju nuk përgjigjeni, do ju pyesja, mbi çfarë kriteresh do e zgjidhni ju Prokurorin e ri, zoti Nishani? Nga do niseni?
Presidenti Nishani: Nëse do të ketë një Prokuror të ri, integriteti qytetar, moral, profesional, kurajua …
Gazetari: Nuk janë fjalë shumë të përgjithshme këto?
Presidenti Nishani: Jo! Janë shumë konkrete. Niveli profesional është konkret. Integriteti moral është konkret. Ne jemi një shoqëri shumë e madhe dhe nuk është e vështirë që të identifikohen dhe njerëz kurajozë. Pra, unë besoj …
Gazetari: Ju e keni identifikuar ndonjë deri tani?
Presidenti Nishani: Jo! Asnjë deri tani. Absolutisht jo.
Gazetari: Thatë që edhe në distrikte, morët shembull konkret Romën, nganjëherë dihet tre vjet përpara se kush do të jetë kryetar gjykate. Ju nuk e dini kush do të jetë Prokuror, apo Prokurore e Përgjithshme e Republikës pas dy muajsh, në nëntor?
Presidenti Nishani: Nuk e kam menduar ende këtë gjë.
Gazetari: Në nëntor?
Presidenti Nishani: Ndoshta në ditët që do vijnë, do filloj të mendoj.
Gazetari: Dhe do ia paraqisni në nëntor Parlamentit?
Presidenti Nishani: Menjëherë, sapo të marr vendimin, do ia çoj Parlamentit.
Gazetari: Zoti President, atëherë faleminderit! Po kaloj tek pyetjet e studentëve. Nuk e di se në të cilën anë, besoj janë të ndarë.
Pyetje: Zoti President, në rast se në zyrën tuaj do të vinte rasti i gjykatësit të Durrësit, i cili ka dhënë vendimin për vrasësin e zotit Tahiraj, ju si do të vepronit?
Presidenti Nishani: Do ta gjykoj dhe do të pres me shumë qetësi inspektimin dhe raportin e inspektimit që do të vijë nga inspektorët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë. Janë të gjithë anëtarët e Këshillit të Lartë të Drejtësisë që kanë të drejta të barabarta për të gjykuar dhe për të votuar marrjen e një vendimi. Padyshim që unë do të mbështes atë mendim, i cili është i bazuar mbi profesionalizmin, në kuptimin e shqyrtimit të çështjes nga pikëpamja procedurale dhe së dyti për të evidentuar shqetësimin që mund të ekzistojë në shkeljet që mund të jem bërë dhe së treti për të përçuar mesazhin e qytetarëve shqiptarë që unë besoj se këtë rast është mëse evident për të gjithë.
Pyetje: Pyetja ime zoti President është e lidhur me reformat në gjyqësor. Do të dija sa i pavarur është pushteti gjyqësor nga pushtetet e tjera, kur dimë se pavarësia e gjyqësorit është një nga parimet e rëndësishme të gjyqësorit?
Presidenti Nishani: Pavarësia e gjyqësorit është një nga parimet bazë i funksionimit të gjyqësorit. Natyrisht që ka sfida të mëdha dhe koncepti i pavarësisë është një koncept i gjerë. Në rastin e parë unë besoj që vitet e fundit ka pasur një konsolidim të pavarësisë nga ndikimi politik i palëve politike, për hir të së vërtetës. Por, nuk ka pasur pavarësi të plotë nga interesa të ndryshme që vijën përmes lotimeve në adresë të gjyqtarëve të caktuar. Por, ne duhet të shkojmë në varësi maksimale të gjyqësorit nga ligji. Pra, nëse ne arrijmë të konsolidojmë varësinë, le të themi në thonjëza, apo funksionimin e sistemit vetëm bazuar mbi atë se çfarë përcakton ligji, mbi bazën e asaj çfarë përcakton procedura, atëherë ne besoj e ne ia kemi shtuar tashmë atë që ne e perceptojmë tashmë si pavarësi.
Pyetje: Në fakt kisha një pyetje me alternativa, nëse më lejoni ta bëj! Atëherë, ku mendoni se është pika më e dobët e shtetit shqiptar në luftën që ka shpallur kundër krimit: tek parandalimi, tek ndalimi, tek gjykimi, apo tek ndëshkimi i aktiviteteve kriminale dhe personave që kryejnë aktivitete kriminale?
Presidenti Nishani: Në jurisprudencë nuk përdoren pyetjet me zgjedhje, por unë mendoj se është një çështje komplekse. Nuk po e them këtë për oportunitet, por sepse edhe në bazë të eksperiencave të mia të deritashme ka pasur raste, kur angazhimi për të parandaluar kriminalitetin, apo fenomene kriminale ka dhënë rezultat. Por, po të bësh një analizë të tipit të krimit që kemi ne në tërësi, që ka të bëjë kryesisht me krimin brenda familjes, apo krime të lidhura me çështjet e pronësisë, për hir të së vërtetës paraqet një vështirësi për sa i përket çështjes së parandalimit. Në këtë rast merr një dimension shumë të madh pjesa e hetimit, gjykimit dhe e dënimit. Por, unë mendoj që çështja e ndalimit të fenomeneve të kriminalitetit në shoqërinë tonë është komplekse dhe lidhet me rritjen e nivelit kulturor në tërësi të shoqërisë dhe me zbatimin e politikave të ashpra penale. Unë personalisht i përkas atij grupi njerëzish, që besoj tek politikat e ashpra penale. Them që duke pasur një lloj liberalizmi, apo lëshimi të politikave të ashpra penale, ndoshta në shumë raste, apo fenomene të caktuara, apo lloje të caktuara të kriminalitetit dhe të krimit, besoj që kjo e ka gjeneruar akoma më shumë në raste të caktuara. Pra, për të qenë i drejtpërdrejtë, unë besoj në një fenomen kompleks.
Adresuesi i pyetjes: Arsyeja përse e bëra këtë pyetje është sepse çdo alternativë që unë dhashë ishte përfaqësim i një institucioni të caktuar, sepse çdo alternativë e ka një institucion që e zbaton atë. Për shembull, parandalimi është pjesë e policisë. Ndaj e bëra këtë pyetje. Falemnderit!
Presidenti Nishani: Ndaj dhe unë u përgjigja në formën që është komplekse, sepse të gjitha këto institucione që ju përmendët tani kanë përgjegjësinë e tyre.
Pyetje: Zoti President, gjatë kësaj interviste ju pohuat që sistemi i drejtësisë ndodhet në gjendjen që vetë gjyqtarët kanë humbur besimin tek ky sistem dhe instrument përmirësues ju përmendet sistemin e vlerësimit të gjyqtarëve me anë të pikëzimit. Por mos vallë ky sistem mund të çojë në disa shifra fiktive dhe ky instrument mund të jetë jo efektiv? A duhet të mendojmë për instrumente shtesë, apo mekanizma të tjerë në funksion të përmirësimit të sistemit? Falemnderit!
Presidenti Nishani: Natyrisht që asnjëherë ne nuk mund të shkojmë drejt diçkaje absolute. Por, ajo që unë përmenda ka të bëjë kryesisht me angazhimin drejtpërdrejtë në këtë proces të komunitetit të gjyqtarëve. Pse them dhe në çfarë forme do të jetë? E them sepse ata janë njerëzit më të interesuar drejtpërdrejtë në fakt për konsolidimin e sistemit të tyre. Ndoshta shpeshherë ne i japin ngjyrime aq të zeza, aq sa edhe nuk e meriton vetë sistemi, sepse ka … Shiko, në sistemin e gjyqësorit ka gjyqtarë që çdo ditë japin vendime të ashpra për kriminelë. Kështu që, edhe rasti më i fundit, kishte gjyqtarë që e kishin dënuar me 21 vjet, pavarësisht mënyrës se si u trajtua nga gjyqtarë të tjerë më pas. Pra, brenda sistemit ne kemi njerëz që vërtet janë kompetent, profesionistë, janë njerëz me kurajo. Pra, nga ana tjetër unë thashë që ne mund të shkojmë drejt një sistemi pikëzimi, por kriteret për të përcaktuar se si do të bëhet ky pikëzim, duhet të vijë i propozuar nga vetë gjyqtarët, sepse mund të ketë kontradikta për çështje të ndryshme dhe qëndrime të ndryshme dhe ne nuk mund të themi që gjyqtarët e shkallëve të para janë të korruptuar dhe gjyqtarët e Apelit nuk janë të korruptuar, por kemi të korruptuar edhe gjyqtarë në Shkallën e Parë edhe të Apelit, ashtu siç kemi gjyqtarë të ndershëm edhe në Shkallën e Parë edhe në Apel. Pra, kur themi të shkojmë drejt një sistemi të tillë, të shkojmë mbi bazën e kritereve të diskutuara nga vet gjyqtarët, të pranuara nga vetë gjyqtarët dhe, natyrisht, nëse procedura është gjithmonë strikte dhe transparente, është e vështirë pastaj të devijosh aq sa mund të ndikosh në drejtësinë e çështjes.
Pyetje: Për ta përforcuar. A mendoni se ky mekanizëm do të arrijë realisht që të diferencojë gjyqtarët e ndershëm le të themi nga ata që i devijojnë parimeve të drejtësisë?
Presidenti Nishani: Jam plotësisht i bindur për këtë.
Pyetje: Zoti President, nëse Shqipëria nuk e merr statusin e vendit kandidat, e kujt është përgjegjësia?
Presidenti Nishani: Për mua nuk ka shumë vlerë se e kujt është përgjegjësia. Për mua do të ishte që shqiptarëve do t’u krijohej një kosto shumë e madhe dhe kjo do të ishte keqardhja më e madhe që mund të ndjejmë të gjithë ne së bashku. Faji shpesh bëhet qyrk e qyrkun nuk e vesh askush. Por, unë besoj që pikërisht për të mos lejuar këtë padrejtësi mbi qytetarët shqiptarë dhe mbi Shqipërinë, mbi standardet tona, mbi imazhin tonë, pikërisht unë jam i bindur që përgjegjshmëria e atyre që kanë në dorë për të kontribuar drejtpërdrejtë, që është klasa politike, që janë grupet parlamentare kryesisht në Parlament, që janë institucionet e tjera të shtetit kanë të gjithë kapacitetin dhe përgjegjshmërinë për ta realizuar këtë çështje që është absolutisht në të mirë të shqiptarëve.
Pyetje: KLD-ja është një aktor i rëndësishëm për trajnimin e gjyqtarëve dhe, sigurisht, në bashkëpunim me Shkollën e Magjistraturës. Ç’rol luan Shkolla e Magjistraturës në trajnimin dhe formimin e gjyqtarëve të ardhshëm dhe prokurorëve të ardhshëm? Ç’mendoni ju për emërimin e juristëve jo gjyqtarë, të cilët kanë aplikuar në KLD dhe janë emëruar prej tij?
Presidenti Nishani: Po e nis nga kjo e fundit. Vetë ligji e lë një hapësirë të tillë që mund të marrësh një numër të caktuar deri në 10% nga jo gjyqtarë për ta përfshirë brenda trupës gjyqësore. Për sa kohë është një përcaktim ligjor, natyrisht të gjitha institucionet janë të detyruara ta respektojnë këtë përcaktim ligjor dhe ligjvënësi, në momentin që e ka lënë këtë klauzolë, këtë hapësirë e ka gjykuar që mund të jetë edhe kështu. Për fat të mirë, ne vitet e fundit, në sistemin tonë gjyqësor, por edhe në Prokurori është konsoliduar një praktikë që vetëm magjistratë janë pranuar në radhët e gjyqësorit dhe në radhët e Prokurorisë. Për sa i përket trajnimit, jam i mendimit që Shkolla e Magjistraturës duhet të ketë absolutisht shumë më tepër projekte trajnimi edhe pas përfundimit të studimeve që bëhen pas emërimit si gjyqtar, apo si prokuror në fazat e mëvonshme, ndoshta duke u fokusuar edhe në mënyrën se si janë organizuar gjykatat tona: në dhomën civile, në dhomën penale, apo në dhomën administrative. Pra, unë jam që duhet të shkojmë edhe drejt këtij modeli të trajnimit të vazhdueshëm të gjyqtarëve dhe të prokurorëve.
Pyetje: Zoti President, a konsideroni të mjaftueshëm nivelin e pagave të prokurorëve dhe gjyqtarëve dhe sipas mendimit tuaj, a ekziston një raport i drejtë midis tyre dhe nivelit të korrupsionit në vendin tonë?
Presidenti Nishani: Jo, nuk e quaj të mjaftueshëm. Por, nuk e quaj si mjetin që do të luftojë korrupsionin. Pse? Nuk e quaj rritjen e pagave si mjetin që do të luftojë korrupsionin, sepse ata individë që e kanë pjesë të natyrës, të karakterit të tyre çështjen e mundësisë së përfshirjes në afera korruptive, në çdo lloj niveli të pagës, druaj se do të jenë përsëri të prirë për t’u përfshirë në afera korruptive. Por, çështja e rritjes së pagave duhet të konsiderohet si një mundësi për të mbështetur dhe për të inkurajuar gjyqtarët e ndershëm dhe prokurorët e ndershëm. Pra, duke e përdorur këtë si incentivë për të inkurajuar gjyqtarët e ndershëm dhe prokurorët e ndershëm, unë mendoj që sistemi i pagave duhet të jetë shumë herë më i mirë. Unë me kënaqësi pas prezantimit të këtij qëndrimi në Këshillin e Lartë të Drejtësisë kam konstatuar një angazhim të menjëhershëm të qeverisë shqiptare. Ministri i Drejtësisë, në emër të qeverisë, ka ndërmarrë disa iniciativa për të përmirësuar sistemin e pagave të gjyqtarëve të Shkallës së Parë e të Dytë. Ka një problem, i cili lidhet me procedurën e shumicës së kualifikuar për ligjin për funksionimin e pushtetit gjyqësor në Parlament. Por, ne duke bashkëpunuar me Parlamentin, kur them ne e kam fjalën për Presidentin dhe Këshillin e Lartë të Drejtësisë, por edhe angazhimin e qeverisë, ne besoj se do të gjejmë një gjuhë të përbashkët mes palëve në Parlament që të bëjnë një lëvizje të denjë për të përmirësuar nivelin e pagave për gjyqtarët dhe prokurorët.
Pyetje: Zoti President, cili është qëndrimi juaj për propozimet e fundit për ndryshime në ligjin për funksionimin dhe organizimin e Gjykatës së Lartë, në tri pikat kryesore: në mandatet e Gjykatës së Lartë, numrat që duhet të ketë Gjykata e Lartë dhe zgjatja e çështjeve, sepse dihet që Gjykatën e Lartë çështjet zgjasin thuajse pafund? Falemnderit!
Presidenti Nishani: Duhet kërkuar mirëkuptimi për të mos u futur tek pjesa që merr debati politik mes palëve politike, pasi Presidenti do të jetë më pas ai që do të dekretojë ligjin. Por, për çdo hap që çon në përmirësimin procedural të ligjit është shumë i domosdoshëm dhe unë e mbështet.
Pyetje: Kisha një pyetje për ju zoti President lidhur me shkresën e ardhur nga Kryeministria për përcaktimin në krye të Shërbimit Informativ të Shqipërisë. Sa kohë ju mori vendosja e firmës suaj rreth përcaktimit të këtij kreu?
Presidenti Nishani: Një kohë jo shumë të gjatë, por tërësisht të mjaftueshme edhe për shkak të konsultave paraprake të kryera me këtë qëllim për të marrë një vendim mbi bazën e Kushtetutës.
Pyetje: Nëse do ju jepej mundësia në përzgjedhjen prapë të këtij kreu që ka ardhur në fuqi, do të ishit pro?
Presidenti Nishani: Të drejtorit aktual?
Adresuesi i pyetjes: Po!
Presidenti Nishani: Pa diskutim. Kam vlerësimin maksimal për të dhe kam njohje jo të pakta për nivelin e tij qytetar, profesional dhe atdhedashës.
Pyetje: I nderuar zoti President, ju përmendet gjatë intervistës tuaj tri pika për platformën në drejtësi. Përmendët unifikimin e praktikës gjyqësore për fushën penale, hetimin administrativ dh sistemin e pikëzimit. A keni një platformë më konkrete për reformën në drejtësi?
Presidenti Nishani: Çështja e reformës në drejtësi është një çështje shumë e gjerë, e cila nuk përfshin vetëm Presidentin e Republikës, përfshin shumë aktorë dhe ka koncepte që lidhen me legjislacionin, që lidhen me procedurat, ka gjëra që lidhen me funksionimin pastaj dhe implementimin e legjislacionit, me infrastrukturën e sistemit. Pra, është komplekse dhe kërkon angazhimin e shumë palëve. Ajo që Presidenti i Republikës e ka të qartë në angazhimin e tij, e ka të përcaktuar dhe e ka shpallur publikisht ka të bëjë në dy aspekte: më kryesorja ajo si Kryetar i Këshillit të Lartë të Drejtësisë dhe më së shumti ajo ka të bëjë me konsolidimin e praktikës që Këshilli i Lartë i Drejtësisë, në radhë të parë duhet të jetë garantuesi i pavarësisë së gjyqtarëve dhe i mbrojtjes së gjyqtarëve nga interferimet e ndryshme që mund t’i bëhen gjyqtarit në ushtrimin e detyrës së tij. Çdo gjyqtar i Republikës, flas për gjyqtarët e Shkallës së Parë dhe të Apelit duhet të shikojnë tek Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe tek Presidenti i Republikës mburojën e tyre gjatë ushtrimit të detyrës së tyre funksionale. E dyta, ka të bëjë po me këtë nerv, me çështjen e penalizmit të të gjitha rasteve ku konstatohen shkelje dhe mosdhënie të drejtësisë nga ana e gjyqtarëve. Dhe është pikërisht Këshilli i Lartë i Drejtësisë dhe Presidenti i Republikës si anëtar dhe kreu i tij, kanë një detyrë për të qenë të angazhuar, për të penalizuar dhe goditur çdo akt korruptim, pa marrë parasysh interesa të ndryshme që mund të preken nga një gjyqtar i caktuar. Dhe, e treta, është ajo që unë e shtjellova në bisedë, ka të bëjë me mënyrës se si duhet të inkurajohen dhe të promovohen gjyqtarët në karrierën e tyre. Por, përveç kësaj, Presidenti i Republikës ka edhe një përgjegjësi tjetër në përzgjedhjen e kandidaturave për Gjykatën e Lartë dhe Gjykatën Kushtetuese. Natyrisht këtu është një bashkëpunim i Presidentit dhe Parlamentit, mbështetur edhe në vendimin e Gjykatës Kushtetuese, me të cilën duhet të konsultohet me Kuvendin. Por, unë jam i bindur që, nëse Presidenti i Republikës, edhe përmes këtyre konsultave, do t’i çojë Parlamentit persona me integritet dhe persona të spikatur në fushën e drejtësisë, jam i bindur që do të mirëpriten edhe nga Kuvendi, edhe nga të gjitha palët dhe nuk do të ketë mundësi që asnjëra nga palët të vendoset në pozicione kundërshtuese pastaj të dekretit të Presidentit.
Gazetari: Falemnderit! Zoti President, në pjesën e tretë, gazetari Drini Zeqo ka përgatitur një material përmbledhës tepër interesant nga vizita juaj në Bruksel. Por, përpara se të fus spotet publicitare dhe t’ju falënderoj për të kaluar tek pjesët filmike, Kompania Plus, si një kompani 100% shqiptare, më autorizoi, meqë është edhe sponsori i këtij emisioni, t’ju dhuroj një prej numrave të tyre special si President i Republikës së Shqipërisë. Është një numër special dhuratë e tyre duke shpresuar që do e përdorini.
Presidenti Nishani: Ju falënderoj!
Gazetari: Gjithsesi ju falënderoj dhe unë që ishit sot në studion e emisionit “Opinion”!
Presidenti Nishani: Për mua ishte kënaqësi dhe ju uroj suksese në nisjen e këtij sezoni të ri!
Gazetari: Falemnderit zoti President dhe rrugë të mbarë nesër për në Shtetet e Bashkuara të Amerikës!
Presidenti Nishani: Falemnderit!
