Ekin Caglar - Lidhur me situatën e krijuar ditët e fundit për të kuptuar dinamikën në Turqi, ka disa gjëra që duhen marrë marrë në konsideratë:
Republika e Turqisë është i vetmi vend laik në botë ku popullsia është me mbizotërim musliman. Fjala angleze "laicizmi" mund të jetë disi mashtruese ", pasi ajo është përdorur shpesh në kontekstin e filozofisë ANTIFETARE. Termi i përdorur në gjuhën turke është bazuar në frëngjisht ku "Laicite", përcakton atë që ne mund ta quajmë "ndarje" -. Parimi i ndarjes mes fesë dhe shtetit "
Kjo është trashëgimia e Kemal Ataturkut, themelues i vendit, i cili aspiroi për të ndërtuar një shtet demokratik.
Demokracia nuk është kuptuar shumë mirë në Turqi. Ka patur tre grushte shteti gjatë kësaj kohe, në vitin 1960, 1971, dhe 1980. Kushtetuta e fundit është bërë nga ushtria në vitin 1980. Që nga 1990, dy "partitë islamike" ishin të mbyllura; një në 1998 (Refah Partisi) dhe një tjetër në vitin 2001 (Fazilet Partisi). Në 28 shkurt 1997, pati një "grusht shteti postmodern", kundër një partie politike islamiste.
Turqia është multikulturore, megjithatë, shteti tradicionalisht nuk vepron i barabartë me minoritetet etnike apo fetare.
Para 2002, GDP e Turqisë nuk e kishte tejkaluar 270b $. Pra, ajo nuk ishte një vend i pasur, por më pas diçka ndodhi në vitin 2002.
Partia për Drejtësi dhe Zhvillim (AKP në gjuhën turke), e udhëhequr nga dikush me pikëpamjeve, anti-laike, Rexhep Tajip Erdogan, i fitoi zgjedhjet dhe dy-të tretat e ulëseve në parlament, duke u bërë partia e parë turke në 11 vjet për të fituar me të drejta të plota shumicën.
Ky ishte një mesazh i qartë për të gjitha partitë e tjera, të cilat për fat të keq u injoruan. Dështimi i parë u lexua në mendjen e publikut turk.
Sipas AKP-së ekonomia turke ka lulëzuar, nga çdo masë. Këtu u shpreh edhe rritja e GDP-së ekonomike.
Kjo rritje e shpejtë bëri që Erdogan të fitojë një mbështetje të madhe publike për të kryer gjëra të caktuara që u gjykuan të pamundura, të tilla si demilitarizimin e politikës (për herë të parë në dekada publiku i përgjithshëm nuk e di emrin e kreut të Forcave të Armatosura Turke), masive, Përmirësimet e infrastrukturës (rrugët, hekurudhat, etj), investim madhor në sistemin shëndetësor, projekte që janë të pakalueshme në botë, etj.
Progresi mbresëlënës lejoi Erdoan për të fituar edhe dy herë të tjera zgjedhjet. Në vitin 2011, AKP ka arritur të rrisë pjesën e saj të votave vetëm nën 50%, "një rezultat mbresëlënës për një parti që ka qenë tashmë në pushtet për më shumë se tetë vjet."
Tani, këtu është problemi
Gjatë kësaj periudhe partia kryesore opozitare, Partia Republikane e Popullit (CHP), e ka humbur mundësinë pas mundësisë për të fituar votat e humbura. Në vend që të vinte me alternativa politike, duke kundërshtuar politikat e Erdoganit madje dhe kur ato mund të shprehnin realisht diçka të mirë në lidhje me vendin, ajo nuk i bëri.Kështu AKP ngriti votën e saj në 50%.
Kjo ishte keqleximi i dytë në mendjen e publikut, këtë herë nga ana e Erdoganit. Ai mendonte se njerëzit që votojnë për atë, në fakt votojnë për të gjitha politikat e tij. Kjo nuk ishte rastësi. Disa njerëz thjesht nuk kanë votuar për CHP dhe se ishte ajo. Të tjerët as nuk i kuptojnë politikat.
Pa një opozitë të besueshme Erdogan u bë autoritare. Ai e ndaloi opinionin publik mbi çështje të rëndësishme dhe filloi të shtyjë axhendën e tij pothuajse i vetëm ashtu si ai donte.
Meqë CHP nuk kishte asnjë dritë shprese për të reaguar, media ishte e vetme për të shprehur shqetësimet. Jo në Turqi. Qëkur Erdoan u bë më pak tolerant ndaj kritikave në vitet e fundit, liria e shprehjes është nën kërcënim të rëndë në Turqi. Ende janë qindra gazetarë në burg. Dhjetëra mijëra faqe interneti janë të bllokuara në një nivel kombëtar. Kur Dogan Media Group, një nga grupet më të mëdha të vendit, doli publikisht kundër politikave të tij, ata përfunduan me një faturë 2,1bilion $ taksash dhe gjobash.
Ka një rritje të shkeljeve të të drejtave të njeriut edhe në vend, siç demonstrohet nga numri i vendimeve kundër Turqisë në Gjykatën Evropiane të të Drejtave të Njeriut. Gjykatat nuk funksionojnë ashtu si duhet. Sistemi i drejtësisë penale është në nevojë të dëshpëruar.
Pra, kush do të jetë zëri i publikut të heshtur?
Siç rezulton, përgjigja është disa qindra të rinj, të cilët deri më tani ishin të etiketuara si "apolitike".
Komuna e Stambollit kishte njoftuar se parku i vetëm po shkatërrohej nga qendra e Stambollit, domethënë Gezi Park, për të bërë rrugën për rindërtimin e një ndërtese të vjetër ushtarake (po Erdoan merr ironinë, megjithëse shumë rrallë), e cila do të strehojë një qendër tregtare . Kur këshilli preu disa pemë në mesnatë, disa njerëz postuan aktin në mediat sociale dhe njëqind çifte të rinjsh u zhvendosën në park për të ndaluar prishjen.
Këto ishin vetëm disa fëmijët naiv romantikë me tenda. Ata ishin duke protestuar paqësisht ndërtimin e një qendëre tjetër, ku Stambolli ka mjaft.
Çfarë ndodhi më pas do të përcaktojnë rrjedhën e ngjarjeve në ditët në vijim.
Policia zhvendoset në park, gjatë mesnatës së ardhshme me "forcë të tepruar" (gaz lotsjellës, topat e ujit, etj) për të larguar ata njerëz nga Gezi Park.
Kur fjala mori dhenë, më shumë njerëz u zhvendosën në park, policia filloi të jetë edhe më brutale. Njerëzit ishin të lënduar, si fizikisht dhe emocionalisht. Policia nuk kishte vepruar si një mbrojtës i qytetarit, por më tepër si ushtria private e një kryeministri. Kjo vazhdoi deri në Sheshin Taksim duke përfshirë Gezi Park, që u pushtua nga qytetarët e Stambollit dhe kjo nuk ishte thjesht e realizueshme për policinë që të ndërhyjë (kjo nuk do të thotë se ata nuk e kanë provuar!).
Erdoan pastaj shkoi në TV për të thënë "Unë nuk do të ndryshoj planet e mia për shkak se një bandë e grabitësve janë kundër tyre. Kjo ndërtesë do të ndërtohet
"Kjo ishte katalizator i dytë për njerëzit që të hakmerren -. Këtë herë jo vetëm në Stamboll, por në shumë qytete në të gjithë vendin dhe në të vërtetë ndërkombëtarisht.
"Grabitësit" pastronin parkun e tyre gjatë ditës përpara për të vazhduar protestën e tyre për mbrëmje të tëra.
Përsëri kryeministri i tyre Erdogan tha haptas: "Unë nuk kam ndërmend t'ju dëgjoj juve".
Media heshti përsëri. Erdoan pastaj dha një intervistë ku ai tregoi se ai ka humbur të gjitha ndjenjat duke përdorur fraza si "Çdokush që pi është një alkoolist", "Ne do të mobilizojmë 200.000 njerëz kundër tyre, nëse do të duam", "Nuk është një plagë lebre e quajtur Twitter. Kjo gjë quhet media sociale dhe tani është një telash për të gjithë shoqëritë ", dhe shumë më tepër.
Kjo është ajo që solli Turqinë në trazirat që ajo ndodhet sot. Kjo ishte përpjekja e tretë e dështuar për të lexuar mendjen e një kombi.
Opozita oportuniste u përpoq për ti kthyer këto ngjarje në avantazhin e tyre. Kjo ishte keqlexim përfundimtar i shoqërisë. Njerëzit ishin jashtëzakonisht të shpejtë për t'u përgjigjur: "kjo është përtej partive". Në një nga fotot më të përbashkëta në mediat sociale thotë se "publiku nuk është sheshe për ju, por sepse keni dështuar".
Kjo përmbledh ndjenjat prapa kryengritjes. Anëtarët e parlamentit duhet përfundimisht të mësojnë të lexojnë njerëzit e tyre. Partia në pushtet duhet të punësojnë proceset e hartimit të politikave në një demokraci deliberative. Opozita duhet të thjesht të bëjë rrugën për gjak të freskët, dhe nëse ata nuk e bëjnë, unë jam i gatshëm të ve bast se Erdogan do të rrisë votat e tij në 60%, pavarësisht nga ato që do të ndodhin apo kanë ndodhur. Ne jemi një nga vendet e pakta që arrijmë të fitojmë të holla pa u shkolluar" dhe në Turqinë e sotme është shumë më e rëndësishme se liria e shprehjes, të drejtat e njeriut, ose nje Sistem Drejtësie funksionale.
